اثر نوسانات نرخ ارز واقعی موثر بر مصرف در ایران
مصرف از اجزای عمده تقاضای کل و از عناصر اصلی تعیین کننده سطح تولید ناخالص داخلی است. هدف اصلی این مطالعه شناسایی عوامل موثر مصرف در ایران، با تاکید بر نوسانات نرخ ارز واقعی موثر بر با استفاده از روش خود توضیح با وقفه‌های گسترده (ARDL) و روش تصحیح خطا (ECM) برای داده‌های فصلی دورة 1389-1367 است. یافته‌های مطالعه نشان می‌دهد که تولید ناخالص داخلی(GDP) اثر مثبت ولی نرخ سود سپرده‌های بلندمدت بانکی و نوسانات نرخ ارز واقعی موثر اثر منفی بر مصرف دارند. لذا برای هموارسازی مصرف و کاهش نوسانات آن، اعمال سیاست‌های ثبات نرخ ارز واقعی موثر پیشنهاد می‌گردد.
کلیدواژه‌ها
- مصرف
- نوسانات نرخ ارز واقعی موثر
- مدل تصحیح خطا
- خود رگرسیون با وقفه‌های گسترده(ARDL)
عنوان مقاله [English]
The Effects of Real Effective Exchange Rate Volatility on Consumption in Iran
نویسندگان [English]
- Saeed Mirzamohammadi 1
- Sajad Anjomshoaa 2
1 Assistant Professor of Economics, Faculty of Industrial Engineering, Iran University Of Science and Technology
Consumption is an important component of aggregate demand and among the main drivers of gross domestic product. This paper, therefore, identifies the factors affecting domestic consumption in Iran, with an emphasis on the volatility of real effective exchange rate, using Auto-Regressive Distributed Lag (ARDL) approach and Error Correction Model (ECM), for a time period of 1988Q2-2010Q1. The findings reveal that gross domestic product (GDP) has a positive relationship with Consumption, while the saving interest rates as well as the volatility of real effective exchange rate have a negative effect. To smooth consumption trends عوامل موثر بر نرخ ارز در ایران and reduce its fluctuations, policy measures to stabilize real effective exchange rate are recommended.
کلیدواژه‌ها [English]
- Consumption
- Real Effective Exchange Rate Volatility
- ARDL bounds Testing
- Error Correction Model (ECM)
مراجع
- امامقلی پور، سارا و لطفعلی عاقلی(1391)." تاثیر ثروت بر مصرف بخش خصوصی در ایران"، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، سال ششم، شماره2، صفحات61-81
- تشکینی، احمد(1384).اقتصاد سنجی کاربردی به کمک Microfit. موسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران. چاپ اول. تهران
- توکلی، اکبر و سیاح، محسن(1389). "تاثیر نوسانات نرخ ارز بر فعالیت‌های اقتصادی کشور"، فصلنامه پول و اقتصاد، شماره4.
- حلافی و همکاران (1386). "انحراف نرخ ارز واقعی و رشد اقتصادی در ایران". پژوهشنامه اقتصادی، شماره 14.
- خوشبخت، آمنه و اخباری، محمد(1386). "بررسی فرآیند اثرگذاری تغییرات نرخ ارز بر تورم شاخصهای قیمت مصرف کننده و واردات در ایران"، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی،ص51-82
- رجایی، یداله و احمدی، شهلا(1391)، "برآورد تابع مصرف بخش خصوصی در ایران"، فصلنامه مدیریت توسعه و تحول، شماره 8، صفحات 63-75
- عزیزی، فیروزه(1388)." اثر تغییر ثروت در بازار سهام بر هزینه‌های مصرفی بخش خصوصی"، پژوهشنامه علوم اقتصادی، سال9، شماره 2، ص 61-82
- فخرایی، عنایت اله و سید امین منصوری(1387)."تخمین تابع مصرف بلندمدت به روش همجمعی و محاسبه رابطه کوتاه مدت در ایران". فصلنامه اقتصاد مقداری، سال 5. شماره2، صفحات عوامل موثر بر نرخ ارز در ایران 23-38.
- Alexander, Sidney S.1952. Effecs Of Devaluation on Trade Balance. Staff papers, International Monetary Fund, 2(2), 263-78.
- Xi,D.2012. Exchange rate uncertainty and domestic Consumption. Dissertation Doctor of philosophy In Economics. The University Of Wisconsin-Milwaukee.
- Barbone,luca and Francisco Rivera-Batiz.1987. Foreign Capital and The Contractionary impact of Currency Devaluation, with an application to Jamaica. journal of development Economics, 26(1), 1-15.
- Kandil, Magda and Ida A.Mirzaie. 2006. Consumption and Macroeconomic Policies: Theory and Evidence From Developing Countries. Journal of International Trade and Economic Development, 15(4), 469-91.
- Krugman, Paul R. and Lance Taylor. 1978. Contractionary Effects of Devaluation. Journal of International Economics, 8(3), 445-56.
- Mankiw, N. Gregory. 2000. The Savers-Spenders Theory of Fiscal Policy, American Economic Review. 90(2), 120-125.
- Palley, Thomas I. 2008. The Relative Income Theory of Consumption: A Synthetic Keynes-Duesenberry-Friedman Model, Political Economy Research Institute, University of Massachussets at Amherts, Working papers.
- Peltonen, Thomas A & Ricardo,M& Sousa,I.S.V.2012.Wealth Effects in emerging market economics. International review of Economics and Finance,24:155-166
- Poole, William. 1972. The Role of Interest Rates and Inflation in the Consumption Function. Brookings Papers on Economic Activity, (1), 211-20.
- Quijani,M. (2012). A refined consumption-wealth ratio and its role on time-varying consumption risk. Economics letters,115,88-90
- Vergil,Hasan. 2002. Exchange rate Volatility and Its Effect on trade flows, journal of Economic and Social Research, Vol4, No1.
- Wang,Y.2013. Oil Price Effect On personal Consumption Expenditure. Energy Economics. Vol36. P:198-204
تغییرات گذر نرخ ارز و عوامل مؤثر بر آن در ایران
نرخ ارز با توجه به ماهیتی که دارد می‌تواند سطح عمومی قیمت‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. ازاین‌رو برای سیاست‌گذارانی که هدفشان کنترل تورم است، بررسی چگونگی اثرگذاری تغییرات نرخ ارز بر تورم اجتناب‌ناپذیر است. در این پژوهش میزان تأثیر تغییرات نرخ ارز بر قیمت‌های داخلی (گذر نرخ ارز) در اقتصاد ایران با استفاده از مدل SVAR محاسبه‌شده و عوامل مؤثر بر آن بررسی‌شده است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، گذر نرخ ارز در اقتصاد ایران بین سال‌های ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۳ بین ۳۰ تا ۴۰ درصد تخمین زده شده است. همچنین گذر نرخ ارز در سبد مصرف‌کننده بیشتر از قیمت‌های تولیدکننده مؤثر است. به‌علاوه نتایج نشان می‌دهد که بازتر شدن اقتصاد باعث افزایش گذر نرخ ارز شده است. همچنین کاهش نوسانات تورم و نرخ ارز می‌تواند باعث کاهش گذر نرخ ارز شود؛ اما دوره‌های با تورم پایین کاهش در گذر نرخ ارز در ایران رخ نمی‌دهد. در بسیاری از کشورها کاهش گذر نرخ ارز با اجرای سیاست‌های پولی با ثبات و هدف‌گذاری تورم اتفاق افتاده است که به نظر می‌رسد مؤثرترین راه در جهت کاهش گذر نرخ ارز باشد.
کلیدواژه‌ها
20.1001.1.23222530.1395.5.18.7.1
عنوان مقاله [English]
Changes in Exchange Rate Pass-Through in Iran
نویسندگان [English]
- sajad ebrahimi 1
- seyed ali madanizadeh 2
The exchange rate is one of the macroeconomic fundamentals which significantly affect inflation. For policy makers who care about the inflation control, analyzing the relationship between exchange rate changes and domestic inflation is very important matter. In this study عوامل موثر بر نرخ ارز در ایران we carry out an investigation about Exchange rate pass through in Iran using econometric model. According to the results, Exchange Rate Pass-Through (ERPT) in Iran fluctuates within 30-40 range. Also, exchange rate pass through in producer prices is significantly lower than consumer prices. Furthermore based on results, more distance from Dual exchange rate regime, higher degree of trade openness increase ERPT and lower inflation volatility and exchange rate volatility can decrease ERPT. In the most countries applying stable monetary policy and inflation targeting policy lead to decrease of ERPT.
کلیدواژه‌ها [English]
- Exchange Rate Pass Through
- inflation
- import price
مراجع
ابراهیمی، سجاد (۱۳۹۴)؛ تحلیل و شاخص سازی در تجارت خارجی، پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، گزارش پژوهشی در حال کار شماره ..
خوشبخت، آمنه و اخباری، محمد (۱۳۸۶)؛ بررسی فرآیند اثرگذاری تغییرات نرخ ارز بر تورم شاخصهای قیمت مصرف‌کننده و واردات در ایران، پژوهشنامه اقتصادی، دوره 7، شماره 4 (پیاپی 27)، 51-82.
عینیان، مجید و برکچیان، سیدمهدی (1393) شناسایی و تاریخ گذاری چرخه های تجاری اقتصاد ایران، مجله پژوهش های پولی- بانکی، شماره ۲۰، ۱۶۱-۱۹۴.
Amiti; M.; Itskhoki, O. and Konings, J. (2014); Importers, exporters, and exchange rate disconnect American Economic Review, 104(7), 1942-1978.
Berger, D. and Vavra, J. S. (2013); Volatility and Pass-through (No. w19651). National Bureau of Economic Research.
Campa, J. M. and Goldberg, L. S. (2005); Exchange rate pass-through into import prices. Review of Economics and Statistics, 87(4), 679-690.
Campa, J. M. and Mínguez, J. M. G. (2006); Differences in exchange rate pass-through in the euro area. European Economic Review, 50(1), 121-145.
Chen, N. and Juvenal, L. (2014); Quality, trade, and exchange rate pass-through (No. 14-42). International Monetary Fund.
Choudhri, Ehsan U. and Hakura, Dalia S. (2006); "Exchange rate pass-through to domestic prices: does the inflationary environment matter?" Journal of international money and finance. Vol. 25.2006, 4, 614-639.
Devereux, M. B. and Engel, C. (2002); Exchange rate pass-through, exchange rate volatility, and exchange rate disconnect. Journal of Monetary economics, 49(5), 913-940.
Devereux, M. B. and Yetman, J. (2010); Price adjustment and exchange rate pass-through. Journal of International Money and Finance, 29(1), 181-200.
Flamini, A. (2007); Inflation targeting and exchange rate pass-through. Journal of International Money and Finance, 26(7), 1113-1150.
Frankel, J.; Parsley, D. and Wei, S. J. (2012); Slow pass-through around the world: a new import for developing countries?. Open Economies Review, 23(2), 213-251.
Froot, K. A. and Klemperer, P. D. (1989); Exchange rate pass-through when market share matters, The American Economic Review, Vol. 79, No. 4 (Sep., 1989), 637-654.
Gagnon, J. E. and Ihrig, J. (2004); Monetary policy and exchange rate pass-hrough. International Journal of Finance & Economics, 9(4), 315-338
Goldberg, L. S. and Campa, J. M. (2010); The sensitivity of the CPI to exchange rates: Distribution margins, imported inputs, and trade exposure. The Review of Economics and Statistics, 92(2), 392-407.
Ihrig, J. E.; Marazzi, M. and Rothenberg, A. D. (2006); Exchange-rate pass-through in the G-7 countries. FRB International Finance Discussion Paper, (851).
Kara, H. and Ogunc, F. (2005); Exchange rate pass-through in Turkey: It is slow, but is it really low? (No. 0510).
Liu, L. G. and Tsang, A. (2008); Exchange rate pass-through to domestic inflation in Hong Kong (No. 0802).
McCarthy J (2007); Pass through of exchange rates and import prices to domestic inflation in some industrialized economies, Eastern Economic Journal, 33(4): 511-537.
Obstfeld, M (2002); "Inflation-Targeting, Exchange-Rate Pass-Through, and Volatility. "American Economic Review, 92(2):102-107.
Ocran, M. K. (2010); Exchange rate pass-through to domestic prices: The case of South Africa. Prague Economic Papers, 4, 291-306.
Smets, F. and Wouters, R. (2002); Openness, imperfect exchange rate pass-through and monetary policy. Journal of monetary Economics, 49(5), 947-981.
Takhtamanova, Yelena F. (2008); “Understanding Changes in Exchange Rate Pass-Through”, Federal Reserve Bank of San Francisco.
Taylor, J. B. (2000); Low inflation, pass-through, and the pricing power of firms.European economic review, 44(7), 1389-1408.
Yang, J. (1997); Exchange rate pass-through in US manufacturing industries. Review of Economics and Statistics, 79(1), 95-104.
Zubair, A.; Okorie G. and Sanusi, A. (2013); Exchange Rate Pass-Through to Domestic Prices in Nigeria: An Empirical Investigation, Central Bank of Nigeria Economic and Financial Review Volume 51(1), 1-27.
تغییرات گذر نرخ ارز و عوامل مؤثر بر آن در ایران
نرخ ارز با توجه به ماهیتی که دارد می‌تواند سطح عمومی قیمت‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. ازاین‌رو برای سیاست‌گذارانی که هدفشان کنترل تورم است، بررسی چگونگی اثرگذاری تغییرات نرخ ارز بر تورم اجتناب‌ناپذیر است. در این پژوهش میزان تأثیر تغییرات نرخ ارز بر قیمت‌های داخلی (گذر نرخ ارز) در اقتصاد ایران با استفاده از مدل SVAR محاسبه‌شده و عوامل مؤثر بر آن بررسی‌شده است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، گذر نرخ ارز در اقتصاد ایران بین سال‌های ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۳ بین ۳۰ تا ۴۰ درصد تخمین زده شده است. همچنین گذر نرخ ارز در سبد مصرف‌کننده بیشتر از قیمت‌های عوامل موثر بر نرخ ارز در ایران تولیدکننده مؤثر است. به‌علاوه نتایج نشان می‌دهد که بازتر شدن اقتصاد باعث افزایش گذر نرخ ارز شده است. همچنین کاهش نوسانات تورم و نرخ ارز می‌تواند باعث کاهش گذر نرخ ارز شود؛ اما دوره‌های با تورم پایین کاهش در گذر نرخ ارز در ایران رخ نمی‌دهد. در بسیاری از کشورها کاهش گذر نرخ ارز با اجرای سیاست‌های پولی با ثبات و هدف‌گذاری تورم اتفاق افتاده است که به نظر می‌رسد مؤثرترین راه در جهت کاهش گذر نرخ ارز باشد.
کلیدواژه‌ها
20.1001.1.23222530.1395.5.18.7.1
عنوان مقاله [English]
Changes in Exchange Rate Pass-Through in Iran
نویسندگان [English]
- sajad ebrahimi 1
- seyed ali madanizadeh 2
The exchange rate is one of the macroeconomic fundamentals which significantly affect inflation. For policy makers who care about the inflation control, analyzing the relationship between exchange rate changes and domestic inflation is very important matter. In this study we carry out an investigation about Exchange rate pass through in Iran using econometric model. According to the results, Exchange Rate Pass-Through (ERPT) in Iran fluctuates within 30-40 range. Also, exchange rate pass through in producer prices is significantly lower than consumer prices. Furthermore based on results, more distance from Dual exchange rate regime, higher degree of trade openness increase ERPT and lower inflation volatility and exchange rate volatility can decrease ERPT. In the most countries applying stable monetary policy and inflation targeting policy lead to decrease of ERPT.
کلیدواژه‌ها [English]
- Exchange Rate Pass Through
- inflation
- import price
مراجع
ابراهیمی، سجاد (۱۳۹۴)؛ تحلیل و شاخص سازی در تجارت خارجی، پژوهشکده پولی و عوامل موثر بر نرخ ارز در ایران بانکی بانک مرکزی، گزارش پژوهشی در حال کار شماره ..
خوشبخت، آمنه و اخباری، محمد (۱۳۸۶)؛ بررسی فرآیند اثرگذاری تغییرات نرخ ارز بر تورم شاخصهای قیمت مصرف‌کننده و واردات در ایران، پژوهشنامه اقتصادی، دوره 7، شماره 4 (پیاپی 27)، 51-82.
عینیان، مجید و برکچیان، سیدمهدی (1393) شناسایی و تاریخ گذاری چرخه های تجاری اقتصاد ایران، مجله پژوهش های پولی- بانکی، شماره ۲۰، ۱۶۱-۱۹۴.
Amiti; M.; Itskhoki, O. and Konings, J. (2014); Importers, exporters, and exchange rate disconnect American Economic Review, 104(7), 1942-1978.
Berger, D. and Vavra, J. S. (2013); Volatility and Pass-through (No. w19651). National Bureau of Economic Research.
Campa, J. M. and Goldberg, L. S. (2005); Exchange rate pass-through into import prices. Review of Economics and Statistics, 87(4), 679-690.
Campa, J. M. and Mínguez, J. M. G. (2006); Differences in exchange rate pass-through in the euro area. European Economic Review, 50(1), 121-145.
Chen, N. and Juvenal, L. (2014); Quality, trade, and exchange rate pass-through (No. 14-42). International Monetary Fund.
Choudhri, Ehsan U. and Hakura, Dalia S. (2006); "Exchange rate pass-through to domestic prices: does the inflationary environment matter?" Journal of international money and finance. Vol. 25.2006, 4, 614-639.
Devereux, M. B. and Engel, C. (2002); Exchange rate pass-through, exchange rate volatility, and exchange rate disconnect. Journal of Monetary economics, 49(5), 913-940.
Devereux, M. B. and Yetman, J. (2010); Price adjustment and exchange rate pass-through. Journal of International Money and Finance, 29(1), 181-200.
Flamini, A. (2007); Inflation targeting and exchange rate pass-through. Journal of International Money and Finance, 26(7), 1113-1150.
Frankel, J.; Parsley, D. and Wei, S. J. (2012); Slow pass-through around the world: a new import for developing countries?. Open Economies Review, 23(2), 213-251.
Froot, K. A. and Klemperer, P. D. (1989); Exchange rate pass-through when market share matters, The American Economic Review, Vol. 79, No. 4 (Sep., 1989), 637-654.
Gagnon, J. E. and Ihrig, J. (2004); Monetary policy and exchange rate pass-hrough. International Journal of Finance & Economics, 9(4), 315-338
Goldberg, L. S. and Campa, J. M. (2010); The sensitivity of the CPI to exchange rates: Distribution margins, imported inputs, and trade exposure. The Review of Economics and Statistics, 92(2), 392-407.
Ihrig, J. E.; Marazzi, M. and Rothenberg, A. D. (2006); Exchange-rate pass-through in the G-7 countries. FRB International Finance Discussion Paper, (851).
Kara, H. and Ogunc, F. (2005); Exchange rate pass-through in Turkey: It is slow, but is it really low? (No. 0510).
Liu, L. G. and Tsang, A. (2008); Exchange rate pass-through to domestic inflation in Hong Kong (No. 0802).
McCarthy J (2007); Pass through of exchange rates and import prices to domestic inflation in some industrialized economies, Eastern Economic Journal, 33(4): 511-537.
Obstfeld, M (2002); "Inflation-Targeting, Exchange-Rate Pass-Through, and Volatility. "American Economic Review, 92(2):102-107.
Ocran, M. K. (2010); Exchange rate pass-through to domestic prices: The case of South Africa. Prague Economic Papers, 4, 291-306.
Smets, F. and Wouters, R. (2002); Openness, imperfect exchange rate pass-through and monetary policy. Journal of monetary Economics, 49(5), 947-981.
Takhtamanova, Yelena F. (2008); “Understanding Changes in Exchange Rate Pass-Through”, Federal Reserve Bank of San Francisco.
Taylor, J. B. (2000); Low inflation, pass-through, and the pricing power of firms.European economic review, 44(7), 1389-1408.
Yang, J. (1997); Exchange rate pass-through in US manufacturing industries. Review of Economics and Statistics, 79(1), 95-104.
Zubair, A.; Okorie G. and Sanusi, A. (2013); Exchange Rate Pass-Through to Domestic Prices in Nigeria: An Empirical Investigation, Central Bank of Nigeria Economic and Financial Review Volume 51(1), 1-27.
چه عواملی موجب نوسانات نرخ دلار می‌شود؟
ایسنا/اصفهان یک استاد دانشگاه معتقد است: طبق اقتصاد کلاسیک، نرخ ارز از طریق تقاضا و عرضه بازار ارز مشخص می‌شود، بنابراین هر عاملی که موجب تغییر تقاضای ارز و یا عرضه ارز شود، مسلماً بر روی نرخ ارز تاثیر خواهد گذاشت.
اگرچه نرخ دلار در هفته اخیر روند آرامی را پشت سر گذاشته، اما به اعتقاد کارشناسان افزایش قیمت دلار موجب افزایش قیمت کالاهای وارداتی و در نتیجه افزایش قیمت برخی از اقلام می‌شود. از سوی دیگر اول مردادماه، بانک مرکزی در گزارشی نرخ فروش دلار در بازار بین بانکی و بازار آزاد در بهار سال جاری را اعلام کرد که طبق آن در فروردین‌ماه، دلار در بازار بین بانکی معادل ۴۲۰۰ تومان فروخته شده و در همین ماه این نوع ارز در بازار آزاد به قیمت ۲۶ هزار و ۵۲۵ تومان فروخته شده است. علاوه بر این، اردیبهشت امسال نرخ فروش دلار در بازار بین بانکی و بازار آزاد به ترتیب معادل ۴۲۰۰ و ۲۷ هزار و ۲۳۱ تومان بود و طبق این گزارش در خرداد ماه دلار در بازار بین بانکی معادل ۴۲۰۰ تومان و در بازار آزاد به قیمت ۲۸ هزار و ۷۸۴ تومان فروخته شده است.
حال باید دید چه عواملی بر کاهش و افزایش نرخ دلار اثرگذار است؟ رسول پیرهادی، استاد دانشگاه و پژوهشگر اقتصاد درباره اینکه نرخ دلار تحت تأثیر عوامل موثر بر نرخ ارز در ایران چه عواملی است به ایسنا، توضیح می‌دهد: طبق اقتصاد کلاسیک، نرخ ارز از طریق تقاضا و عرضه بازار ارز مشخص می‌شود، بنابراین هر عاملی که موجب تغییر تقاضای ارز و یا عرضه ارز شود، مسلماً بر روی نرخ ارز تاثیر خواهد گذاشت.
این مدرس نظریه‌ها و سیاستگذاری اقتصادی می‌گوید: عوامل متعددی از جمله سیاست‌های خارجی و انتظارات و ترجیحات مردم و سیاست‌های تورم‌زا و بی‌ثباتگر نقش مهمی در نرخ دلار دارند. قیمت فروش نفت در بازار جهانی رابطه معکوس با نرخ دلار دارد، بنابراین برخی مشکلات موجود ما در بازارهای جهانی، بر نرخ دلار تأثیر می‌گذارد. سرمایه‌گذاری و توسعه در بخش صنعت نفت و گاز و افزایش توان صادراتی و به دست آوردن بازارهای جدید و سیاست جایگزین می‌تواند بسیار مؤثر و مفید باشد.
وی با اشاره به اینکه یکی دیگر از عوامل مهم، میزانِ سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است، گفت: افزایش سرمایه‌گذاری باعث افزایش تولید کالاهای جایگزین واردات می‌شود که در نتیجه تقاضای ارز کاهش یافته و نهایتاً نرخ ارز کاهش خواهد یافت. در اینجا نقش بخش خصوصی کاملاً هویدا است و چنانچه بخش خصوصی توان سرمایه‌گذاری نداشته باشد، جذب سرمایه‌گذاری خارجی بسیار کمک‌کننده است.
او نحوه و شکل تعامل سازنده و فعال و موثر با کشورهای پیشرفته را عامل دیگر موثر بر نرخ دلار می‌داند و می‌گوید: معمولاً در هر کشوری عقب‌نشینی عوامل موثر بر نرخ ارز در ایران در تعامل سازنده با سایر کشورهای پیشرفته موجب سوختن فرصت‌های خوب برای ایجاد ثبات اقتصادی می‌شود.
این استاد اقتصاد با بیان اینکه وجود تحریم‌ها و تاخیر در لغو آنها یکی از عوامل مهم و مؤثر بر نرخ دلار است، تصریح می‌کند: نقش دیپلماسی و همچنین اراده برای مذاکرات بیش از پیش پر رنگ‌تر شده است.
او با اشاره به مطالعات محمدرضا شریف آزاده و علی حقیقت، می‌گوید: این مطالعات نشان داده که افزایش نرخ رشد فزاینده و بی‌رویه عرضه پول یکی از عوامل مهم در افزایش نرخ دلار است و همچنان این روند ادامه دارد.
پیرهادی همچنین تمایل شدید مردم به خروج دلار به صورت سرمایه‌گذاری در خارج و خرید ملک در خارج از کشور را یکی دیگر از عوامل موثر بر نرخ دلار می‌داند.
او ادامه می‌دهد: کاهش کیفیت و یا عدم‌کیفیت محصولات داخلی موجب افزایش واردات کالاهای خارجی و در نتیجه افزایش نرخ دلار می‌شود.
این مدرس نظریه‌ها و سیاستگذاری اقتصاد با اشاره به اینکه افزایش هزینه‌های دولت و به طور کلی کسری بودجه دولت و تأمین مالی از طریق استقراض از بانک مرکزی موجب افزایش پایه پولی و در نتیجه منجر به افزایش نرخ دلار می‌شود، می‌گوید: متاسفانه در دولت‌های مختلف شاهد استقراض و افزایش پایه پولی بودیم.
او با تاکید بر اینکه انتظارات مردم و عوامل روانی بر نرخ دلار تأثیرگذار است، توضیح می‌دهد: به‌عنوان مثال انتظارات مردم در خصوص تداوم و افزایش تورم باعث افزایش نرخ دلار می‌شود. یکی از راه‌های جبران کاهش ارزش پول ملی، اجرای سیاست جایگزینی پول ملی توسط مردم است، بنابراین با افزایش تقاضای خرید دلار، منجر به افزایش نرخ دلار می‌شود، همانطور که اعلام شده حدود ۲۰ میلیارد دلار نزد مردم است. در کشورهای مختلف افزایش نرخ رشد جمعیت، تورم‌زا است و منجر به افزایش نرخ ارز می‌شود.
به اعتقاد این استاد دانشگاه، عوامل دیگری همچون درجه باز بودن اقتصاد، کارآیی تولید، وضعیت تراز پرداخت‌ها و ذخایر ارزی، قوانین و مقررات گمرکی، قیمت طلا، ضعف بنیه صادراتی کشور، امنیتی شدن بازار ارز و . را در تغییرات نرخ ارز موثر می‌داند.
عوامل موثر بر قیمت دلار
ندری با اشاره به اینکه دولت رئیسی همان اشتباهات گذشته دولت روحانی را در بازار ارز مرتکب شده، اظهار داشت:با توجه به اینکه دولت‌ها تا زمانی که سیاست‌های اشتباه را به اجرا درنیاورند و خود متوجه تاثیرات مخرب این سیاست‌ها نشوند، دست از سیاستگذاری اشتباه بر نمی‌دارند، در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار داشت که بازار ارز از ثبات برخوردار باشد، این درحالیست که طی چند روز گذشته نیز به اعتقاد بنده قیمت دلار تحت تاثیر اخبار منفی که پیرامون سفر رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران متشر شد، افزایش یافت، حال نیز باید دید که مذاکرات برجام چه خواهد شد، نتیجه این گفتگو‌ها به طور قطع سمت و سوی بازار ارز حداقل شرایط تا پایان سال را مشخص خواهد کرد.
فرارو- درحالیکه بانک مرکزی با توجه به ایجاد شکل‌گیری صف برای خرید دلار مقابل صرافی‌ها، فروش ارز در شبکه رسمی را محدود به ۲۵ نوع تقاضا کرد، اما فعالان بازار ارز معتقدند، با چنین سیاست‌گذاری‌هایی نرخ ارز همچنان با رشد روبرو می‌شود، این در حالیست که با توجه به در جریان بودن مذاکرات وین، به نظر می‌رسد، اگر این گفتگو‌ها نتیجه خاصی به دنبال نداشته باشد، دلار به رشد خود ادامه خواهد داد.
سمت و سوی بازار ارز
کامران ندری کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو با اشاره به این که فاصله ارز در صرافی‌ها با بازار آزاد زیاد است که این موضوع می‌تواند فسادآور باشد، گفت: زمانی که نرخ ارز در بازار آزاد بالا می‌رود بانک مرکزی معمولا از دو طریق بازار را کنترل می‌کند، اول اینکه به همه متقاضیان ارز داده می‌شود، عوامل موثر بر نرخ ارز در ایران مانند همین سهمیه ۲ هزار دلاری که وجود داشت، دوم هم اینکه ارز سهمیه‌بندی می‌شود، مانند بخشنامه اخیر بانک مرکزی در مورد ۲۵ نیاز ارزی و یا سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی که برای واردات کالاهای اساسی شکل گرفت، اما این اقدامات بی فایده است و باعث کاهش نرخ ارز نخواهد شد.
وی افزود: همچنین تشخیص اینکه کدام نیاز ضروری است و کدام نه، از سوی صرافی‌ها بسیار سخت خواهد بود و احتمال اینکه فساد‌های زیادی در این زمینه رخ دهد، بسیار زیاد است، بنابراین بهترین راه این است که به هر میزان نرخ ارز در بازار آزاد افزایش یافت، به همین میزان قیمت صرافی‌ها نیز بالا رود، دیگر در چنین فضایی برای خرید ارز صف ایجاد نمی‌شود و فساد و رانت نیز از بین خواهد رفت.
ندری با اشاره به اینکه دولت رئیسی همان اشتباهات گذشته دولت روحانی را در بازار ارز مرتکب شده، اظهار داشت: با توجه به اینکه دولت‌ها تا زمانی که سیاست‌های اشتباه را به اجرا درنیاورند و خود متوجه تاثیرات مخرب این سیاست‌ها نشوند، دست از سیاستگذاری اشتباه بر نمی‌دارند، در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار داشت که بازار ارز از ثبات برخوردار باشد، این درحالیست که طی چند روز گذشته نیز به اعتقاد بنده قیمت دلار تحت تاثیر اخبار منفی که پیرامون سفر رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران متشر شد، افزایش یافت، حال نیز باید دید که مذاکرات برجام چه خواهد شد، نتیجه این گفتگو‌ها به طور قطع سمت و سوی بازار ارز حداقل شرایط تا پایان سال را مشخص خواهد کرد.
وی با اشاره به اینکه اگر اخبار مثبتی از وین مخابره شود، قیمت دلار می‌تواند با کاهش روبرو شود، اضافه کرد: در حال حاضر سیاستگذاری درست در مقوله نرخ ارز و مدیریت آن از اهمیت بسزایی برخوردار است، بنابراین اینکه ارز سهمیه‌بندی شود، بدون اینکه برای این کار برنامه وجود داشته باشد، به طور قطع این سیاست از ابتدا شکست‌خورده خواهد بود، همانطور که طی سال‌های گذشته این اتفاق به صورت مرتب تکرار شده است.
ندری با اشاره به اینکه عوامل بنیادی در افزایش قیمت دلار تاثیر بسیار زیادی دارد، ادامه داد: با توجه به افزایش تورم که بر اساس آمار‌های رسمی حدود ۴۵ درصد است، نرخ ارز نیز راه رشد را در پیش گرفته، بنابراین تا زمانی که با تورم فزاینده روبرو هستیم، نرخ ارز پایین نخواهد آمد، به بیان دیگر عوامل موثر بر نرخ ارز در ایران صرف اینکه حتی اگر برجام احیا شود، انتظار داشته باشیم نرخ دلار با کاهش چشمگیری روبرو شود، به نظر نمی‌رسد چنین اتفاقی رخ دهد، شاید یک شوک موقت و کوتاه مدت به بازار وارد شود، اما اگر عوامل بنیادی بهبود پیدا نکنند، نرخ ارز همچنان صعودی خواهد بود.
این اقتصاددان خاطرنشان کرد: منفی بودن نرخ بهره واقعی از جمله دیگر دلایلی است که موجبات افزایش نرخ ارز را فراهم آورده، با توجه به تورم حداقل ۴۵ درصدی در کشور، حداکثر سودی که بانک‌ها به سپردهها، می‌دهند ۲۰ درصد است، در چنین وضعیتی ما با نرخ بهره منفی ۲۵ درصدی به روبرو هستیم، ازسویی در این شرایط هیچکدام از افراد جامعه پول خود را نزد بانک سپرده‌گذاری نمی‌کنند، بلکه تمام تلاش خود را می‌کنند که دارای خود را عوامل موثر بر نرخ ارز در ایران به هرچیزی جز ریال تبدیل کنند.
ندری تصریح کرد: در این شرایط بازارهای سرمایه‌ای از جمله دلار، ارز، سکه، مسکن و خودرو با تلاطم‌های بسیار زیادی روبرو می‌شود، بنابراین باید دولت با اتخاذ تدابیر مناسب و سیاست‌های درست اقتصادی اصلاح وضعیت اقتصادی کشور فراهم کند. در غیر این صورت حتی با وجود برجام نیز ما تلاطمات اقتصادی و از جمله نوسانات نرخ ارز را تجربه خواهیم کرد، در این فضا نیرو‌های درونی اقتصاد، قیمت دلار را به عنوان یک متغیر کلان به سمت بالا سوق می‌دهند.
دیدگاه شما