تحولات نرخ بازگشت سرمایه

دیاگرامی از نقطه‌ی سر به سر تعدادی و ارزشی

تعاریف برخی از واژگان مربوط به اقتصاد مهندسی-فرهنگ اصطلاحات سرمایه گذاری

ارزش زماني پول نشان دهنده همان بهره در طي زمان مي باشد. ارزش زماني پول مي گويد: ارزش پول در طي زمان کاهش مي يابد. اين بدين معني است که بهتر است هرچه زودتر پول خود را به مطلوبيت تبديل کنيم زيرا با توجه به وجود بهره هرچه زمان مي گذرد به مقدار پول اضافه مي شود. به عبارتي ديگر پول، پول مي سازد.

در يک محيط اقتصادي متأثر از نرخ تورم، با تأخير انداختن خريد يک کالا، توانايي خريد ما کاهش مي يابد .خريدار مجبور است براي جبران اين کاهش،در بانکي سرمايه گذاري کندکه داراي نرخ بهره اي بيشتر از نرخ تورم قيمت هاست.

نرخ بازگشت سرمایه-rate of return-ROR:

- درصدی از سرماية اوليه است که بصورت سود در دور هاي مشخص عايد سرمايه گذار مي شود.

- درصدی از مجموع اصل و فرع تمام پرداختي ها در يک دوره است که بصورت اصل و فرع دريافتي ها در همان دوره به ما بازگشته اند.

- RORبراي زماني مطرح است که سوددهي يک پروژه مدنظر باشد. اما نرخ بهره برای زماني است که مثلاً با مسألة قرض گرفتن ازيک بنگاه اقتصادي تحت يک نرخ مشخص و بازپرداخت قرض به صور تهاي مختلف روبرو باشيم (يا سپرده گذاري در بانک)

- بنابراین ROR همراه با مفهوم ریسک است اما نرخ بهره مفهوم ریسک را در بر ندارد.

- نام ديگري که براي مفهوم ROR بکار مي برند، نرخ بازگشت سرماية داخلي يا IRR است.

سرمایه گذاری اضافی:

- دوپروژه ناسازگارباهزینه اولیه متفاوت رادرنظربگیرید. همواره داریم:

تفاوت هزینه اولیه بین دو پروژه + پروژه باهزینه اولیه کمتر =پروژه با هزینه اولیه بیشتر

بطور کلی اگر از بین دو پروژه،پروژه ای با هزینه اولیه بیشتر بعنوان اقتصادی ترین پروژه انتخاب شد میتوان ادعا نمود که نه تنها پروژه خود به تنهایی نرخ بازگشتی برابر یا بیشتر از MARR(Minimum Attractive Rate of Return) دارد بلکه تفاوت بین دو پروژه نیز نرخ بازگشتی برابر MARR یا بیشتر از آنرا خواهد داشت.

ارزش زمانی پول (the time value of Money)

در زمان حال، مقدار پول در دسترس، ارزش بیشتری نسبت به همان مقدار پول در آینده دارد، که این ناشی از ظرفیت درآمدی بالقوه آن است. این اصل اساسی در امور مالی نشان دهنده آن است که، از محل دریافت پول میتوان بهره کسب کرد. پول، هرچه زودتر دریافت شود دارای ارزش بیشتری است.همچنین به عنوان ارزش فعلی تعدیل شده بدان اشاره شده است.
همه می دانند که پول سپرده شده در حساب پس انداز شامل بهره است. به خاطر این حقیقت جهانی ، ما ترجیح می دهیم، به جای دریافت پول در آینده، همان مقدار را امروز دریافت کنیم.
به عنوان مثال ، با فرض نرخ بهره 5 ٪ ، 100 دلار سرمایه گذاری در زمان حال، ارزشی به مقدار 105 $ در 1 سال (100 دلار ضرب در 1.05) خواهد داشت. درمقابل، 100 دلار دریافت شده در طی یک سال، هم اکنون ارزشی به مقدار $ 95.24 ($ 100 تقسیم بر1.05 ) خواهد داشت. البته با فرض 5 درصد نرخ بهره.

یکی از اساسی ترین مفاهیم در امور مالی این است که، پول دارای ارزش زمانی است. این در حالی است که بگوییم، در زمان حال، پول در دست، ارزشی بیش از پولی که انتظار می رود در آینده دریافت شود، خواهد داشت. دلیل آن بسیار گویا و ساده است : یک دلار دریافت شده در زمان حال را می توان سرمایه گذاری کرد، به طوری که در زمان آینده شما بیش از یک دلار خواهید داشت. این منجر به آن میشود که ما گاهی از خلاصه ی مفهوم ارزش زمانی پول استفاده کنیم و بگوییم:
دلار امروز ارزشی بیش از یک دلار فردا دارد.

استهلاک:

ارزش کاهش یافته و عمر کوتاه شده کالاهای سرمایه ای است که از فرسایش ناشی می شود.

مفهوم مدافع و رقیب:

در مقایسه دو طرح،طرحی که در حال حاضر موجود است به نام مدافع و طرحی که کاندیدای تعویض با آن می باشد،به نام رقیب تعریف می شود.معمولا طرح مدافع زمانی مورد سوال واقع می شود که عمرش رو به پایان بوده و تصمیم ادامه به کار آن فقط برای مدت کوتاهی(مثلا یک سال) مطرح باشد،در حالیکه طرح رقیب،طرحی جدید و دارای عمری طولانی است.

آنالیز حساسیت (Sensitivity Analysis)

آنالیز حساسیت در واقع یک نوع بازنگری به یک ارزیابی اقتصادی است.در آنالیز حساسیت این سوال مطرح است تحولات نرخ بازگشت سرمایه که آیا پس از انجام پروژه تخمین های اولیه می توانند به خوبی بیانگر شرایطی باشند که که در آینده ممکن است پیش آید ؟

هدف از آنالیز حساسیت کمک به تصمیم گیرندگان است بدین ترتیب که اگر پارامتر های اولیه تغییر کنند و نتایج ثابت بمانند برای سرمایه گذار امیدوار کننده است.

در آنالیز حساسیت همه رویکرد ها با با این سوال آغاز می شوند که "چه می شود اگر. "

1. فرآیند مالی از الگوی طرح ریزی شده پیروی نکند؟

2. در آینده رقیب بهتری ظاهر شود؟

3. تورم بیش تر از آنچه انتظار می رود باشد؟

و. در مورد تصمیمات خطیر لیست فوق بسیار طولانی خواهد بود.بنابراین باید تنها تعدادی از عوامل بحرانی تر را در نظر گرفت و نتیجه تغییرات آن ها در بررسی های اقتصادی را مطالعه کرد.

آنالیز حساسیت به وسیله روش های NPW , ROR, NEUA و با به کار گرفتن فرآیند مالی قبل و بعد از مالیات انجام می شود. این آنالیز را می توان برای هریک از عناصر درگیر بررسی کرد ونتایج آن را بر روی نمودا هندسی حساسیت(sensitivity graph) که ترکیبی از اطلاعات را بر روی یک نمودار واحد بصورت قابل فهمی نشان می دهد؛ رسم کرد.

در نمودار هندسی حساسیت، صعود یا نزول بیشتر یک منحنی نشان دهنده حساسیت بیشتر طرح نسبت به آن پرامتر خاص( هزینه ، درآمد سالیانه ، عمر مفید و. ) می باشد.

نواحی پذیرش یا رد پروژه:

وقتی نموداری بر اساس بیش از یک پارامتر رسم شود از دو قسمت "پذیرش" و "رد" تشکیل می شود.

برای این کار دو پارامتر مهم و حساس در طرح انتخاب می شود و رابطه ای برای تعیین ارزش فعلی یا ارزش سالیانه یکنواخت پروژه که یک پارامتر آن بر محور X و دیگری روی محور Y نوشته می شود. منطور از رابطه بیان مقادیر مربوط به پارامتر های X و Y به گونه ای که ارزش سالیانه یا ارزش فعلی حاصله صفر گردد.

نتیجه این مرحله به شکل خطی در نمودار هندسی حساسیت نشان داده می شود. درصد تغییرات از اطلاعات اولیه که در یک طرف خط قرار می گیرد ، بیانگر ارزش مثبت پروژه و تغییراتی که در طرف دیگر نزول می کنند بیانگر ارزش منفی پروژه خواهد بود.در شکل زیر به عنوان مثال نموداری فرضی از درصد تغییرات هزینه و در آمد نشان داده شده:

به طور خلاصه آنالیز حساسیت عبارت است از تکرار محاسبات یک فرآیند مالی با تغییر دادن پارامتر های اصلی و مقایسه نتایج به دست آمده با نتایج حاصل از اطلاعات اولیه.

اگر تغییر کوچکی در یک پارامتر، منجر به تغییر چشمگیری در نتایج گردد گفته می شود که طرح نسبت به آن پارامتر حساسیت دارد و آن یک پارمتر حساس است.

برای مطالعه بیشتر مطالب زیرا بفرمایید:

تورم(Inflation)

افزایش قیمت ها و کاهش قدرت خرید با گذشت زمان را تورم می گویند.وجود تورم در امور تهیه مایحتاج زندگی نگران کننده و در عین حال اجتناب ناپذیر است.

اگر افزایش نرخ دستمزد ها با روند افزایش قیمت ها هماهنگ تحولات نرخ بازگشت سرمایه نباشد، تورم باعث فرسایش قدرت خرید پس انداز و درآمد ها می گردد. به همین ترتیب تورم بر دولت ها هم اثر می گذارد و اثرات آن باید در مطالعات اقتصادی بررسی شود.

پیش بینی و اندازه گیری نرخ تورم بسیار مشکل است. زیرا قیمت کالاها و خدمات مختلف با نرخ های متفاوت و در زمان های گوناگون افزایش یا کاهش یابد.

محاسبات نرخ تورم زمانی پیچیده تر می شود که قیمت ها از نظر جغرافیایی متفاوت باشد.

روش های اندازه گیری تورم:

1. شاخص قیمت مصرف کننده:( CPI ) :

در این روش تلاش می شود که قیمت های کالاهای مصرفی در هر ماه جمع آوری شده و میانگین آن گرفته شود. و به آن ها وزن داده می شود و CPI ایجاد می شود و در نتیجه تورم با اندازه گیری هزینه خانواده های متوسط برآورد می شود.

2. شاخص قیمت عمده فروشی:

در این روش تورم در سطح عمده فروشی برای کالاهای مصرف کنندگان و صنایع اندازه گیری می شود اما خدمات در نظر گرفته نمی شود.

3. شاخص قیمت مطلق-IPI :

این روش اثر تغییر قیمت را بر روی تولید ناخالص ملی ( مجموع ارزش بازاری همه کالا ها و خدمات جامعه) نشان می دهد.نرخ تورم روش های IPI و CPI تقریبا یکسان هستند.

گرچه شاخص های قیمت، تغییر قیمت های گذشته را در نظر دارند ولی برای پیش بینی روند قیمت ها در آینده نیز مناسب اند.

اثر تورم در بررسی های اقتصادی:

زمانی که نرخ تورم کم باشد در محاسبات اقتصادی وارد نمی شود، زیرا کل پروژه به طور یکسان با تغییر قیمت مواجه میشود و تفاوت بین هزینه های فعلی و آتی بسیار اندک خواهد شد. اما با افزایش نرخ تورم اثر آن بر فرصت های سرمایه گذاری آشکار خواهد شد. بای دخیل کردن تورم به عنوان یک عامل تعیین کننده در پروژه از دو مدل زیر استفاده می شود:

1. حذف اثرات تورم با تبدیل فرآیند های مالی متورم (Actual)به فرآیند های مالی واقعی (Real) .این رویکرد برای تجزیه و تحلیل قبل از مالیات، و وقتی که تمام مولفه های فرآیند مالی تحت تاثیر نرخ های یکنواخت متورم شوند، مناسب تر است.

2. تجزیه و تحلیل پروژه با فرآیند مالی متورم شده. فهم و کاربرد این روش از روش قبلی آسان تر است و کارآیی آن بیش تر.

مالیات و هزینه های شامل نشده در تحلیل تورم و فرآیند مالی متورم شده:

اثرات مالیات بدان جهت اهمیت دارد که استهلاک متورم نمی شود.به عبارت دیگر استهلاک مستقیما بر اساس قیمت خرید منظور می شود نه بر پایه قیمت متورم شده.ازطرفی هم بی ثباتی قیمت ها در مقایسه های اقتصادی موثر است.

علاوه بر استهلاک، قرض و اجاره نیز وارد تورم نشده و به صورت واقعی منظور می شوند. زیرا اگر قرض و اجاره زمانی که تورم سریع تر از آن چه که پیش بینی شده بود بالا رود، منافع فرآیند مالی متورم شده بگرداننده قرض و اجاره دهنده را نشان می دهد. برای مقایسه طرح ها از امید ریاضی، وایانس و انحراف استاندارد و برای توزیع های پیوسته معمولا توزیع های نرمال و بتا استفاده می شود.

به عنوان مثال بای مقایسه دو طرح با امید ریاضی یکسان و توزیع گسسته با محاسبه انحراف استاندارد آن ها طرحی که انحراف استاندارد کمتری داشته باشد به دلیل داشتن ریسک کمتر اقتصادی تر خواهد بود.

زمان ریسک

در اقتصاد مهندسی ریسک مربوط به حالتی است که پروژه ها آنطور که برنامه ریزی شده بود رفتار نکند.بررسی های اقتصادی با توجه به این که حداقل درصدی ریسک جز لاینفک هر تصمیم می باشد، مورد بحث قرار می گیرد.

ریسک در سرمایه گذاری های بلند مدت نسبت به کوتاه مدت مشهود تر است. تحلیل ریسک زمانی قابل انجام است که پارامتر ها در آینده تغییر نمایند و احتمال وقوع این تغییرات نبز بررسی شود.

طرح ها در دنیای واقعی همیشه از قطعیت پیروی نمی کنند و تغییر و تحول جز جدا نشدنی آن هاست. نیروی انسانیت خواص مواد، مشخصه های عملیاتی ماشین های مختلف و عوامل اقتصادی و سیاسی از جمله عواملی هستند که در تغییر پارامتر های آینده موثرند.

برای دخالت دادن ریسک در یک مساله اقتصاد مهندسی باید مراحل زیر را طی نمود:

1. تعریف مساله

2. جمع اوری اطلاعات: شناسایی شرایط و معیار های آینده، پیش بینی احتمال وقوع هر یک از شرایط را شامل می شود.

3. فرموله کردن مدل

ارزیابی: برای انتخاب طرح بهتر به هر یک از آن ها وزن داده می شود، هزینه ها و درآمد ها مقایسه می شوند و طرح با بهترین معیار های تصمیم گیری انتخاب می شود.برای ارزیابی باید بتوان حوادث آینده را پیش بینی کرد و احتمال وقوع ان ها را تخمین زد.

زمان ریسک( چه مدت از شروع طرح گذشته است؟)

محاسبه واریانس یک طرح به تنهایی نمی تواند شاهدی بر رد یا قبول کردن آن باشد. عوامل مهم دیگری در این مورد دخیل اند که زمان ریسک یکی از آن ها است.

مفهوم زمان ریسک بر این اساس است که اعتماد به تخمین چندین سال بعد کم تر از تخمین های آینده نزدیک است. به عنوان مثال اگر امید های ریاضی طرح در دوره های برنامه ریزی مختلف یکسان باشند انحراف استاندارد آن ها با زمان تغییر می کند به اینصورت که افزایش در انحراف استاندارد به صورت حاصل ضرب انحراف استاندارد اولیه در ریشه دوم تعداد سال های برنامه ریزی که دوه زمانی از صفر است، به صورت زیر ارائه می شود.

ارزش خالص فعلی-NPW- Net Present Worth

روش ارزش خالص فعلی یکی از تکنیک های اقتصاد مهندسی بای مقابسه پروژه ها است.

در تحلیل های اقتصادی چنان چه NPW>0 به ازای حداقل نرخ جذب کننده باشد پروژه اقتصادی است چا که این رابطه نشان می دهد که ارزش فعلی هزینه ها از ارزش فعلی درآمد کمتراست و بالعکس.

چنان چه NPW=0 پروزه هم چنان اقتصادی خواهد بود چرا که حداقل نخ جذب کننده برای سرمایه گذاری تامین گشته.

مقایسه اقتصادی پروژه ها از طریق روش ارزش خالص فعلی به عمر مفید ان ها بستگی دارد. عمر آن ها می تواند برابر یا نابابر باشد و یا نامحدود باشد.

اثر تورم برNPW

اگر ارزش فعلی خالص قبل از تورم را با B و بعد از توم را با A نشان دهیم:

می توان از این روابط نتیجه گرفت که NPW در زمان تورم کاهش می یابد.

تعیین عمر اقتصادی:

رویکرد تعیین عمر اقتصادی که اغلب تحت عنوان تجزیه و تحلیل ((تعیین عمر اقتصادی با توجه به حداقل هزینه )) نامیده می شود ،به این ترتیب است که مقدار n از صفر تا حداکثر عمر مورد انتظار افزایش یافته در نتیجه برای تعیین عمر اقتصادی n سال مربوط به حداقل EUAC (هزینه یکنواخت سالیانه)عمر اقتصادی با حداقل هزینه خواهد بود.

کسر مالیات:

مالیات ، سوددهی طرح ها را کاهش می دهد.در حقیقت با پرداخت مالیات ، جذابیت اقتصادی طرح کاهش می یابد.

ارزش فعلی خالص ، یکنواخت خالص سالیانه و نرخ بازگشت سرمایه طرحها بعد از پرداخت مالیات کاهش می یابند.

صرفه جویی مالیاتی:

صرفه جویی مالیاتی در هر سال برابر است با : حاصل ضرب مقدار استهلاک در نرخ مالیاتی

و این مقداری است که در پرداخت مالیات صرفه جویی شده و به درآمد خالص اضافه شده است.

maximum attractive payback period-MAPP:

این واژه به معنای حداکثر دوره بازگشت سرمایه جذب کننده است. و برای تعیین اقتصادی ترین طرح باید از MAPP سرمایه گذار اطلاع داشت.

present worth of costs-PWC:

ارزش فعلی هزینه ها

present worth of benefit-PWB:

معنی لفظی این واژه ارزش فعلی درآمد ها است و چنانچه NPW>0 آنگاه ارزش فعلی درآمدها ار ارزش فعلی هزینه ها بیشتر خواهد بود و پروژه اقتصادی است.

ارزش دفتری:

ارزش دفتری یک دارایی در هر زمان عبارت است از تفاوت ارزش یا هزینه اولیه آن دارایی با مجموع مبالغ استهلاک نا آن زمان.

تهیه شده در موسسه سپینود شرق

کلیه حقوق این وبسایت متعلق به موسسه سپینود شرق می باشد.

بازده سرمایه گذاری (ROI) چیست و مزایا و معایب آن چیست؟ نحوه محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری

معمولاً استارتاپ‌ها از سرمایه گذار فرشته ، سرمایه گذار ریسک پذیر و روش سرمایه گذاری RBF برای جذب سرمایه استفاده می‌کنند. در این اوضاع اقتصادی کشور، سرمایه گذاری کاری پر ریسک است و اکثر سرمایه‌داران ترجیح می‌دهند جایی سرمایه گذاری کنند که کمترین میزان ریسک و بیش‌ترین سوددهی را داشته باشد. برای اطمینان از این موضوع از مفهومی به نام بازده سرمایه گذاری استفاده می‌شود. نرخ بازگشت سرمایه گذاری مشخص کننده این است که سرمایه گذاری در یک پروژه چه میزان از سرمایه را به سرمایه گذار بازمی‌گرداند.

یکی از دغدغه‌های مهم اقتصاد ایران در این روزها، کمبود حمایت مالی از ایده‌های خوب کارآفرینی است. کارآفرینان اظهار می‌کنند که حمایت کافی از آن‌ها صورت نمی‌گیرد و متخصصین کارآفرینی نیز بر این موضوع تاکید دارند.

در این مقاله و در راستای ارائه اخبار فناوری، اخبار کسب‌ و کار و اخبار استارتاپی، مفهوم بازده سرمایه گذاری، مزایا و معایب آن و نحوه محاسبه آن توضیح داده می‌شوند.

تعریف نرخ بازده سرمایه گذاری

نرخ بازده سرمایه گذاری (Return Of Investment) مشخص کننده کارایی و اثربخش بودن یک سرمایه گذاری است. نام‌های دیگر آن نرخ بازگشت سرمایه و بازده سرمایه است. برای مقایسه چند نمونه سرمایه گذاری هم می‌توان از نرخ بازده سرمایه استفاده کرد.

ROI به علت سادگی و کارا بودن یک معیار محبوب است که می‌توان از آن برای اندازه‌گیری سودآوری یک سرمایه گذاری استفاده کرد. فرقی نمی‌کند که سرمایه‌گذاری در سهام باشد یا روی قسمتی از یک پروژه. ROI در صنعت تبلیغات و برای محاسبه اثرگذار بودن یک تبلیغ هم کاربرد دارد. محاسبه ROI پیچیده نیست و در طیف گسترده‌ای از کاربردهای آن ساده است. مثبت بودن این نرخ یعنی اینکه سرمایه گذاری در این بخش ارزشمند است و نرخ بازده‌سرمایه گذاری منفی، به معنی ضرر خالص است.

فرمول محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری با استفاده از درآمد سرمایه گذاری

نرخ بازگشت سرمایه، نسبت سود یک سرمایه گذاری به هزینه آن را اندازه‌گیری می‌کند و فرمول آن به شرح زیر است:

نرخ بازده سرمایه گذاری = (عواید حاصل از سرمایه گذاری – هزینه سرمایه گذاری) تقسیم بر هزینه سرمایه گذاری

در این فرمول عواید حاصل از سرمایه گذاری همان درآمدهای حاصل از فروش سرمایه است. یعنی اینکه سرمایه گذاری در یک پروژه چه میزان درآمد برای سرمایه گذار داشته است. حاصل فرمول بالا به صورت درصد به دست می‌آید و می‌توان آن را در چند پروژه مقایسه کرد.

به عنوان مثال اگر استارتاپی در سال ۹۷ با سرمایه اولیه ۱۰۰ میلیون تومان تاسیس شده باشد و در پایان سال با محاسبه هزینه‌ها و مخارج انجام شده مشخص شود عایدی شرکت ۱۸۰ میلیون تومان بوده است که ۳۰ میلیون آن صرف هزینه‌های کسب‌وکار مانند حقوق و دستمزد و اجاره‌بها و بیمه شده است و ۱۵۰ میلیون تومان سود بوده است؛ بر اساس فرمول نرخ بازده سرمایه گذاری میزان نرخ بازگشت سرمایه گذاری ۵/۱ است و با ضرب این عدد در ۱۰۰ حاصل به صورت درصد بیان می‌شود.

یا اگر فردی در سال ۹۸ یک میلیارد سرمایه خود را در شرکتی سرمایه گذاری کرده باشد و در پایان سال سود خالص فرد یک میلیارد و دویست تومان شود؛ نرخ بازگشت سرمایه از فرمول بالا ۲/۱ به دست می‌آید.

با مقایسه این دو مثال می‌توان فهمید که برخلاف اینکه رقم سود حاصل از سرمایه گذاری در مثال دوم بیشتر بوده است اما با توجه به نرخ بازگشت سرمایه، سرمایه گذاری در مثال اول بازدهی بیشتری داشته است.

مزایا و معایب نرخ بازده سرمایه گذاری

فرمول بالا در سرمایه گذاری در بخش‌های مختلفی مانند بورس یا استارتاپ‌ها کاربرد دارد. با توجه به مثال‌های گفته شده می‌توان مزایا و معایبی هم برای آن برشمرد.

مزایای نرخ بازده سرمایه

بازده سرمایه در محاسبات مالی کاربرد دارد و می‌توان مزیت‌های مختلفی برای آن برشمرد. بعضی از مهم‌ترین مزایای آن به شرح زیر است:

• بیان نرخ بازده سرمایه به صورت درصدی، امکان مقایسه کردن نرخ‌های مربوط به سرمایه گذاری‌های مختلف را در اختیار سرمایه گذاران قرار می‌دهد.
• استفاده از این فرمول در محاسبه نرخ بازگشت سرمایه بسیار ساده است.
• تحلیل و تفسیر نتایج حاصل از فرمول نرخ بازده سرمایه گذاری ساده است و همین باعث کاربرد فراوان آن شده است.

معایب نرخ بازده سرمایه

• یکی از عیب‌های فرمول نرخ بازده سرمایه‌گذاری ، تعریف نشدن زمان در آن است. با دقت در مثال‌های بالا می‌توان متوجه شد که سرمایه گذاری در دو سال مختلف انجام شده است ولی در فرمول سال و مدت زمان سرمایه گذاری در نظر گرفته نشده است. در فرمول نرخ بازده سرمایه گذاری نمی‌توان تعیین کرد که مدت زمان سرمایه گذاری برای سود حاصل چه مدت بوده است.
• ایراد دیگر در نرخ بازده‌سرمایه گذاری این است که فقط ابعاد مالی سرمایه گذاری در آن در نظر گرفته می‌شود و ابعاد و جنبه‌های کیفی آن بررسی نمی‌شود. مثلاً اگر مدیری قسمتی از سرمایه خود را صرف تغییر ظاهری محیط شرکت یا اهدای هدیه به کارکنان کند؛ باعث تغییر روحیه کارکنان، وفاداری آنان به شرکت و حتی بهبود زندگی آن‌ها می‌شود. بر اساس فرمول بازده سرمایه‌گذاری تاثیر سرمایه گذاری‌های این چنین در نظر گرفته نمی‌شود.

کاربرد نرخ بازده سرمایه گذاری

نرخ بازده سرمایه گذاری برای مقایسه بازدهی چند سرمایه گذاری استفاده می‌شود. این نرخ در تهیه پروپوزال‌ها و طرح‌های تجاری و حتی ارزیابی عملکرد مدیریتی و موفقیت یک مجموعه هم کاربرد دارد.

فرمول نرخ بازده سرمایه فقط بر سود تمرکز ندارد و می‌توان معیار سود را با معیارهای متغیری مانند میزان سهم از بازار جایگزین کرد. فرمول برای بررسی میزان موفقیت در سرمایه گذاری استفاده می‌شود نه فقط میزان سود حاصل از سرمایه گذاری.

تحولات نرخ بازده سرمایه گذاری

در سال‌های اخیر سرمایه گذاران به شکل جدیدی از متریک سرمایه گذاری یا نرخ بازده سرمایه گذاری به نام بازده اجتماعی سرمایه گذاری (SROI) علاقه‌مند شده‌اند. بازده اجتماعی سرمایه گذاری، در اوایل دهه ۲۰۰۰ توسعه یافت و معیارهای اجتماعی و زیست محیطی را در نظر می‌گیرد. به عنوان مثال ممکن است شرکتی متعهد شود آب را در کارخانه خود بازیافت کند و روشنایی خود را با لامپ‌های LED جایگزین کند. این تعهدات هزینه‌ای دارند که روی نرخ بازده‌سرمایه گذاری سنتی تاثیر منفی می‌گذارد اما سود آن برای جامعه و محیط زیست روی SROI تاثیر مثبت می‌گذارد.

با پیشرفت جهان و تغییر اقتصاد، شکل‌های دیگری از نرخ بازگشت سرمایه در آینده توسعه خواهد یافت.

بهتر است در پایان به دو قسمت مختلف بازده‌ سرمایه‌گذاری یعنی بازده کمی و بازده کیفی اشاره شود. بازده کمی همان عایدی یا سود دوره‌ایست که به سرمایه گذار پرداخت می‌شود. منفعت یا زیان سرمایه که به صورت افزایش یا کاهش قیمت دارایی‌ها بیان می‌شود نیز در دسته بازده کمی قرار دارد.

همه مواردی که به اعتبار شرکت مانند امتیازات اجتماعی و موارد دیگر بستگی دارد، بازده کیفی هستند.

سرمایه گذاران می‌توانند با توجه به این نرخ که معیار و نرخی برای محاسبه کارایی و اثربخش بودن سرمایه گذاری است، سرمایه گذاری‌های خود را انجام دهند. می‌توان گفت نرخ بازده‌سرمایه گذاری یکی از معیارهای مهم تصمیم‌گیری در زمینه‌های مالی است. بنابراین بررسی این نرخ یکی از روش‌های جمع‌آوری اطلاعات است.

نرخ بازده سرمایه گذاری بسیار متنوع است و برای سرمایه گذاری‌های مختلف استفاده می‌شود. مدیران از آن برای ارزیابی بازگشت سرمایه‌هایی که سرمایه گذاری کرده‌اند استفاده می‌کنند. سرمایه گذاران از آن برای ارزیابی عملکرد سهام‌شان بهره می‌برند و افراد حقیقی برای ارزیابی نرخ بازگشت دارایی‌هایی مانند خانه از آن استفاده می‌کنند. فقط باید توجه داشت که این فرمول ارزش زمانی پول را در نظر نمی‌گیرد.

تحولات بازار سرمایه از سال 79 تا 82

بازار سرمایه ایران طی سالهای 79
تا 82 فراز و نشیبهای بسیاری را پشت سر گذاشت و تحولات مختلفی را تجربه کرد.
به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از نشریه برنامه در سال 1379 برآیند فعالیت بازار
سهام در ایران به یک بازدهی 86/59 درصدی انجامید که در سنجش با سایر فرصت های
سرمایه گذاری در اقتصاد ملی و تورم 6/12 درصدی سال 1379 بسیار درخور توجه بوده است.

بر این اساس در سال 1380 کم و بیش تمام نماگرهای سنجش فعالیت بازار بورس اوراق
بهادار تهران نسبت به سال پیش از آن در سطح بالاتری قرار گرفتند که با توجه به روند
افزایشی سال های پیش از آن روند حرکت رو به توسعه بازار سرمایه در اقتصاد ایران
تداوم داشته است.
بازار بورس تهران در این سال همچنان فراهم آورنده بهترین فرصت های سرمایه گذاری در
اقتصاد ملی به شمار می آمد، بازده کل سرمایه گذاری روی سبد کل سهام بورس در این سال
به 3/36 درصد رسید که درسنجش با تورم 5/11 درصدی اقتصاد ملی، در شمار بالاترین نرخ
های واقعی مثبت بازده سرمایه گذاری در اقتصاد ایران و نیز یکی از پربازده ترین بورس
های جهان قرار داشته است.
این گزارش حاکی است بازار بورس اوراق بهادار تهران در ضمن پدید آوردن یک روند پر
رونق فعالیت طی چند سال گذشته از فراهم آوردن تمهیدات لازم برای توسعه فراگیر بازار
سرمایه نیز غافل نمانده بود. برنامه های در دست اجرا طی این سالها دامنه ای فراگیر
از بهسازی نظام اداری و تشکیلاتی بازار، بهبود اطلاع رسانی، ارتقای سطح شفافیت و
کارآیی بازار و تقویت نظام تنظیمی و نظارتی بورس گرفته تا گسترش سطح فعالیت آن به
سایر مناطق جغرافیای کشور، گوناگون سازی بازارهای داد و ستد، معرفی ابزارهای جدید
مالی، ایجاد بورس ابزارهای مشتق و بسیاری دیگری از الزامها و نیازهای ایجاد یک
بازارقاعده مند و کارآمد اوراق بهادار را در ایران پوشش داده است.
علاوه بر این موارد، فعالیت های بازار بورس اوراق بهادار تهران در سال 1380 به گونه
ای موثر حول تنظیم و نظارت کارآمد فعالیت های داد و ستد اطلاع رسانی و ارتقای سطح
شفافیت بازار، تسهیل تأمین منابع مالی واحدهای پذیرفته شده در بورس از راه اعمال
افزایش سرمایه حضور فعال در مجامع عمومی شرکتها به ویژه در جهت حمایت از منافع
سرمایه گذاران و کنترل دانه اثر نوسانات محرک های بیرونی و حفظ پایداری بازار مانند
آنچه در پی حادثه یازدهم سپتامبر و حمله آمریکا به افغانستان روی داد، تمرکز یافته
بود.
بر اساس این گزارش بازار بورس اوراق بهادار تهران در سال 1381 شاهد فراز و نشیب های
زیادی بوده است. در این سال بازار بورس فعالیت خود را با رونق آغاز کرد. این رونق
برخلاف روند سال های گذشته تا اواسط شهریورماه ادامه یافت. با بررسی شاخص کل در فصل
برگزاری مجامع سال 1381 به تدریج رفتار سرمایه گذاران تغییر یافته و با وجود آنکه
انتظار کاهش نسبی قیمت سهام شرکتها ناشی از تقسیم سود در مجامع عادی متصور بود اما
عملا بازار با رفتار دیگری رو به رو شد که به ظاهر متناقض با آموخته ها و شیوه های
متداول رفتار سرمایه گذاران بود. بدین ترتیب سهام اغلب شرکتها در برخی صنایع خاص
نظیر سیمان، کاشی دارو، تجهیزات و صنایع فلزی پس از برگزاری مجامع 1381 باشتاب حیرت
انگیزی به رشد خود ادامه داده و ضعف طویلی از متقاضیان خریدار را برای خود به وجود
آوردند.
از سوی دیگر برخی تحولات در بازار سرمایه و به ویژه بازار بورس تهران برخی معادلات
را بر هم زد و تحولات سیاسی نیز مزید بر علت شد تا بازار تحولات و فراز و نشیب های
خاصی را دنبال کرد.
تشدید حملات تبلیغاتی و سیاسی آمریکا علیه ایران، عراق و کره شمالی به گونه ای که
در این حملات تبلیغاتی بارها صحبت از حمله نظامی به میان آمد که هر یک از این ملات
تبلیغاتی با اثرات روانی گسترده به نوع خود برای گریزان کردن سرمایه گذاران ریسک
گریز از بازار و ایجاد چالش هی موقتی کافی بود،تفکیک تابلوی هماهنگ بورس تهران به
تابلوهای اول دوم و تابلوی فرعی، عرضه گسترده سهام متعلق به دولت توسط سازمان خصوصی
سازی و سایر شرکت های مادر تخصصی و اعمال کنترل های قیمتی در موردسهام مورد معامله
برخی تحولات سیاسی و اقتصادی بودند که تأثیر با اهمیتی بر بازار بورس تهران در این
سال داشتند.
این گزارش اضافه می کند: تمام موارد فوق باعث شد بازار بورس اوراق بهادار تهران در
سال 1381 در رکود دراز مدت بوده و چندین تلاطم کوتاه مدت را تجربه کند. البته تنها
تفاوتی که در این سال نسبت به سال های گذشته وجود داشت اعتماد به نفس بیشتر بازار و
سهامداران در واکنش به این شایعات بود که توانست 53 درصد بازدهی را از خود بر جای
گذاشته و نسبت به سال گذشته 20 درصد رشد بازدهی بیشتر داشته باشد.
همچنین در سال 1382 با افتتاح تالارهای منطقه ای تبریز و اصفهان تعداد تالارهای
منطقه ای فعال به 3 تالار و کل تالارهای بورس با احتساب تهران به 5 تالار افزایش
یافت. این تالارها در کنار فعالیت متعارف خود برقراری دوره های آموزشی فرهنگسازی و
همچنن شناسایی و معرفی شرکت های دارای پتانسیل پذیرش را پیگیری کردند.
بر اساس این گزارش در این سال در راستای دسترسی یکسان و عادلانه شرکت کنندگان در
بازار به اطلاعات ارائه شده از سوی حوزه های نظارتی سازمان علاوه بر اشکال متعارف،
انتشار اطلاعات اطلاع رسانی الکترونیک از اولویت ویژه ای برخوردار شد.
مهمترین اقدامات انجام شده در این قالب را می توان در سه گروه اطلاع سانی از طریق
سایت ایران بورس، انتشار لوح های فشرده آرشیو تصویری و توسعه نمایشگرهای سهمی دسته
بندی کرد.
این گزارش اضافه می کند جنگ آمریکا و عراق در منطقه در ابتدای سال 82 نه تنها بر
فعالیت بازار بورس ایران بلکه بر فعالیت تمام بورس های دنیا نیز اثر گذاشت و فعالیت
در این بازار را با کاهش مواجه ساخت.
اما این روند نزولی در بازار تهران چند روزی بیش ادامه نیافت و با مشخص شدن وضعیت
جنگ و کاهش نگرانی از اثرات این حمله بر منطقه خلیج فارس، بازار بورس اوراق بهادار
تهران با وضعیت مطلوب روند صعودی خود را در پیش گرفت و شاخصها شروع به رشد کردند و
روند نزولی دو ماه آخر سال 1381 به طور کامل جبران شد.
سایه رکود روانی حاصل از شرایط به وجود آمده برای پذیرش پروتکل الحاقی از سوی ایران
در طی دوره ضرب الاجل 49 روزه برای پذیرش پروتکل الحاقی شورای حکام آژانس بین
المللی انرژی اتمی چنان بربازار بورس تهران سنگینی داشت که حتی رفع موانع ساختاری
رونق بازار که در تابستان به وجود آمده بود نمی توانست کمک چندانی به وضعیت بازار
کند.
در چنین شرایطی هرچند شواهد به وجود آمده در خصوص رکود بازارهای موازی سرمایه های
سرگردان شده را به سمت بازار بورس هدایت می کرد اما خیزش سرمایه ها به سمت بازار
بورس کندتر از آن بود که تأثیری قابل توجه داشته باشد. اما پس از دو ماه کاهش
شاخصها در بورس تهران با اعلام رسمی ایران مبنی بر غنی سازی اورانیوم بازار بورس
تهران با چنان رونقی مواجه شد که توانست طی هفته های آتی پس از آن رکود روانی دوره
گذشته را جبران کرده و به سودتبدیل کند و پس از آن با گذشت چند هفته دوباره تصمیم
گیری ها و تحولات اقتصادی ناشی از مصوبات مجلس در خصوص تثبیت قیمتها وسایر لوایح
پیشنهادی آنها و تمهدیدات مجدد آمریکا سایه سنگینی از رکود را بر بورس حاکم کرد.

آخرین اخبار

• با حضور مدیرعامل و معاونان گروه توسعه ملی برگزار شد؛ «وبانک» در مسیر نوآوری
• بازدید مدیرعامل گروه توسعه ملی از «زپارس»؛ شرکت ملی کشت و صنعت پارس نگین کشاورزی شمال غرب کشور خواهد شد
• برگزاری دوره آموزشی آشنایی با مقررات مالیاتی در وبانک
• با حضور مدیران گروه توسعه ملی و استاندار کرمان برگزار شد؛ رونمایی از محصول استراتژیک سیمان حفاری چاه نفت سبک
• در نشست مدیران گروه توسعه ملی مطرح شد؛ افزایش هم افزایی، راه بازگشت شکوه گروه توسعه ملی

تماس با ما

تهران، میدان ونک، خیابان شهید خدامی، بعد از پل کردستان، پلاک 89
کد پستی: 1994844202
صندوق پستی: 3898-15875
تلفن: 85598 – 85599000
فاکس: 85599811
پست الکترونیک: [email protected]
اینستاگرام

پیوندهای مفید

کپی‌رایت © شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی. تمامی حقوق محفوظ است.

مولفه‌های مالی و اقتصادی تاثیرگذار در جذب سرمایه

همه افراد هر روز در معرض نوعی ریسک قرار می‌گیرند، خواه رانندگی و پیاده‌روی در خیابان ، خواه سرمایه‌گذاری یا مواردی دیگر. شخصیت، سبک زندگی و سن سرمایه‌گذار از مهمترین عواملی است که برای مدیریت سرمایه‌گذاری فردی و اهداف ریسک در نظر گرفته می‌شود. هر سرمایه‌گذار مشخصا دارای پروفایل ریسک‌پذیری متفاوتی است که بر اساس قدرت مقاومت او در برابر تغییر شرایط مشخص می‌شود. وقتی صحبت سرمایه‌گذاری به میان می‌آید باید در نظر داشت که رابطه‌ی تنگاتنگی میان ریسک، خطر و پاداش وجود دارد. به قول معروف «نابرده رنج، گنج میسر نمی‌شود». به طور کلی، با افزایش ریسک‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه گذاران برای جبران پذیرفتن این ریسک‌ها، انتظار بازده یا پاداش بیشتری را دارند. در ادامه پس از بررسی انواع ریسک های سرمایه گذاری، به بررسی مولفه های مالی و اقتصادی تاثیرگذار در جذب سرمایه می پردازیم.

در مقالات پیشین در ارتباط با “مسیر تبدیل استارتاپ از ایده تا عرضه‌ی اولیه سهام” صحبت نمودیم و به بررسی مراحل سرمایه گذاری استارتاپ ها پرداختیم. در این مقاله با تمرکز بر شاخص های مالی و اقتصادی به نحوه جذب سرمایه گداران و نحوه تصمیم گیری آنها می پردازیم.

در شکل زیر شماتیکی از این رابطه بیان شده است. برای این که بتوانید درک کنید که چه عوامل و فاکتورهایی در یک کسب و کار برای سرمایه‌گذاران جذاب است، ابتدا باید با ریسک‌های سرمایه‌گذاری آشنا شوید و بدانید که سرمایه‌گذاران چگونه و از طریق چه راه‌هایی، کسب و کار‌ها را می‌سنجند.

رابطه‌ی ریسک یا خطر با بازگشت سرمایه یا پاداش (برگرفته از Investopedia)

ریسک در سرمایه گذاری

به طور کلی در اصطلاح مالی، ریسک اختلاف درآمد یا آورده‌ی واقعی یک کسب و کار نسبت به درآمد یا سود مورد انتظار آن کسب و کار، در گذر زمان رشد استارتاپ است. ریسک یا خطر در واقع احتمال از دست دادن بخش یا تمام سرمایه‌ی اولیه‌ای است که وارد کسب و کار کرده‌اید.

به صورت کمی، ریسک معمولاً با در نظر گرفتن رفتارها و نتایج تاریخی کسب و کار ارزیابی می شود. در امور تحولات نرخ بازگشت سرمایه مالی، «انحراف معیار» یک معیار متداول مرتبط با ریسک است. انحراف معیار به اندازه‌گیری نوسانات ارزش دارایی‌ها در مقابل میانگین‌ ارزش‌ دارایی‌های پیشین کسب و کار در یک بازه زمانی مشخص است.

بر اساس طبقه بندی سایت Investopedia و wallstreetmojo ریسک‌های مالی به دو بخش کلی سیستماتیک و غیر سیستماتیک بخش‌بندی شده که دارای زیر بخش‌های دیگری از قبیل شکل زیر هستند.

شماتیکی از ریسک‌های مالی یک کسب و کار

در ادامه به شکل خلاصه به تعریف انواع ریسک‌ها پرداخته می‌شود:

• ریسک بازار: به ریسکی گفته می‌شود که ممکن است یک سرمایه‌گذاری به دلیل تغییرات و تحولات اقتصادی در برابرش قرار گرفته و ممکن است ارزش و سرمایه‌ی خود را از دست دهد. اصلی‌ترین بخش‌های ریسک بازار به قسم زیر است:
  • ریسک سهامی
  • ریسک نرخ بهره/ سود
  • ریسک ارز

  

  شماتیکی از تاثیر ریسک افقی بر سرمایه

  • ریسک طول عمر: هر وقت هر سرمایه‌گذاری بیش از زمان پیش‌بینی شده‌ی سرمایه‌گذاران به طول می‌انجامد، دچار این قبیل ریسک‌ها می‌شود که عموما وارد سرزمینی ناشناخته شده که عموما نمی‌توان درکی از خطرات پیش رو داشت.
  • ریسک سرمایه‌گذاری خارجی: به ریسکی گفته می‌شود که به دلیل سرمایه‌گذاری در کشورهای خارج از کشور به وقوع می پیوندد، در واقع سرمایه‌گذاران با عواملی چون پایین آمدن شاخص اقتصادی GDP آن کشور، بالا رفتن تورم، ناآرامی‌های مدنی و … مواجه می‌شوند.

  حال که با خطرات و ریسک‌های یک سرمایه‌گذاری آشنا شدید، جدا از این‌که خودتان می‌توانید از روش‌های مدیریت و شناخت ریسک برای پایین آوردن و مطمئن کردن کسب و کار خود اقدام کنید، دید بهتری از روش تصمیم‌گیری سرمایه‌گذار‌ها بر یک کسب و کار دارید. در ادامه به شاخص‌های پر اهمیت یک کسب و کار برای سرمایه‌گذاران پرداخته می‌شود، تا بتوان دید بهتری برای سنجش یک کسب و کار پیدا کرد و با ریسک‌های آن آشنا شد.

  شاخصه‌های مالی سنجش کسب و کار‌ها

  عموما سرمایه‌گذاران برای شناسایی ریسک کسب و کار از روش‌های مختلف ارزیابی شرکت‌ها مانند روش نسبت‌ها یا نرخ بازگشت سرمایه و … استفاده می‌کنند. عموما قبل از پذیرش سرمایه‌گذار خارجی، هر بنیان‌گذاری خود به نوعی در حال سرمایه‌گذاری بر روی کسب و کارش است، پس بهتر است که با برخی از این شاخص‌های مالی آشنا شوید تا بتوانید پیش‌بینی درستی به سرمایه‌گذار از کسب و کارتان ارائه دهید.

  از برخی شاخص‌های اقتصادی مانند IRR و NPV می توان برای تعیین میزان مطلوبیت یک پروژه و ارزش افزوده ایجاد شده توسط آن شرکت استفاده کرد. در حالی که یکی از این شاخص‌ها به صورت درصدی استفاده می‌شود، دیگری به صورت رقم واحد پولی (دلار، ریال و …) بیان می‌شود.

  ارزش فعلی (PV) و ارزش فعلی خالص (NPV)

  ارزش فعلی (PV) آن ارزشی است که است که خالص جریانات نقدی ورودی در حال حاضر برای شرکت دارند. خالص ارزش فعلی (NPV) همان ارزش فعلی است که میزان کل سرمایه‌گذاری انجام شده در پروژه از آن کم می‌شود. به بیانی دیگر در فرمول‌های‌ زیر آورده شده است:

  

  

  شاخص سود آوری (PI)

  شاخص دیگری که از PV و NPV می‌توان استخراج کرد، شاخص سود آوری (PI) می‌باشد که به شکل درصد بیان شده و به قرار فرمول زیر است:

  

  به طور مثال اگر در ابتدا یک سرمایه‌گذاری ۱۰۰ واحدی روی طرح انجام شده باشد و سپس در سال اول ۵۰ واحد درآمد و در سال دوم ۵۰ واحد هزینه و ۱۵۰ واحد درآمد در شرکت وجود داشته باشد (آورده شده در شکل ۱-۴)، با در نظر گرفتن نرخ بهره/ تنزیل ۱۰% شاخص‌ها به صورت زیر محاسبه می‌شود.

  

  جریانات درآمد – هزینه‌ی شرکت (برگرفته از آموزه‌های مهندس پورمددکار)

  

  

  

  درواقع ارزش خالص فعلی گویای آن است که اگر روی این طرح ۱۰۰ واحد پولی سرمایه گذاری شود با توجه به نرخ بهره / تنزیل ۱۰% (عموما در حالت واقعی نرخ سود بانکی برابر با نرخ تنزیل در نظر گرفته می‌شود) نه تنها بعد از دو سال ۱۰۰ واحد پولی به سرمایه‌گذار بازگشت داده می‌شود بلکه ۲۰ واحد پولی اضافی هم به آن داده می‌شود، به معنای دیگر نه تنها اصل ارزش سرمایه نگه داشته می‌شود، بلکه ۲۰ واحد پولی سود نیز به آن پول اضافه خواهد شد. اگر نرخ تنزیل بالاتر گرفته می‌شد امکان منفی شدن این شاخص هم وجود دارد.

  بعد از مشخص شدن سود‌دهی طرح باید میزان سوددهی به صورت نسبی و بدون واحد مشخص شود تا دید آیا آن طرح با توجه به سودده بودن برای سرمایه‌گذاری مناسب است یا خیر، برای رسیدن به این مهم از شاخص‌هایی به نام نرخ بازده داخلی یا نرخ بازگشت سرمایه استفاده می‌کنند.

  نرخ بازده داخلی (IRR) و نرخ بازگشت سرمایه (ROR/ROI)

  نرخ بازده داخلی (IRR = Internal Rate of Return) نرخی است که سود و زیان یک پروژه را مشخص می‌کند. تحلیل‌گران اقتصادی معمولا از این فاکتور در کنار ارزش خالص فعلی (NPV) استفاده می‌کنند. این مسئله به این دلیل است که هردو روش، مشابه‌اند ولی متغیرهای متفاوتی دارند.

  با کمک ارزش خالص فعلی، می‌توانید به یک نرخ تنزیل مشخص برای شرکت خود دست پیدا کنید و سپس ارزش فعلی سرمایه‌گذاری را محاسبه کنید. اما در نرخ بازده داخلی، باید بازگشت واقعی جریان‌های نقدی پروژه را محاسبه و سپس این نرخ بازگشت را با نرخ مانع شرکت (Hurdle Rate) مقایسه کنید. اگر نرخ بازده داخلی بیشتر باشد، سرمایه‌گذاری شما، یک سرمایه‌گذاری ارزشمند خواهد بود. ضرورتا IRR نرخی است که در آن NPV مربوط به یک سرمایه‌گذاری، برابر صفر است. فرمول IRR به قرار فرمول زیر است:

  

  که در رابطه بالا:

  • Ct = سود خالص برای دوره زمانی مورد نظر
  • t = تعداد دوره زمانی
  • r = نرخ بهره در دوره زمانی مورد نظر
  • I = میزان سرمایه‌گذاری

  در مثال ذکر شده در بخش قبلی میزان IRR به قرار زیر است:

  

  هر سرمایه‌گذاری با توجه به زمینه‌ی طرح و ریسک‌های مورد انتظار، شاخصی به نام حداقل نرخ جذب کننده (MARR = Minimum Acceptable Rate of Return) برای خود تعریف می‌کند که اگر شاخص IRR بیشتر از آن باشد حتما بر روی طرح سرمایه‌گذاری می‌کند و اگر کمتر باشد ریسک سرمایه‌گذاری را نمی‌پذیرد.

  نرخ بازده (RoR = Rate of Return/ Return on Investment) را می توان برای هر سرمایه‌گذاری، از وسیله نقلیه و املاک و مستغلات گرفته تا اوراق قرضه، سهام و هنرهای زیبا اعمال کرد. RoR با هر دارایی کار می کند به شرط آنکه دارایی در یک زمان خریداری شود و در دوره ای در آینده جریان نقدی ایجاد کند. سرمایه گذاری‌ها، تا حدی بر اساس نرخ بازده گذشته ارزیابی می‌شوند، که می‌تواند در مقایسه با دارایی‌های همان نوع برای تعیین جذاب ترین سرمایه گذاری‌ها ارزیابی شود. بسیاری از سرمایه گذاران دوست دارند قبل از انتخاب سرمایه گذاری ، نرخ بازده مورد نیاز را انتخاب کنند. این نرخ از فرمول زیر به دست می‌آید:

  

  نقطه‌ی سر به سر (Break Even Point)

  در مقالات پیشین در ارتباط با دره مرگ و روش های تامین مالی آن صحبت نمودیم. چنان چه علاقه مند به این مقاله هستید میتوانید از طریق کلیک بر روی عبارت “راهکارهای تامین مالی در دره‌ی مرگ استارتاپ‌ها” اقدام نمایید.

  تجزیه و تحلیل نقطه‌ی سر به سر در اقتصاد، کسب و کار و حسابداری هزینه به نقطه‌ای اشاره دارد که در آن هزینه کل با درآمد کل برابر می‌شود. برای تعیین تعداد واحدها یا ارزش و میزان درآمد مورد نیاز برای تأمین کل هزینه ها (هزینه های ثابت و متغیر) از تحلیل نقطه سر به سر استفاده می شود.

  به طور خلاصه:

  • در نقطه سر به سر، شرکت هیچ ضرر و زیانی نمی کند.
  • نقطه سر به سر در جایی رخ می دهد که میانگین درآمد = میانگین هزینه‌ی کل (AR = ATC)
  • نقطه سر به سر در جایی رخ می دهد که درآمد کل = هزینه کل (TC = TR)

  طبق تعریف به دیاگرام زیر خواهیم رسید:

  

  دیاگرامی از نقطه‌ی سر به سر تعدادی و ارزشی

  تعریف فرمولی نقطه‌ی سر به سر

  (هزینه متغیر در واحد محصول – قیمت فروش در واحد محصول) / هزینه‌های ثابت = نقطه سر به سر تعدادی

  • هزینه‌های ثابت (Fixed Costs) به هزینه‌هایی گفته می‌شود که با تغییر میزان محصول و تولید تغییری نمی‌کنند. (عموما در طی سال در نظر گرفته می‌شود، مانند، حقوق، اجاره، تجهیزات ساختی و …)
  • قیمت فروش در واحد محصول (Price) به قیمت هر کدام از محصولات به صورت واحدی گفته می‌شود.
  • هزینه متغیر در واحد محصول (Variable Costs) به هزینه‌هایی گفته می‌شود که برای تولید یک واحد از محصول به صورت مستقیم نیاز است.

  قابل ذکر است که قیمت فروش واحد محصول منهای هزینه متغیر واحد محصول، حاشیه سود هر واحد است. به عنوان مثال، اگر قیمت فروش کتاب 100 هزار تومان و هزینه‌های متغیر آن 5 هزار تومان برای ساخت کتاب باشد، 95 هزار تومان حاشیه سود در واحد محصول است و به جبران هزینه‌های ثابت کمک می‌کند.

  اصولا نقطه‌ی سر به سر در اولین مراحل تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری بر استارتاپ‌ها صورت می‌گیرد، زیرا دلایل زیادی وجود دارد تا به آن نقطه نرسید یا به عنوان استراتژی خود مشخص کنید که چه قدر از آن ارزش را می‌خواهید صرف چه هزینه‌هایی کنید. به همین دلیل در اولین مرحله این شاخص تحلیل می‌شود تا در صورت منطقی بودن به مراحل بعدی رجوع شود. به طور مثال در مرحله‌ی بعدی با رسم جریان درآمد – هزینه در دو حالت عادی و تجمعی، زمان رسیدن به نقطه سر به سر تجمعی و عادی را محاسبه می‌کنند، تا با تحلیل آن دو نمودار، به میزان ریسک‌های احتمالی موجود در روند رشد کسب و کار بپردازند.

  تیم سرمایه گذاری صندوق پژوهش و فناوری گیلان جهت توانمندسازی استارتاپ ها و کسب و کارهای نوپا، فایل excel مورد نیاز جهت تحلیل مولفه های مالی را آماده نموده است. چنان چه تمایل به دریافت این فایل نمونه دارید، می توانید درخواست خود را با موضوع “دریافت فایل excel تحلیل مولفه های مالی” به آدرس پست الکترونیک صندوق گیلان ([email protected]) ارسال نموده یا در زیر همین پست آدرس پست الکترونیک خود را یادداشت بفرمایید.

  بازدهی بازارها در نیم سال 1401

  در حالی به پایان نیمه نخست سال 1401 نزدیک می شویم که بررسی بازدهی بازارهای موازی نشان دهنده صدرنشینی بازار مسکن و قعرنشینی بازار خودرو است. نگاهی به تحولات بازارهای مسکن، ارز، طلا، خودرو و سهام نشان می دهد که این بازارها همواره در اقتصاد ایران موج ساز بوده اند و نوسان در هر یک از این بازارها به سایر بخش های اقتصاد نیز سرایت کرده است. افزایش نقدینگی و در پی آن، خیز تورم در سطح جامعه، بازارهای موازی را یکی پس از دیگری تحت تاثیر قرار می دهد و سرمایه گذاران حرفه ای معمولا با جابه جایی در بین این بازارها، سود خوبی از نوسان قیمت ها می برند.

  گزارش‎های میدانی نشان می دهد که تاثیر تورم بر بازارهای مالی کشور معمولا ترتیب خاصی دارد، به طوری که ابتدا اثر خود را در بازار ارز و بلافاصله در بازار سکه و طلا نشان می دهد. پس از آن نیز بازار خودروی خارجی و سپس مسکن و در ادامه بازار خودروهای داخلی و بازار سهام را تحت الشعاع خود قرار می دهد. برخی از کارشناسان در آغاز سال جاری معتقد بودند که بازارهای مالی در سال 1400 کمتر از تورم بازدهی داشتند و در نتیجه بهترین بازار برای سرمایه گذاری در سال ۱۴۰۱ در بین بازارهای موازی می تواند ابتدا بازار سهام و سپس مسکن باشد. با این حال، بررسی بازدهی بازارها در نیم سال اول نشان می دهد که هر چقدر بازار مسکن سوددهی خوبی داشته و در صدر جدول بازدهی بازارها ایستاده، اما بازار سهام همچنان با رکود فرسایشی دست و پنجه نرم می‎کند.

  

  مسکن در صدر بازارها ایستاد

  آنطور که آمار ها نشان می دهد بازار مسکن از ابتدای سال تاکنون با بیشترین رشد قیمت مواجه شده و با 30 درصد رشد در پنج ماه نخست امسال در صدر همه بازار ها قرار گرفته است. روند رشد قیمت ها در بازار مسکن حتی از نرخ تورم هم بیشتر بوده است. مطابق داده های مرکز آمار ایران، شاخص قیمت مصرف کننده که بیانگر نرخ تورم است در پنج ماه سال جاری 28 درصد رشد کرده است که این میزان کمتر از میزان رشد قیمت ها در بازار مسکن است. بررسی بازدهی بازارها نشان می دهد که بیشترین رشد قیمت در میان همه بازار ها از ابتدای سال تاکنون مربوط به بازار مسکن بوده و رشد قیمت مسکن حتی از تورم عمومی هم پیشی گرفته است؛ این در حالی است که با نزول قیمت خودرو در یک ماه گذشته بازده سرمایه گذاری در بازار خودرو برای نخستین بار از سال 1397 تاکنون منفی شده است. از ابتدای سال جاری تحت تأثیر تغییر سیاست های اقتصادی، بازارها دستخوش تغییر و تحول شده اند، به طوری که آمار ها نشان می دهد روند رشد قیمت ها در بازار طلا و ارز متوقف شده است و بازار خودرو هم که در طول چند سال گذشته با رشد قیمت زیادی مواجه شده بود، با ثبات مواجه شده و حتی در یک ماه گذشته دچار افت قیمتی شده است. در چنین شرایطی اما قیمت مسکن برخلاف سایر بازار ها با رشد مواجه شده و روند رشد قیمت ها در این بازار همچنان ادامه دارد. تنها بازاری که در این مدت با تغییر چندانی مواجه نشده، بازار سهام است که همچنان در رکود فرسایشی قرار دارد.

  براساس آمارها، بازار مسکن از ابتدای سال تاکنون با بیشترین رشد قیمت مواجه شده و با 30 درصد رشد در پنج ماهه سال جاری در صدر همه بازار ها قرار گرفته است. روند رشد قیمت ها در بازار مسکن حتی از نرخ تورم هم بیشتر بوده است. طبق داده های مرکز آمار ایران، شاخص قیمت مصرف کننده در پنج ماهه امسال 28 درصد رشد کرده که این میزان کمتر از میزان رشد قیمت ها در بازار مسکن است. به نظر می رسد که تحت تأثیر تغییر و تحولات اقتصادی، نقدینگی در پنج ماه گذشته به سمت بازار مسکن حرکت کرده و همین عامل از جمله دلایل رشد نجومی قیمت مسکن بوده است. البته آخرین گزارش بانک مرکزی از تحولات بازار مسکن شهر تهران در مردادماه از کاهش 24 درصدی حجم معاملات و افت بیش از 3 درصدی قیمت ها حکایت دارد. آنچه می تواند نشانه ای از ورود تدریجی بازار مسکن به فاز رکود باشد. طبق گفته بانک مرکزی، میانگین قیمت هر متر خانه در شهر تهران طی مردادماه به 42.7 میلیون تومان رسید که نسبت به تیرماه 2.5 درصد و نسبت به مرداد سال قبل ۳۸ درصد افزایش یافته است.

  قعرنشینی بازار خودرو و سهام

  با وجود آنکه از سال 1397 تا پایان سال قبل، بخش زیادی از نقدینگی به سمت بازار خودرو حرکت کرد، جدیدترین آمار ها نشان می دهد به دلیل ثبات قیمت ها از ابتدای سال تاکنون حجم سرمایه گذاری واسطه ای در این بازار کمتر شده است. آمارها همچنین نشان می دهد که به دلیل افت قیمت خودرو به ویژه در یک ماه گذشته، بازده سرمایه گذاری در این بازار برای نخستین بار در طول سه سال گذشته منفی شده است. براساس آمارها، میانگین قیمت یک سبد از خودرو های پرفروش داخلی از ابتدای امسال تاکنون با 15.2درصد افت مواجه شده است؛ یعنی بازار خودرو از نظر میزان بازدهی بازارها در قعر جدول قرار گرفته و برآورد می شود که سرمایه گذاری در این بازار دیگر برای سرمایه گذاران توجیه اقتصادی نداشته باشد و نقدینگی به سمت این بازار سرازیر نشود. به نظر می رسد علت نزول قیمت در بازار خودرو به ویژه در یک ماه گذشته، برنامه دولت برای آغاز واردات خودرو از مهرماه امسال و انتظار برای کاهش قیمت دلار تحت تأثیر مذاکرات هسته ای است. ضمن اینکه تلاش های زیادی از سوی وزارت صمت برای افزایش تیراژ تولید در دست انجام است. سرمایه گذاران واسطه ای انتظار دارند که با آغاز واردات و رشد تولید، حجم عرضه خودرو در بازار افزایش پیدا کند. از سوی دیگر، با توجه به خبر های مذاکرات احیای برجام، انتظار می رود که هزینه ساخت داخل کاهش یابد و این موضوع، اثر خود را در بازار خودرو نمایان کند. چنانچه رویه فعلی ادامه پیدا کند، می تواند پرونده رشد بی وقفه قیمت خودرو را که از سال 1397 تا سال 1400رخ داده، بسته شده تلقی کرد.

  برخلاف بازار مسکن که سطح رشد قیمت ها در آن حتی از میزان تورم عمومی هم بیشتر بوده است، بازار های طلا، ارز و سهام نتوانسته اند رشدی حتی معادل نرخ تورم داشته باشند. این موضوع برای بازارهای طلا و ارز، رویدادی امیدوار کننده محسوب می‎شود، اما برای بازار سهام نامطلوب است؛ چراکه بازار های طلا و ارز تورم‎ زا هستند، اما بورس بازاری ضد تورمی است و نزول آن برای اقتصاد کشور، اثرات مثبتی ندارد. آنطور که آمار بازدهی بازارهای مالی نشان می دهد، میزان رشد قیمت دلار و سکه در طول پنج ماه نخست سال جاری 10 درصد بوده که فاصله زیادی با تورم 28 درصدی پنج ماه گذشته دارد؛ این یعنی سرمایه گذارانی که از ابتدای امسال تا پایان مردادماه در این بازار سرمایه گذاری کرده اند نتوانسته اند از دارایی های خود در مقابل تورم محافظت کنند. نکته مهمتر اما این است که میزان رشد شاخص کل بورس که بیانگر میزان بازده سرمایه گذاری در بورس تهران است، در طول پنج ماه گذشته در حدود 4 درصد بوده است. مقایسه این رقم با نرخ تورم عمومی نشان می دهد که سرمایه گذاران در طول پنج ماه گذشته با ضرر و زیان مواجه شده اند.