اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ (بیمه نامه سهام شما)
اکثر مردم موقع خرید کالاهای با ارزش به بیمه کردن و محافظت از آن فکر می‌کنند، اما آیا می‌توان سرمایه گذاری ها را هم بیمه کرد؟ در اکثر نقاط دنیا ابزارهایی به نام اوراق اختیار خرید یا فروش وجود دارد که یکی از وظایف آن همین کار است. این اوراق در ایران هم با کمی تفاوت نسبت به نسخه جهانی با نام اوراق اختیار فروش تبعی وجود دارد و شما می‌توانید با استفاده از آن سرمایه گذاری خود را در یک سهم خاص بیمه کنید. اما چطور؟
تعریف اوراق اختیار فروش تبعی
معمولا در بازارهای یک طرفه مثل بورس ایران که سهامدار فقط از رشد قیمت سود می‌برد، با افت یا نوسان شدید قیمت، سهامدارها از سهم مورد بحث فاصله می‌گیرند و تمایلی به خرید آن نشان نمی دهند. در این شرایط شرکت ها برای حفظ ارزش سهام و حمایت از سهامداران، اقدام به انتشار اوراق اختیار فروش می‌کنند. این اوراق به مالک آن این اختیار را می‌دهد که در صورت تمایل در تاریخ مشخص شده سهام خود را به قیمتی که از قبل تعیین شده به شرکت بفروشد. این موضوع معادل این است که شرکت به شما این تضمین را بدهد تا در تاریخ مشخص شده در صورتی که قیمت سهام افت کرده باشد، این افت را تا قیمتی خاص جبران خواهد کرد. در ایران این فرآیند را به عنوان بیمه کردن سهام هم می‌شناسند.
راهنمای خرید و فروش سهام در بورس
اوراق اختیار فروش، بیمه نامه سهام شما
اجازه بدهید این سازوکار را با استفاده از یک مثال برای شما توضیح اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ دهیم. فرض کنید شما ۱۰۰۰ سهم از یک شرکت را به قیمت ۱۹۰۰ تومان، خریداری کرده‌اید. با توجه به وضعیت بازار و اخبار منتشر شده، شما این احتمال را می‌دهید که قیمت سهم افت کند. در این شرایط، شرکت برای اینکه به شما اطمینان بدهد که سرمایه گذاری شما لطمه‌ای نخواهد خورد، اعلام می‌کند که حاظر است سهام شما را برای ۶ ماه دیگر، در قیمت ۲۰۰۰ تومان که به عنوان قیمت اعمال شناخته می‌شود، بیمه کند. در این شرایط شما می‌توانید با خرید اوراق اختیار فروش، به تعداد سهامی که مالک آن هستید یا تصمیم به بیمه آن دارید، این سهام را بیمه کنید.
زمانی که به روز سررسید اوراق رسیدیم، قیمت سهام دو حالت دارد:
- بیشتر یا مساوی قیمت اعمال باشد
- کمتر از قیمت اعمال باشد
در وضعیت شماره ۱، قیمت سهام شما بیشتر از ۲۰۰۰ تومان است و قطعا علاقه ای ندارید که آن را به قیمت ۲۰۰۰ تومان به شرکت بفروشید، در نتیجه از اوراق اختیار فروش خود استفاده نخواهید کرد و عملا فقط مبلغ پرداخت شده بابت خرید اوراق را از دست خواهید داد، که در برابر ارزش سهام مقدار ناچیزی است. درست مثل زمانی که خودروی خود را بیمه کرده اید اما در پایان سال هیچ تصادفی نداشته‌اید و عملا مبلغ بیمه نامه بدون هیچ استفاده‌ای از دست می‌رود.
اما در وضعیت دوم اوضاع کمی فرق می‌کند. در این شرایط قیمت سهام شما در تاریخ سررسید، کمتر از ۲۰۰۰ تومان است و در صورتیکه مثلا قیمت این سهام به ۱۵۰۰ تومان رسیده باشد، شما به ازای هر سهم، ۴۰۰ تومان ضرر کرده‌اید. در این شرایط سراغ اوراق اختیار فروش خود می‌روید و با اعمال آنها، سهام خودتان را به قیمت ۲۰۰۰ تومان به شرکت می‌فروشید، یا معادل اختلاف این قیمت با قیمت بازار (یعنی ۱۵۰۰-۲۰۰۰=۵۰۰ تومان) از شرکت وجه نقد دریافت می‌کنید. در این شرایط عملا هر سهمی که برای شما ۱۹۰۰ تومان به علاوه قیمت اوراق اختیار فروش آب خورده را به قیمت ۲۰۰۰ تومان می‌فروشید و با وجود ریزش قیمت سود خواهید کرد.
دستورالعمل اوراق اختیار فروش تبعی
در ادامه به بررسی مهمترین قوانین مربوط به این اوراق می‌پردازیم:
- تعداد اوراق اختیار فروش که هر فرد امکان خرید آن را دارد محدود است، حتما قبل از خرید به محدودیت روزانه و کلی آن که توسط شرکت منتشر کننده تعیین شده دقت کنید. در صورتی که خرید شما بیشتر از میزان مجاز باشد، اوراق مازاد بدون اعتبار خواهد بود و هزینه پرداخت شده به شرکت داده می‌شود.(چیزی به شما برگشت داده نمی‌شود)
- در زمان خرید اوراق اختیار فروش باید مالک سهام شرکت باشید و حداکثر تعداد اوراق قابل خریداری برای شما معادل تعداد سهام شماست.
- این اوراق معاملات ثانویه ندارند. در نتیجه در صورتی که آن ها را خریداری کردید امکان فروش آن ها را نخواهید داشت.
- در صورتی که بعد از خرید اوراق بخشی از سهام خود را بفروشید و در نتیجه‌ی این معامله، تعداد اوراق شما بیشتر از تعداد سهام شود، در پایان روز معاملاتی اوراق مازاد اعتبار خود را از دست می‌دهد و هزینه‌ای بابت این موضوع به شما برگشت داده نخواهد شد.
- در صورت تمایل به استفاده از اختیار فروش باید در روز سررسید تا قبل از اتمام مهلت تعیین شده توسط شرکت، در خواست خود را از طریق کارگزار اعلام کنید. در صورت عدم درخواست، اوراق شما باطل می‌شود و هیچ هزینه‌ای بابت آن به شما برگشت داده نخواهد شد.
- این اوراق تا قبل از سررسید غیر قابل معامله‌اند.
- در صورتی که در روز سررسید قیمت پایانی سهم، بیشتر یا مساوی قیمت اعمال باشد، به صورت خودکار اوراق اعتبار خود را از دست می‌دهند و نیازی به درخواست خاصی نیست.
- بعد از اعمال اختیار فروش در صورتی که شرکت در پرداخت حقوق مشتری تاخیر کند، بنا به فرمولی که در زمان انتشار اوراق علام شده مبلغی تحت عنوان جریمه توسط سازمان بورس از وی دریافت و به مشتری پرداخت می‌شود.
- در مواردی که حقوق مشتری با تاخیر پرداخت شود، سود روزشمار بر اساس فرمولی که در زمان انتشار اوراق توسط شرکت ارائه شده، به مشتری تعلق می‌گیرد.
برای دسترسی به متن کامل قوانین و ضوابط مربوط به این اوراق و آگاهی از سایر شرایط مثل قوانین مربوط به زمانی که سهم در روز عرضه بسته باشد، افزایش سرمایه یا توزیع سود داشته باشد و … ؛ می‌توانید به دستورالعمل عرضه اوراق اختیار فروش تبعی، مصوب هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه کنید. در ادامه متن اطلاعیه‌ی مربوط به اوراق اختیار فروش تبعی بانک صادرات به عنوان یک مثال ذکر شده است.
نکات کلیدی این اطلاعیه موارد زیر هستند:
- شروع فروش اوراق از ۲۲/۰۶/۹۹
- حداکثر اوراق قابل خرید برای هر شخص حقیقی ۵۰۰,۰۰۰ ورقه
- اشخاص حقوقی امکان خرید ندارند
- حداکثر مقدار هر سفارش(ورقه) ۱۰۰,۰۰۰ عدد
- قیمت اعمال ۳۷۵۰ ریال
- دوره معاملاتی از ۲۲/۰۶/۹۹ تا ۲۳/۱۲/۹۹
- سررسید ۲۳/۱۲/۹۹
- شرایط تسویه به دو صورت است: خرید سهم توسط ناشر به قیمت اعمال یا پرداخت مابه التفاوت آخرین قیمت اعمال، اعلامی توسط بورس و قیمت مبنای دارایی پایه در روز سررسید به صورت نقدی(در صورت توافق طرفین)
- معاملات ثانویه ندارد.(بعد از خرید قابل خرید و فروش نخواهد بود)
- این اوراق در بازه معاملاتی طی ساعات معاملاتی عادی بازار قابل خریداری هستند.
- در صورت عدم انجام تعهد توسط شرکت در روز سررسید، علاوه بر مابه التفاوت ذکر شده، شرکت معادل ۲ درصد از قیمت پایانی سهم نیز اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ جریمه خواهد شد.
- در صورتی که شرکت در پرداخت مطالبات(یا خرید سهام؛ بنا به توافق طرفین) تأخیر کند و سهامدار سهام خود را نگهدارد، به ازای هر روز دیرکرد؛ معادل ۲۶% سود روز شمار به ارزش اعمال اوراق اختیار فروش تعلق خواهد گرفت.
لیست شرکت های دارای اوراق اختیار فروش تبعی
در ادامه لیست شرکت هایی که تا تاریخ ۲۷ شهریور ۹۹ برای آن ها اوراق اختیار فروش تبعی منتشر شده است ارائه می شود. در این جدول قیمت پایانی روز ۲۶ شهریور جهت مقایسه با قیمت سررسید و بررسی ارزندگی این اوراق ارائه شده است.
| شرکت | نماد | نماد اوراق | تاریخ سررسید | قیمت اعمال در سررسید(ریال) | قیمت پایانی ۲۶ شهریور(ریال) | حداکثر سهمیه هر شخص(ورقه) |
| گروه دارویی برکت | برکت | هبرکت۹۱۲ | ۹۹/۱۲/۱۷ | ۲۲۱۰۰ | ۱۹۷۱۰ | ۳۰۰۰۰ |
| گروه پتروشیمی سرمایه گذاری ایرانیان | پترول | هترول۹۱۱ | ۹۹/۱۱/۱۵ | ۱۴۷۳۰ | ۱۳۷۰۰ | ۵۰۰۰۰ |
| تولید نیروی برق آبادان | آبادا | هاباد۹۱۲ | ۹۹/۱۲/۱۲ | ۳۰۱۰۰ | ۲۶۹۳۰ | ۲۰۰۰۰ |
| سرمایه‌گذاری صنعت نفت | ونفت | هنفت۹۱۲ | ۹۹/۱۲/۰۴ | ۱۵۳۳۰ | ۱۴۹۳۰ | ۴۰۰۰۰ |
| بانک ملت | وبملت | هملت۹۱۱ | ۹۹/۱۱/۲۵ | ۶۷۷۰ | ۶۳۵۰ | ۸۰۰۰۰ |
| سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات | ومعادن | همعاد۹۱۱ | ۹۹/۱۱/۱۹ | ۱۹۰۸۰ | ۱۸۵۵۰ | ۳۰۰۰۰ |
| گروه مپنا | رمپنا | همپنا۹۱۲ | ۹۹/۱۲/۱۱ | ۳۴۸۲۰ | ۳۲۲۸۰ | ۱۵۰۰۰ |
| فولاد کاوه جنوب کیش | کاوه | هکاوه۹۱۱ | ۹۹/۱۱/۱۸ | ۲۵۴۷۷ | ۲۴۷۶۰ | ۲۰۰۰۰ |
| سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی | وصندوق | هصند۹۱۱ | ۹۹/۱۱/۲۹ | ۱۹۹۲۶ | ۱۸۸۵۰ | ۳۰۰۰۰ |
| پتروشیمی شیراز | شیراز | هشیر۹۱۱ | ۹۹/۱۱/۲۷ | ۷۳۴۸۰ | ۷۱۰۹۰ | ۸۰۰۰ |
| پتروشیمی فناوران | شفن | هشفن۹۱۱ | ۹۹/۱۱/۲۶ | ۳۱۸۰۶۰ | ۳۰۹۲۲۰ | ۲۰۰۰ |
| خدمات انفورماتیک | رانفور | هرانف۹۱۲ | ۹۹/۱۲/۰۳ | ۳۲۱۲۰ | ۳۱۰۴۰ | ۲۰۰۰۰ |
| ایران خودرو | خودرو | هخود۹۱۱ | ۹۹/۱۱/۲۰ | ۳۶۸۰ | ۳۵۱۰ | ۱۵۰۰۰۰ |
| پتروشیمی جم | جم | هجم۹۱۱ | ۹۹/۱۱/۲۸ | ۵۰۰۵۰ | ۴۸۶۹۰ | ۱۰۰۰۰ |
| بانک پارسیان | وپارس | هپارس۹۱۲ | ۹۹/۱۲/۱۰ | ۵۹۲۰ | ۵۲۹۰ | ۱۰۰۰۰۰ |
| نفت بهران | شبهرن | هبهرن۹۱۲ | ۹۹/۱۲/۰۲ | ۷۴۵۹۰ | ۷۲۲۶۰ | ۷۰۰۰ |
| صنایع پتروشیمی خلیج فارس | فارس | هفارس۹۱۲ | ۹۹/۱۲/۱۳ | ۲۹۵۰۰ | ۳۱۵۰۰ | ۱۰۰۰۰۰ |
| بانک صادارت ایران | وبصادر | هصادر۹۱۲ | ۹۹/۱۲/۲۳ | ۳۷۵۰ | ۴۱۶۰ | ۵۰۰۰۰۰ |
| سرمایه گذاری غدیر | وغدیر | هغدیر۹۱۲ | ۹۹/۱۲/۱۶ | ۱۷۳۸۰ | ۱۷۷۰۰ | ۵۰۰۰۰ |
سخن پایانی
همانطور که مشاهده کردید یکی از ابزارهایی که شرکت ها میتوانند با استفاده از آن به حفظ ارزش سهام خود کمک کنند، اوراق اختیار فروش است. این اوراق با تضمین فروش سهم در یک قیمت عادلانه، عملا علاوه بر سیگنال دادن به بازار در مورد ارزندگی آن سهم، منجر به تضمین سود (یا عدم ضرر) سهامداران فعلی می‌شود و این افراد با پرداخت مبالغی اندک میتوانند با خیالت راحت به سهامداری در این شرکت‌ها بپردازند. در مقابل شرکت ها هم در صورت افزایش قیمت سهام، با توجه به ابطال این اوراق نیازی به پرداخت هیچ وجهی ندارند و در عمل؛ خود این موضوع منجر به شناسایی درآمد برای آنها خواهد شد که نتیجه نهایی آن، یک معامله برد برد برای شرکت و سهامداران آن است.
اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟
اوراق اختیار فروش تبعی، قراردادی است که شرکت‌های فعال در بازار سرمایه برای حفظ ارزش سهام خود و حمایت از سهامداران منتشر می‌کنند
اوراق اختیار فروش تبعی، به نوعی قراردادی برای بیمه کردن سهام است. درواقع شرکت منتشرکننده اوراق به سهامدار تضمین می‌دهد که در صورت افت قیمت سهام به پایین‌تر از قیمت اعمال‌شده در سررسید، سهم را در قیمت اعمال‌شده در اوراق اختیار فروش تبعی از سهامدار خریداری کند. اگر در زمان سررسید اوراق، قیمت سهم بالاتر از قیمت اعمال‌شده در اختیار فروش تبعی بود، ضرورتی برای استفاده از اختیار فروش اوراق وجود ندارد. اما اگر قیمت سهم پایین‌تر از قیمت اعمال‌شده در اوراق بود، سهامداران قادر به فروش اوراق خود در قیمت اعمال‌شده به ناشر هستند.
اختیار فروش تبعی در کشور، دو نوع حمایتی و تامین مالی است و باید توجه داشت که اوراق اختیار فروش تبعی، بازار ثانویه نداشته و اختیار خرید و فروش برای آنها وجود ندارد. قبل از خرید اوراق، سهام شرکتی که قرار بر خرید اوراق اختیار فروش تبعی آن است، باید در پرتفوی سهامدار قرار گیرد. بنابراین لزوم خریداری سهم شرکت نیز، علاوه بر اوراق وجود دارد. در غیر این صورت، معاملات ابطال خواهد شد.
دستورالعمل اوراق اختیار فروش تبعی
تعداد اوراق اختیار فروش که هر فرد امکان خرید آن را دارد، محدود است. در صورتی که خرید سهامدار بیشتر از میزان مجاز درنظر گرفته شود، اوراق مازاد بدون اعتبار خواهد بود و هزینه پرداخت‌شده به شرکت منتشرکننده اوراق، داده خواهد شد.
در زمان خرید اوراق اختیار فروش، سهامداران باید سهام شرکت را داشته و حداکثر تعداد اوراق قابل خریداری برای آنان، معادل تعداد سهام است
این اوراق معاملات، بازار ثانویه ندارند. در نتیجه در صورت خریداری آنها، امکان فروش وجود نخواهد داشت.
سهامداران در صورت تمایل به استفاده از اختیار فروش، باید در روز سررسید تا قبل از اتمام مهلت تعیین شده توسط شرکت، در خواست خود را از طریق کارگزار اعلام کنند.
اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟
در اسفند ماه سال ۱۳۹۹ طرح اوراق تبعی حامی به جهت حمایت از سرمایه داران خرد تصویب شد.
آن دسته از سهامدارانی که در زمان تصویب این طرح در تاریخ ۱۳۹۹/۱۲/۱۲ مجموع دارایی‌های سبد سهام آنها ۱۰ میلیون تومان یا کمتر از ۱۰ میلیون تومان بود سهامدار خرد محسوب شدند.
اکنون زمان سررسید (۱۴۰۱/۰۲/۳۱) این اوراق فرا رسیده و کسانی که شرایط را دارا باشند بدون نیاز به هیچگونه اقدامی مبلغ محاسبه شده را دریافت خواهند کرد.
زمان مشخصی جهت واریز مبلغ اعمال اوراق تبعی اعلام نشده است.
شرایط اعمال اوراق اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ تبعی حامی ۱۴۰۱
این اوراق برای اشخاصی معتبر و قابل اعمال خواهد بود که در دوره عرضه اوراق (از تاریخ ۱۳۹۹/۱۲/۲۵ تا ۱۳۹۹/۱۲/۲۷) ، ۱ ورقه از اوراق را خریداری کرده باشند.
دارایی پایه اوراق اختیار فروش تبعی حامی ۱۴۰۱ شامل سبد سهام و حق تقدم سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران به جز بازار پایه و همچنین صندوق‌های سرمایه گذاری در سهام مبتنی بر صدور و ابطال یا ETF به جز دارایکم و پالایش با احتساب تعداد و قیمت تعدیل شده ناشی از اقدامات شرکتی طی دوره اوراق مذکور است. به عنوان مثال اگر مجموع ارزش سهام پایه شخص کمتر از ۱۰ میلیون باشد اما ارزش سهم پالایش موجود در دارایی آن بالاتر از ۱۰ میلیون باشد در صورت حفظ شرایط اعلام شده اعمال اوراق تبعی انجام می‌شود.
دارایی پایه اوراق اختیار فروش تبعی حامی ۱۴۰۱ شامل عرضه اولیه‌هایی که از ابتدای سال ۱۳۹۹ بازدهی بیشتر از ۳۰ درصد داشته اند، نمی‌شود.
معتبر بودن اوراق اختیار فروش حامی ۱۴۰۱ در سررسید، مستلزم عدم فروش دارایی پایه تا سررسید اوراق است.
ارزش اعمال برای هر کد معاملاتی برابر با ۱.۲۵ برابر ارزش دارایی پایه وی خواهد بود. لذا در صورت رعایت نکات بندهای فوق توسط سرمایه گذاران، بازدهی دارایی اشخاص طی دوره اوراق حداقل به میزان ۲۵ درصد خواهد بود.
از آنجا که مبنای تضمین قیمت تعدیل شده است، در صورت افزایش سرمایه، قیمت تعدیل شده و تعداد سهام پس از مجمع برای تضمین در نظر گرفته می‌شود. در صورت افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، قیمت سهام و تعداد با فرض شرکت کردن سهامدار در افزایش سرمایه فرض می‌شود.
در صورتی که ثبت افزایش سرمایه در تاریخ بعد از اردیبهشت ۱۴۰۱ باشد، در سررسید اوراق تبعی فرض می‌شود که سهام ثبت نشده در پرتفوی سرمایه گذار قرار دارد و به قیمت پایانی روز محاسبه در ارزش پرتفوی لحاظ می‌شود.
اوراق جدید اختیار فروش تبعی "فولاد" امروز عرضه می شود
از امروز ۱۲.۱ میلیارد اوراق اختیار فروش تبعی فولاد مبارکه توسط سرمایه گذاری صدر تأمین در بورس عرضه می شود.
- 2 سال پیش
شرکت سرمایه گذاری صدر تأمین که سهامدار 2.1 درصدی فولاد مبارکه محسوب می شود، با هدف تأمین مالی ، اقدام به عرضه اوراق اختیار فروش تبعی بر روی سهام "فولاد" می کند. این اوراق از امروز در نماد "هفولا 810" و با قیمت اعمال 6072 ریال عرضه می شود و هر فرد حقیقی قادر به خرید حداکثر 100 هزار ورقه و اشخاص حقوقی حداقل یک میلیون ورقه و بدون محدودیت در حداکثر در کل دوره معاملاتی هستند. همچنین حداقل حجم عرضه روزانه 40 میلیون ورقه تعیین شده و کل حجم عرضه 200 میلیون و 803 هزار و 213 ورقه است که توسط کارگزاری صبا تامین عرضه می شود.
ساعت معاملات اوراق نیز 9 صبح الی 12:30 روزهای کاری بورس و با سررسید 30 دی سال 98 بوده و شرایط تسویه تعهدات، خرید سهام توسط شرکت سرمایه گذاری صدر تامین و قیمت اعمال از دارنده اوراق اختیار فروش تبعی است. نحوه تعیین قیمت مبنای دارایی پایه به قیمت پایانی سهم پایه گرد شده به نزدیکترین عدد صحیح است و معاملات ثانویه ندارد.زمانبندی فرایند اعمال هم بر اساس ارسال درخواست اعمال در سررسید و اعمال اوراق است. خریدار اوراق اختیار فروش تبعی نمی تواند بیش از تعداد دارایی پایه ای که در اختیار دارد، اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کند.خریدار موظف به رعایت محدودیت های خرید هر کد معاملاتی تعیین شده در این اطلاعیه است. به عبارت دیگر، مجموع تعداد اوراق اختیار فروش تبعی تحت مالکیت هر خریدار در پایان هر روز معاملاتی، حداکثر باید به تعداد کل دارایی پایه متعلق به وی و با رعایت محدودیت خرید هر کد معاملاتی در اطلاعیه عرضه باشد.
در صورت عدم رعایت محدودیت های مذکور، اوراق اختیار فروش تبعی مازاد، فاقد اعتبار بوده و مبلغ پرداختی توسط خریدار پس از کسر هزینه های مربوطه، به عنوان خسارت به عرضه کننده تعلق می گیرد. طبق دستورالعمل معاملات اوراق اختیار فروش تبعی در بورس تهران و فرابورس، اشخاص حقوقی که اقدام به خرید اوراق مذکور به میزان یک میلیون ورقه و بیشتر کنند، ملزم به واگذاری اختیار خرید تبعی در همان روزی که سهام پایه و اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کرده‌ان، هستند.
براین اساس، نماد معاملاتی "ظفولا 811"، قیمت اعمال 6170 ریال و سررسید اوراق 14 بهمن سال 98۹۸ است.حجم واگذاری اوراق اختیار خرید تبعی به میزان اوراق اختیار فروش تبعی خریداری شده تعیین و شرایط تصحیح تعهدات در سررسید بدین صورت است که انتقال سهام پایه(فولاد)به قیمت اعمال اختیار خرید تبعی از اشخاصی ملزم به واگذاری اختیار خرید به عرضه کننده اوراق اختیار فروش تبعی "هفولا 810"( شرکت سرمایه گذاری صدر تامین)باشد. همچنین اشخاص ملزم به واگذاری اختیار خرید تبعی در صورتی میتوانند اوراق تبعی را در سررسید اعمال کنند که سهام پایه و اوراق اختیار فروش تبعی آن را در یک روز خریداری کرده باشند.
اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟
عصر بازار- اوراق اختیار فروش تبعی که در ایران به عنوان بیمه کردن سهام از آن یاد می‌شود، در حقیقت، ابزاری است که به‌وسیله آن نوسانات و زیان سهام بیمه می‌شود.
به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از سنا، بر اساس این روش، سهامدار عمده با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیل‌های آن دارد، اوراقی را منتشر می‌کند و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند در تاریخ اعمال در صورتی که قیمت سهم پایین‌تر از نرخ توافقی باشد زیان او جبران می‌شود.
نکته با اهمیت تا اینجا این است که سهامدار عمده تنها شخصیتی است که می‌تواند از این ابزار استفاده کند. یعنی سهامدار عمده اوراق را می‌فروشد و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند، در صورت پایین‌تر آمدن قیمت سهم، زیان وی جبران می‌شود.
بنابراین، این اوراق را می‌توان روشی برای به حداقل رساندن ریسک سیستماتیک (systematic risk) دانست. ریسک سیستماتیک به عنوان واریانس بازده های مورد انتظار سرمایه گذاری تعریف شده است که به آن ریسک بازار نیز می‌گویند.
یکی از مهمترین دغدغه ها و دل مشغولی های سهامداران در بورس، کسب حداقل بازده مورد انتظار (معادل نرخ سود بدون ریسک اوراق مشارکت) است. با استفاده از این ابزار، اطمینان لازم برای کسب بازده مورد انتظار برای سهامداران محقق می‌شود.
سهامدار می تواند با در اختیار داشتن اوراق اختیار فروش تبعی، ریسک سیستماتیک را به حداقل برساند. به این ترتیب در صورتی که قیمت سهم شرکت در تاریخ مورد توافق تاریخ اعمال، exercise date کمتر از قیمت مورد توافق قیمت اعمال exercise price باشد دارنده اوراق اختیار فروش می‌تواند با دریافت مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم در بازار عادی منتفع شود. از نکات حائز اهمیت این اوراق این است که:
اولا، خریداران این اوراق حق فروش آن را تا تاریخ سر رسید نخواهند داشت بنابراین از این لحاظ، این اوراق شبیه اوراق اختیار فروش اروپایی هستند.
ثانیا: این اوراق تنها به اشخاصی تعلق می‌گیرد که سهام شرکتی که اوراق اختیار فروش آن منتشر می‌شود را داشته باشند. مثلا: شخصی که سهام شرکت پتروشیمی کرمانشاه را دارد، می‌تواند اوراق اختیار فروش آن‌را خریداری کند.
ثالثا: خریداران تنها به میزان سهام تملک شده در بورس میتوانند اقدام به خرید اوراق اختیار فروش تبعی کنند و خرید بیش از آن تعداد امکان پذیر نبوده و ابطال خواهد شد. بنابراین عرضه کننده اوراق تعهدی نسبت به مازاد خریداری شده نخواهد داشت.
رابعا: این ابزار مالی جدید سبب می‌شود تا با توجه به حذف ریسک در بازار سرمایه، سرمایه گذاران به‌جای سرمایه گذاری در بازار پول به دنبال کسب سود بیشتر در بازار سرمایه باشند. زیرا علاوه بر اینکه سهامداران عمده در هنگام تعیین نرخ سهام در تاریخ اعمال می تواند درصد بیشتری را نسبت به نرخ اوراق مشارکت اعلام کنند (مثلا به جای 20 درصد نرخ اوراق مشارکت، 25 یا 30 درصد در نظر بگیرند) می‌تواند با توجه به تعیین فواصل زمانی واگذاری اوراق اختیار فروش از سوی سهامدار عمده، نسبت به اوراق مشارکت که حداقل یکساله است سود و منفعت بیشتری را نصیب سهامدار کند.
در کل می‌توان انتظار داشت که سهامداران با توجه به حداقل سود مورد انتظار ی که در آینده نصیبشان خواهد شد، از نوسانات مقطعی بازار سرمایه، هراسی نداشته و با کاهش قیمت سهامشان از بازار خارج نمی شوند. اما آنچه در این جا حائز اهمیت است این است که در تاریخ اعمال
(exercise date) چه اتفاقاتی می‌تواند رخ دهد:
الف) فرض کنیم ارزش روز سهام (Market Price) در تاریخ اعمال بیشتر از قیمت اعمال (Exercise Price) باشد. در این حالت طبیعی است که سهامداران از «حق» خود استفاده نکرده و میتوانند سهامشان را در بازار به فروش برسانند. به عبارت دیگر
ب) قیمت بازار سهام در تاریخ اعمال بیشتر از قیمت اعمال باشد. اما این تفاوت بسیار کم بوده یا معادل ارزش روز آن سهم باشد.
در این چنین حالتی به احتمال بسیار زیاد سهم با عرضه سنگین سهام چه توسط آنهایی که برگه اختیار فروش را در اختیار دارند و چه سایر سهامداران مواجه خواهد شد، زیرا همگان بر اتمام تاریخ اختیار فروش آگاهی دارند.
این وضعیت زمانی بدتر خواهد شد که سهامدار عمده بخواهد از طریق واگذاری سهم، زیان سهامدار را جبران کند (اوراق را باز خرید کند(
ج) حالت سوم مربوط به زمانی است که بنا به هر دلیلی ارزش روز سهام از ارزش اعمال سهم کمتر باشد.
در این چنین شرایطی به‌خوبی معلوم است که صف‌های فروش طولانی بر روی آن سهم ایجاد خواهد شد، و طبیعی است که سهامدار عمده نیز بخواهد از طریق واگذاری سهام و نه پرداخت نقدی مابه التفاوت یا پرداخت ارزش سهم (به نرخ اعمال) در سررسید اوراق اختیار فروش با خریداران این اوراق تسویه حساب کند.
نا‌گفته، پیداست که بر حجم صف‌های فروش افزوده خواهد شد و سهامداری که تا چند روز پیش خودش را برنده تصور می‌کرد، با در اختیار گرفتن تعداد سهام بیشتر و با تداوم روز‌هایی که سهام شرکت مورد مثال مورد عرضه سنگین قرار می‌گیرد و همانند فردی که گلوله ای برفی در دست دارد و شاهد آب شدن این گلوله برفی است، شاهد از دست دادن سود انتظاریش خواهد بود. بنابراین باید، سهامداران در زمینه خرید این اوراق بسیار هوشمندانه عمل کرده و عملکرد مالی شرکتی که اوراق اختیار فروش آن را خریداری می‌کنند را بررسی کنند، شاید شرایط به گونه‌ای باشد که سهامدار و خریدار این اوراق ترجیح دهند حداقل زیان (معادل ارزش اوراق اختیار فروش) را پذیرفته و سهام شرکت رافروخته و از آن شرکت خارج شوند. بنابراین صرف عرضه اوراق اختیار فروش نمی‌تواند تضمینی برکسب سود مورد انتظار باشد.
دیدگاه شما