کال مارجین در بازارهای مختلف مالی

معامله‌گر تا چه زمانی فرصت دارد تا میزان وجه لازم را برای خروج از وضعیت مارجین کال واریز نماید؟

معامله اهرمی چیست و لوریج در ارز دیجیتال چه کاربردی دارد؟

معامله اهرمی چیست و استفاده از لوریج در ارز دیجیتال پرسش‌های پرتکراری است که می‌تواند آغاز یک راه پرفرازونشیب در ترید باشد. معامله اهرمی امکان کسب سود بیشتر با سرمایه کم را فراهم می‌کند. از سویی دیگر این معاملات ممکن است منجر به از دست رفتن تمامی سرمایه شما بشوند. لازمه ورود به این معاملات پذیرش ریسک آن و همچنین تحقیق و بررسی‌های فراوان است. در ادامه بیشتر با اینکه اهرم در ارز دیجیتال چیست و معامله شورت و لانگ در ارز دیجیتال چگونه انجام می‌شوند؛ آشنا خواهید شد.

مقدمه؛ با اهرم در ارز دیجیتال آشنا شوید

برای کسب سود از بازار ارزهای دیجیتال روش‌های مختلفی وجود دارد. برای نمونه آنچه در بازار معاملاتی ارز دیجیتال نوبیتکس ارائه می‌شود؛ از نوع بازار اسپات (Spot) است. به‌طورکلی در بازار ارزهای دیجیتال علاوه بر بازار اسپات، بازارهایی مانند بازار مارجین و بازار آتی یا فیوچرز نیز در دسترس کاربران است. در این بازارها می‌توان از ابزاری به نام اهرم استفاده کرد.

اصطلاح اهرم، به استفاده یک شخص از سرمایه قرض گرفته‌شده برای انجام معاملات اشاره دارد. در معاملات اهرمی به‌واسطه استفاده از لوریج (leverage)، قدرت خرید یا فروش شما تقویت می‌شود. در واقع شما حتی اگر سرمایه اولیه زیادی ندارید، امکان سود کردن بیشتر از یک معامله را خواهید داشت.

باید در نظر داشت، استفاده از لوریج در ارز دیجیتال ممکن است سود بالقوه انجام یک معامله را چند برابر کند؛ اما در همین حال ریسک از دست رفتن کل سرمایه اولیه را نیز افزایش می‌دهد. هوشیاری و استفاده درست از چنین ابزاری در بازار بی‌ثبات رمزارزها امری ضروری است در غیر این صورت متحمل شدن ضررهای غیرقابل‌جبران امری اجتناب‌ناپذیر است.

چگونگی انجام معاملات اهرمی می‌تواند برای بسیاری از تازه‌کاران بسیار گیج‌کننده باشد بنابراین پیش از ورود به چنین بازارهایی بد نیست بدانید با چه کال مارجین در بازارهای مختلف مالی کال مارجین در بازارهای مختلف مالی چیزی سروکار دارید و به‌طورکلی بر چه اساسی کار می‌کند. تمرکز این مقاله بر روی معاملات لوریج در بازار رمزارزها است اما بخش بزرگی از این اطلاعات در بازارهای سنتی نیز معتبر است.

اهرم در ارز دیجیتال چیست و چه کاربردی دارد؟

همان‌طور که گفتیم اهرم به استفاده از پول یا سرمایه قرض گرفته‌شده برای ترید در بازارهای مالی اشاره دارد. به زبان ساده اهرم نوعی گرفتن وام است و قدرت خرید یا فروش شما را در معاملات افزایش می‌دهد. بنابراین به کمک این ابزار می‌توانید با سرمایه‌ای بیشتر از آنچه در حال حاضر در اختیار دارید؛ ترید کنید.

معمولاً مقدار اهرم به صورت یک نسبت تعریف می‌شود. به عنوان مثال نسبت یک به پنج ۱:۵، به صورت ۵x نمایش داده شده یا نسبت یک به بیست ۱:۲۰ به صورت ۲۰x نمایش داده می‌شود. بر این اساس می‌توان دریافت که سرمایه اولیه معامله‌گر ضربدر چند شده است.

برای نمونه تصور کنید که سرمایه اولیه‌ای که در اختیار دارید ۱۰۰ دلار است اما می‌خواهید موقعیتی به ارزش ۱۰۰۰ دلار در بیت کوین (BTC) باز کنید. با اهرم ۱۰ برابری (۱۰x)، صد دلار شما همان قدرت خرید هزار دلار را خواهد داشت. در صورتی که معامله شما به سود ختم شود، میزان سود شما بر اساس هزار دلار محاسبه می‌شود.

از اهرم یا لوریج می‌توان برای بازار مشتقات مختلف رمزارزها استفاده کرد. رایج‌ترین معاملات اهرمی در معاملات مارجین، توکن‌های اهرمی و قراردادهای فیوچرز یا آتی است.

معاملات اهرمی چگونه کار می‌کند؟

وثیقه در معامله اهرمی

پیش از آنکه بتوانید برای ترید از پلتفرم‌ها پول قرض کنید؛ باید میزانی دارایی به‌حساب معاملاتی خود واریز کنید. این پول در اصل سرمایه اولیه‌ای است که به عنوان وثیقه عمل می‌کند. مقدار این وثیقه به‌اندازه اهرم و ارزش کل موقعیتی که می‌خواهید باز کنید(مارجین)؛ بستگی دارد.

البته نگران این بخش نباشید. وبسایت‌های ارائه‌دهنده این خدمات، میزان سرمایه اولیه مورد نیاز برای شروع این معاملات و اندازه قابل دسترس اهرم را نیز در اختیار کاربران قرار می‌دهند. این میزان بر اساس سرمایه کاربر محاسبه می‌شود.

فرض کنید می‌خواهید ۱۰۰۰ دلار در بیت کوین (BTC) با اهرم ۱۰x سرمایه‌گذاری کنید. مارجین مورد نیاز ۱/۱۰ از ۱۰۰۰ دلار خواهد بود؛ بنابراین باید حسابتان را ۱۰۰ دلار به عنوان وثیقه شارژ کنید. اگر از اهرم ۲۰x استفاده کنید، مارجین مورد نیاز شما کمتر می‌شود (۱/۲۰ از ۱۰۰۰ دلار = ۵۰ دلار). اما به خاطر داشته باشید که هر چه اهرم بیشتر باشد؛ خطر لیکویید شدن یا از دست وثیقه حساب نیز بیشتر خواهد شد.

آستانه نگهداری مارجین چیست؟

به غیر از سپرده اولیه مارجین، همچنین باید یک آستانه نگهداری مارجین نیز برای معاملات در نظر بگیرید. چرا که وقتی بازار شروع به حرکت کرد، میزان مارجینی که در ابتدا به شما نمایش داده شد هم می‌تواند تغییر کند. بنابراین زمانی که بازار برخلاف موقعیت شما حرکت می‌کند ناگهان مارجین از آستانه حفظ موقعیت شما کمتر شده و اگر مدیریت نشود؛ منجر به لیکویید شدن یا صفر شدن حساب شما می‌شود. بهتر است همیشه میزان بیشتری دارایی در حساب خود قرار دهید تا به عنوان یک آستانه تحمل عمل کند. این آستانه با عنوان حاشیه نگهداری یا maintenance margin نیز شناخته می‌شود.

معامله شورت و لانگ چیست؟

اهرم را می‌توان در دو موقعیت لانگ و شورت استفاده کرد. باز کردن یک موقعیت لانگ به این معنی است که انتظار دارید قیمت یک دارایی افزایش یابد . به موقعیت لانگ موقعیت خرید هم می‌گویند.

در مقابل باز کردن یک موقعیت شورت به این معنی است که انتظار دارید قیمت یک دارایی کاهش یابد. به موقعیت شورت، موقعیت فروش هم می‌گویند.

چنین مسئله‌ای در بازار معاملات اسپات مسئله‌ای عادی است. هر تریدری تلاش می‌کند تا دارایی دیجیتال مورد نظر را در قیمت پایینی خریداری کند و در قیمتی بالاتر به فروش برساند. اما در معاملات اهرمی همه چیز به نحو دیگری صورت می‌گیرد.

معاملات اهرمی به شما امکان می‌دهد که فقط بر اساس وثیقه خود و نه بر اساس دارایی خود، دارایی‌ها را بخرید یا بفروشید. بنابراین لازم نیست حتماً در کیف پول خود بیت کوین داشته باشید تا بتوانید بر روی آن پوزیشن لانگ یا شورت بگیرید.

برای درک درست‌تر این مفهوم لازم است بدانید در بازار فیوچرز(Futures) تنها قرارداد آتی خرید (لانگ) یا فروش (شورت) معامله می‌شود. بنابراین نیازی نیست حتماً صاحب یک دارایی به خصوص باشیم. شما تنها با قراردادن مقداری دارایی (وثیقه) و انتخاب یک موقعیت لانگ یا شورت می‌توانید وارد این معاملات شده و از روند آن‌ها کسب درآمد کنید.

این وثیقه می‌تواند در پلتفرم‌های مختلف متفاوت باشد اما کال مارجین در بازارهای مختلف مالی معمولاً تتر، بیت کوین، اتر و بایننس کوین به عنوان وثیقه مورد قبول پلتفرم‌ها قرار می‌گیرد.

باید توجه داشت که قیمت‌های بازار آتی رمزارزها کمی با بازار اسپات آن‌ها متفاوت است. برای دنبال کردن قیمت بازار فیوچرز در وبسایت تریدینگ ویو (Trading view) باید عبارت Perpetual Futures را جست و جو کنید. برای نمونه با جست و جوی BTC Perpetual Futures Contract به نمودار قیمتی بازار آتی صرافی بایننس را مشاهده خواهید کرد.

استفاده از لوریج در ارز دیجیتال برای معامله شورت و لانگ

حالا که با معامله شورت و لانگ در ارز دیجیتال آشنا شدید؛ بد نیست یک مثال استفاده از اهرم معاملاتی را با یکدیگر مرور کنیم:

فرض کنید می‌خواهید یک موقعیت لانگ ۱۰,۰۰۰ دلاری با اهرم ۱۰x در بیت کوین باز کنید. پس برای این موقعیت به ۱۰۰۰ دلار به عنوان وثیقه نیاز دارید. اگر قیمت بیت کوین ۲۰ درصد افزایش پیدا کند؛ سود خالص ۲۰۰۰ دلاری منهای مقداری کارمزد به دست خواهید آورد. این میزان بسیار بیشتر از ۲۰۰ دلاری است که با خرید ۱۰۰۰ دلار بیت کوین به دست می‌آوردید.

بااین‌حال نکته مهم این است اگر قیمت بیت کوین در همین زمان ۲۰ درصد کاهش پیدا کند؛ موقعیت شما ۲۰۰۰ دلار از دست می‌دهد. از طرفی سرمایه اولیه شما (وثیقه) تنها ۱۰۰۰ دلار بوده است. در نتیجه افت ۲۰ درصدی قیمت به معنی لیکویید شدن ۱۰۰۰ دلار وثیقه شما است و موجودی شما صفر می‌شود. نکته تلخ‌تر ماجرا این است که در واقع، حتی اگر بازار تنها ۱۰ درصد هم سقوط کند باز هم امکان لیکویید شدن حساب شما وجود دارد. ارزش لیکویید شدن به صرافی‌ای که استفاده می‌کنید بستگی دارد.

برای جلوگیری از صفر شدن حساب، باید دارایی بیشتری را به کیف پول اضافه کرد تا وثیقه افزایش پیدا کند. معمولاً صرافی‌ها پیش از لیکویید شدن حساب، کاربر را با خبر می‌کنند. شاید اصطلاح کال مارجین را شنیده باشید. این همان پیام استرس‌آوری است که اطلاع می‌دهد شما در خطر از دست رفتن سرمایه‌تان قرار دارید.

تقریباً همه چیز در موقعیت شورت شبیه موقعیت لانگ است با این تفاوت که قیمت ارز مورد نظر شما باید کاهش پیدا کند تا سود کنید.

چگونه ریسک معاملات با اهرم را مدیریت کنیم؟

در ابتدا باید با صراحت بیان کنیم اگر در بازار ارزهای دیجیتال تازه‌وارد محسوب می‌شوید؛ به سراغ معاملات اهرمی نروید. بهتر است خریدوفروش این نوع دارایی‌ها را موقتاً تا زمانی که آمادگی لازم را به دست نیاورده‌اید؛ در بازار معمول (اسپات) رمزارزها دنبال کنید.

درست است که معامله با استفاده از اهرم بزرگ ممکن است به سرمایه کمتری نیاز داشته باشد و در شروع انتخاب مناسبی به نظر بیاید، اما هرچه مقدار اهرم انتخابی بیشتر شود، شانس لیکویید شدن نیز بالاتر می‌رود.

در واقع این اشتباه مشترکی است که معامله‌گران تازه‌کار و کسانی که سرمایه زیادی ندارند؛ مرتکب می‌شوند. معامله‌گران کوچک تصور می‌کنند که با توجه به سرمایه کم خود باید از اهرم‌های بزرگ استفاده کنند تا به‌سرعت سودی به دست آورده و بار خود را ببندند. این تصور و همین‌طور طمع حاصل از کال مارجین در بازارهای مختلف مالی آن باعث صفر شدن سرمایه اولیه آن‌ها می‌شود و علاوه بر این منجر به کناره‌گیری آن‌ها از بازارهای مالی می‌شود.

در صورتی که عدد اهرم خیلی بزرگ تعیین شود، حتی یک درصد تغییر قیمت هم می‌تواند منجر به از دست رفتن کل سرمایه شود. هر چه اهرم بزرگ‌تر باشد؛ به همان میزان تحمل نوسانات قیمتی نیز کمتر می‌شود.

به‌طورکلی استفاده از اهرم کوچک‌تر به این معنی است که ریسک از دست دادن کل حساب معامله‌گر کاهش می‌یابد.

نکته حائز اهمیت این است که در بازه‌های زمانی کوچک‌تر، بازار به‌طور لحظه‌ای در حال نوسان است. بنابراین اگر اهرم انتخابی، عددی معقول (بین ۱x تا ۵x) باشد؛ التهاب لحظه‌ای بازار، موقعیت شما را کمتر تهدید خواهد کرد.

استراتژی‌های مدیریت ریسک مانند تعیین حد ضرر و حد سود، امکان از دست رفتن سرمایه شما را به حداقل می‌رساند.

با تعیین حد ضرر، موقعیت به صورت خودکار در قیمتی معین و با تحمل میزان مشخصی ضرر بسته خواهد شد. در نتیجه زمانی که بازار علیه موقعیت شما حرکت کند؛ چندان ضرر نخواهید کرد و وثیقه را کاملاً از دست نخواهید داد. تعیین حد سود عملکردی عکس حد ضرر دارد. با تعیین حد سود زمانی که سود معامله به مقدار مشخصی برسد؛ معامله به‌طور خودکار بسته می‌شود. با استفاده از حد سود، شما می‌توانید پیش از آنکه موقعیت بازار به روند نزولی تغییر حالت بدهد، سود خود را برداشت کنید.

تعیین حد سود برای تبدیل‌شدن به یک تریدر حرفه‌ای مسئله مهمی است. یک تریدر حرفه‌ای با مشخص کردن حد سود، انتظار خود را از یک موقعیت مشخص می‌کند و از سود بالقوه‌ای که دست نیافتن به آن می‌تواند منجر به ضرر هنگفتی شود؛ دست می‌کشد. کنترل حس طمع و علم به اینکه در بازار موقعیت‌های امن بسیاری وجود دارد؛ از مهم‌ترین مشخصات یک تریدر حرفه‌ای است. برای اطلاعات بیشتر در این خصوص می‌توانید به مقاله حد سود و ضرر چیست و چگونه از آن‌ها استفاده کنیم ، مراجعه کنید.

آیا استفاده از لوریج در ارز دیجیتال برای شما مناسب است؟

همان‌طور که خواندیم؛ معامله اهرمی در ارز دیجیتال شمشیر دو لبه‌ای است که می‌تواند سود بسیار زیادی داشته باشد و هم ضرر بسیار زیادی. به‌طورکلی ریسک معاملات اهرمی در تمامی بازارها بالاست و این ریسک در بازار پرنوسان ارزهای دیجیتال بسیار بیشتر است.

در حال حاضر به دلیل ملاحظات قانونی امکان انجام این معاملات در یک پلتفرم ایرانی وجود ندارد و علاقه‌مندان به معاملات اهرمی باید از پلتفرم‌های خارجی برای این منظور استفاده کنند. این مسئله نیز به‌خودی‌خود فاکتور ریسک دیگری را برای کاربران ایرانی به همراه خواهد داشت.

اگر مایل به انجام معاملات اهرمی هستید؛ پیش از هر چیز دانش و مسئولیت‌پذیری را در قبال هر اقدام خود رعایت کنید. احتیاط کنید و بدون تحلیل و تحقیق وارد هیچ موقعیتی نشوید. از سویی دیگر پلتفرم مورد نظر برای معامله اهرمی ارز دیجیتال را نیز با تحقیق، به‌درستی انتخاب کنید.

بسیاری از صرافی‌هایی که امکان معاملات اهرمی را فراهم می‌کنند؛ بارها به دست‌کاری بازار، از کار افتادن ابزارهای تعیین حد سود یا حد ضرر و خدماتشان در لحظه‌های حساس بازار، متهم شده‌اند. بنابراین انتخاب پلتفرم مناسب به تحقیق بسیار زیادی نیاز دارد.

قربانی طمع نشوید. ورود به چنین بازارهایی بدون علم و تحقیق، جز ضرر چیزی به همراه نخواهد داشت. بازار پر نوسان ارز دیجیتال حتی سرمایه‌گذاری در بازار اسپات را با چالش مواجه می‌کند چه رسد که ریسک این سرمایه‌گذاری در معاملات اهرمی چندین برابر هم خواهد بود. تا جایی که عده بسیاری معتقدند ورود به معاملات اهرمی در ارز دیجیتال، بیشتر از سرمایه‌گذاری، قمار است.

سخن پایانی

اهرم در ارز دیجیتال، سرمایه‌گذاری اولیه با پول کم و سود بیشتر را امکان‌پذیر می‌کند. بااین‌حال نوسانات بازار می‌تواند منجر به از دست رفتن همان سرمایه اندک شود. مخصوصاً اگر از اهرم‌های بزرگی مانند ۱۰۰x استفاده کنید. همیشه با احتیاط معامله را آغاز کنید و پیش از انجام معامله با اهرم، ریسک آن را ارزیابی کنید. هرگز اموال و دارایی‌هایی را که نمی‌توانید از دست بدهید را وارد هیچ معامله‌ای نکنید. بد نیست پیش از امتحان کردن معاملات اهرمی، به تعداد حساب‌ها و رقم‌هایی که به‌طور روزانه در صرافی‌ها لیکویید می‌شوند نیز توجه کنید.

کال مارجین چیست؟

فعالان بازار آتی، در صورت پیش‌بینی نادرست از روند قیمت بازار، مانند فعالان هر بازار دیگری متحمل زیان می‌شوند. با این حال، در بازار آتی به دلیل تسویه روزانه حساب‌ها، معامله گران زیان‌دیده، در معرض وضعیت ناخوشایند «کال مارجین» نیز قرار می‌گیرند. در این مطلب قصد داریم تا به تعریف وضعیت مارجین کال، نحوه پیش‌بینی وضعیت حساب قبل از کال مارجین شدن و چگونگی خروج از وضعیت کال مارجین بپردازیم.

انواع وضعیت حساب در بازار بورس

برای فعالیت در بازار آتی، هر معامله‌گر می‌بایست قبل از اخذ موقعیت خرید یا فروش، موجودی حساب عملیاتی خود را به میزان لازم شارژ نماید. در واقع به دلیل ماهیت تعهدی بازار آتی، خریدار و فروشنده می‌بایست وجهی را به منظور وجه تضمین انجام معامله (در روز سررسید) به حساب عملیاتی خود واریز نمایند. این وجه، پس از اخذ موقعیت خرید یا فروش توسط بورس در حساب معامله‌گر به عنوان وجه تضمین، بلوکه می‌شود. حساب عملیاتی طی جلسه معاملاتی (با توجه به قیمت تسویه) هر نیم ساعت یکبار، به‌روزرسانی می‌شود. با توجه به میزان موجودی حساب عملیاتی نسبت به وجه تضمین اولیه، وضعیت حساب سه حالت می‌تواند داشته باشد:

۱- وضعیت نرمال
۲- وضعیت ات ریسک
۳- وضعیت مارجین کال

وضعیت نرمال

چنانچه پس از تسویه‌حساب، برای معامله‌گر سود شناسایی شود، حساب عملیاتی معامله‌گر به همان میزان (منهای کارمزد معاملات) افزایش می‌یابد. در این شرایط که موجودی حساب عملیاتی بیشتر از ( یا برابر) میزان کال مارجین در بازارهای مختلف مالی وجه تضمین اولیه است، به اصطلاح می‌گویند حساب در وضعیت نرمال قرار دارد.

وضعیت ات ریسک (At Risk)

چنانچه پس از تسویه حساب بر اساس قیمت تسویه، برای معامله‌گر زیان شناسایی شود، از موجودی حساب عملیاتی وی کسر می‌شود. طبق مشخصات قراردادهای آتی، موجودی حساب عملیاتی تا ۳۰ درصد کاهش نسبت به وجه تضمین اولیه با مشکل مواجه نمی‌شود. در واقع موجودی حساب عملیاتی همواره می‌بایست حداقل به میزان ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه باشد.
هنگامی که موجودی حساب عملیاتی معامله‌گر از وجه تضمین اولیه کمتر شود، اما از حداقل وجه تضمین (۷۰ درصد وجه تضمین اولیه) بالاتر باشد، گویند حساب وی در وضعیت ات ریسک قرار دارد. در این حالت اگرچه موجودی حساب عملیاتی کمتر از وجه تضمین اولیه است اما به دلیل بالاتر بودن نسبت به حداقل وجه تضمین، مشکلی برای معامله‌گر پیش نمی‌آید. در این شرایط معامله‌گر می‌بایست موجودی حساب خود را مدیریت نماید تا میزان آن کمتر از حداقل وجه تضمین اولیه نشود (مارجین کال نشود).

وضعیت مارجین کال (margin call)

چنانچه موجودی حساب عملیاتی پس از به‌روزرسانی، کمتر از ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه بشود (حتی ۱ ریال!) حساب عملیاتی در وضعیت کال مارجین قرار می‌گیرد.
در واقع کال مارجین وضعیتی است که میزان زیان معاملات از حد مجاز آن (۳۰ درصد وجه تضمین اولیه) بیشتر شده و اخطاریه افزایش وجه تضمین جبرانی صادر می‌شود.

نکته:

۱.به‌روزرسانی حساب‌ها طبق جدیدترین دستورالعمل، هر نیم ساعت یکبار طی جلسه معاملاتی صورت می‌گیرد. قبلا یک بار و پس از اتمام جلسه معاملاتی انجام می‌شد.

۲.در به‌روزرسانی حساب‌ها طی جلسه معاملاتی، زیان‌ها روی موجودی حساب هر نیم ساعت یک بار، اعمال می‌شود اما سودها، در پایان جلسه معاملاتی اعمال می‌شود.

۳.در بازار آتی کال مارجین و مارجین کال هر دو، مورد استفاده معامله گران قرار می‌گیرد و به معنای (margin call) است.

۴.کارگزاری آگاه یک ویژگی تحت عنوان پیش‌بینی وضعیت حساب در سامانه آنلاین خود تعبیه نموده است تا معامله گران همواره از وضعیت حساب خود باخبر باشند و اقدامات لازم را برای جلوگیری از مارجین کال شدن انجام دهند. برای آشنایی با این ویژگی مطلب “چگونه از کال مارجین شدن معاملات آتی کالا در امان بمانیم؟” را مطالعه نمایید.

مثال:

فرض کنید وجه تضمین اولیه برای قراردادهای آتی زعفران برابر با ۴۸۰ هزار تومان باشد. شخص ۴۸۰ هزار تومان به حساب عملیاتی خود واریز و یک موقعیت خرید یا فروش اخذ می‌کند. فرض نمایید موجودی حساب وی پس از پایان جلسه معاملاتی طی روزهای مختلف به شرح ذیل باشد:

روز	موجودی حساب	وضعیت
اول	۴۸۰.۰۰۰	نرمال
دوم	۴۹۰.۰۰۰	نرمال
سوم	۴۶۰.۰۰۰	ات ریسک
چهارم	۴۹۵.۰۰۰	نرمال
پنجم	۴۳۰.۰۰۰	ات ریسک
ششم	۳۸۰.۰۰۰	ات ریسک
هفتم	۳۲۰.۰۰۰	مارجین

در این مثال حداقل وجه تضمین برابر با ۴۸۰.۰۰۰*۰.۷= ۳۳۶.۰۰۰ است. به بیان دیگر اگر موجودی حساب عملیاتی معامله‌گر از این مقدار کمتر شود (حتی ۱ ریال) وی در وضعیت مارجین کال قرار می‌گیرد.

در مثال فوق ملاحظه شد که وجه تضمین اولیه برابر با ۴۸۰ هزار تومان و حداقل وجه تضمین برابر با ۳۳۶ هزار تومان است. هنگامی که میزان موجودی حساب عملیاتی بین ۳۳۶ هزار تومان و ۴۸۰ هزار تومان قرار دارد گویند فرد در وضعیت ات ریسک قرار دارد. در این شرایط موجودی از حداقل وجه تضمین بیشتر اما از وجه تضمین اولیه کمتر است.

معامله‌گر چگونه از وضعیت مارجین کال باخبر می‌شود؟

پس از بروز رسانی حساب‌ها، با کاهش موجودی حساب به کمتر از حداقل وجه تضمین، مشخص می‌شود که چه افرادی کال مارجین شده‌اند. معامله گران از طریق سامانه معاملاتی آنلاین خود می‌توانند وضعیت حساب خود را چک نمایند. علاوه بر این، کارگزار به افرادی که مارجین کال شده‌اند از طریق تماس تلفنی و در غیر این صورت، ارسال پیامک به معامله گران اعلام می‌کند که حساب آن‌ها کال شده است . افرادی که مارجین کال شده‌اند می‌بایست تا مهلتی که کارگزار تعیین می‌کند، اقدام به تکمیل وجه خود و یا بستن تعدادِ لازم از موقعیت‌های خود نماید.

معامله‌گر، چگونه از وضعیت کال مارجین خارج می‌شود؟

افرادی که مارجین کال می‌شوند از سه طریق می‌توانند، از این وضعیت خارج بشوند.

۱- واریز وجه
۲- بستن موقعیت‌های باز
۳- ترکیبِ واریز بخشی از وجه مورد نیاز و بستن تعداد موقعیت باز

معامله‌گر تا چه زمانی فرصت دارد تا میزان وجه لازم را برای خروج از وضعیت مارجین کال واریز نماید؟

معامله گران کال مارجین طبق دستورالعمل، می‌بایست تا قبل از اتمام مهلتی که کارگزاری به آن‌ها داده است وجه لازم (وجه تضمین جبرانی) را به حساب عملیاتی خود واریز نمایند.

اگر فرد طی مهلت تعیین‌شده موقعیت‌های خود را نبندد و یا وجه واریز ننماید چه اتفاقی می‌افتد؟

بر اساس دستورالعمل، چنانچه فردی تا اتمام مهلت تعیین‌شده توسط کارگزاری، همچنان مارجین کال باشد کارگزار موظف به بستن تعداد لازم از موقعیت‌های وی است. در واقع کارگزار تعدادی از موقعیت‌های وی را می‌بندد تا وی از حالت مارجین کال خارج شود.

به طور مثال اگر فرد ۴ موقعیت باز داشته باشد اما تنها به ازای ۳ موقعیت وجه تضمین کافی داشته باشد آنگاه کارگزاری تنها یک موقعیت وی را می‌بندد.

نکته: اگر فردی مارجین کال شود و چند موقعیت بازداشته باشد، فقط به تعدادی از موقعیت‌های باز وی بسته می‌شود که از حالت مارجین کال خارج شود.

اگر معامله‌گر کال مارجین تا مهلت معین‌شده وجه لازم را واریز نکرد (و تعداد موقعیت‌های باز خود را نبست) و بازار نیز با صف مواجه بود به نحوی که کارگزار نتواند موقعیت شخص مارجین کال را ببندد چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر تا مهلت تعیین‌شده از سوی کارگزار، معامله‌گر از حالت کال مارجین خارج نشد (نه پول واریز نمود و نه موقعیت بست) کارگزار اقدام به ثبت سفارش با قیمت سرخط تابلو، برای بستن موقعیت وی می‌نماید. اگر بازار با صف مواجه باشد سفارش معامله‌گر در سیستم باقی می‌ماند تا شاید تا انتهای جلسه معاملاتی سفارش انجام و موقعیت وی بسته شود.
چنانچه تا پایان جلسه معاملاتی سفارش واردشده برای فرد مارجین کال انجام نشود، پس از اتمام جلسه معاملاتی بازار جبرانی برای بستن موقعیت باز معامله‌گر تشکیل خواهد شد.

سخن آخر

در این مطلب، ضمن تعریف وضعیت‌های حساب عملیاتی و به ویژه وضعیت کال مارجین، نحوه خروج از مارجین کال به صورت تیتر وار بیان گردید. جهت درک بهتر نحوه خروج از شرایط کال مارجین، در مطلب بعدی به ارائه مثال‌های ساده و کاربردی و پس از آن، تشریح بازار جبرانی خواهیم پرداخت.

لیکوئید شدن چیست؟ بررسی اصطلاح لیکوئید شدن تریدر ها در بازارهای مالی

بازار رمزارزها به نوسانات بالا شهرت دارد. از بیت کوین و اتریوم گرفته تا استیبل کوین‌ها، این نوسانات همواره در بازار وجود داشته‌اند. همین امر باعث شده است که سرمایه‌گذاری در این بازار ریسک بیشتری نسبت به سایر بازارها داشته باشد. بنابراین امکان لیکوئید شدن در بازار کریپتوکارنسی بسیار بیشتر است. اما منظور از لیکوئید شدن چیست؟

با ما همراه باشید تا در این مقاله مفهوم لیکوئید شدن یکی از اصطلاحات مهم ارز دیجیتال را بررسی کنیم.

لیکوئید شدن به زبان ساده

لیکوئید شدن به فرایند فروش دارایی‌های کریپتویی برای به حداقل رساندن ضرر، به ویژه در صورت سقوط بازار، اشاره دارد. در بازار کریپتوکارنسی، اصطلاح لیکوئید شدن عمدتاً برای توصیف بسته شدن اجباری موقعیت یک معامله‌گر به دلیل از دست دادن جزئی یا کلی حاشیه سود اولیه معامله گر استفاده می‌شود. لیکوئید شدن زمانی اتفاق می‌افتد که در یک معامله اهرم یا levrage حاشیه سود در نظر گرفته شده کاهش پیدا می‌کند و در صورت باز بودن معامله، تریدر متضرر می‌شود.

در صورت سقوط قیمت بازار، صرافی به صورت خودکار معامله باز را می‌بندد. این عمل ممکن است سرمایه اولیه تریدر را تحت تاثیر قرار دهد. در شرایط وخیم سقوط قیمت، تریدر ممکن است کل سرمایه خود را از دست بدهد.

لیکوئید شدن را می توان به لیکوئید جزئی و کل تقسیم کرد.

• لیکوئید جزئی: معامله را در سریع‌ترین زمان ممکن می‌بندد و تریدر بخشی از سرمایه خود را از دست می‌دهد.
• لیکوئید کلی: سقوط شدید قیمتی در بازار و بسته شدن معامله به از دست دادن کل سرمایه تریدر منجر می‌شود.

تفاوت لیکوئید شدن و لیکوئیدیتی

این دو اصطلاح از نظر لغوی به یکدیگر نزدیک هستند اما در مفهوم تفاوت بسیاری دارند. لیکوئید شدن به معنای از دست دادن بخش یا کل دارایی یک تریدر در معاملات ارزهای دیجیتال اشاره دارد. از سوی دیگر لیکوئیدیتی یا نقدشوندگی، به قدرت نقدینگی یک ارز، صرافی یا بازار اشاره دارد. به‌عنوان مثال قدرت نقدشوندگی بیت کوین از سایر رمزارزها بیشتر است. چرا که همواره سرمایه‌گذار در این بخش راغب به خرید و فروش آن است. یا یک صرافی ارز دیجیتال در صورتی که نقدشوندگی بالایی داشته باشد، کاربران بیشتری را نیز دارا است و گزینه‌ای مطمئن برای فعالیت در بازار به حساب می‌آید.

کال مارجین و معاملات مارجین

معامله مارجین، یک روش برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال است که کاربر نقدینگی مورد نیاز خود در این معاملات را از شخص سوم وام می‌گیرد. در این معامله، کاربر موجودی فعلی خود را تبدیل به یک اهرم کرده و از صرافی مبلغی را برای معاملات با سرمایه بالاتر وام می‌گیرد. معاملات مارجین علاوه بر بازار ارزهای دیجیتال، در چندین بازار بورس مطرح دنیا نیز استفاده می‌شود.

بروکرهای حرفه‌ای برای برای سطح مارجین خود محدودیت‌های خاص تعریف می‌کنند. البته در اغلب موارد بروکرها برای سطح مارجین، سطح صد در صد را در نظر می‌گیرند. این محدودیت سطح کال مارجین نامیده می‌شود.

یک مثال برای معاملات مارجین

شما با استفاده از اهرم هم شانس کسب سود زیاد و هم ریسک از دست دادن سرمایه‌ی خود را افزایش می‌دهید.

فرض کنید که ۱۰۰۰ دلار سرمایه دارید و تصمیم می‌گیرید از اهرم یک: ده استفاده کنید. این به آن معناست که شما از سرمایه‌ی کارگزار استفاده می‌کنید و با وجود این که فقط هزار دلار دارید، با سرمایۀ ده‌هزاردلاری دست به خرید و فروش می‌زنید.

حال اگر خرید شما موفق باشد و محصولی که خریده‌اید یک دلار افزایش قیمت داشته باشد، شما ده دلار سود می‌کنید.

اما مشکل آنجا رخ می‌دهد که محصولی که خریده‌اید یک دلار قیمتش کاهش پیدا کند. در این حالت نیز شما به جای یک دلار ضرر، ده دلار ضرر می‌کنید.

خطر اصلی آنجاست که سرمایۀ شما صفر شود. در مثال بالا فقط کافی است رمزارزی که خریده‌اید صد دلار کاهش قیمت داشته باشد. چون شما از اهرم یک: ده استفاده کرده‌اید، ضرر شما ۱۰۰۰ دلار یعنی معادل کل سرمایه‌ی شما می‌شود و کارگزار کل موجودی شما را صفر می‌کند و شما با موجودی صفر از معامله خارج می‌شوید. در این حالت صرافی به اصطلاح “مارجین کال” (Margin Call) انجام داده است.

لیکوئید شدن چگونه رخ می‌دهد؟

لیکوئید شدن زمانی اتفاق می‌افتد که یک صرافی یا کارگزاری موقعیت معامله‌گر را ببندد، چرا که موقعیت معامله دیگر نمی‌تواند الزامات مارجین را برآورده کند. زمانی که حساب مارجین معامله گر از سطحی که قبلاً با صرافی توافق شده بود پایین بیاید، پوزیشن‌ها به طور خودکار شروع به نقد شدن می‌کنند. هنگامی که موقعیت اهرمی شما به آستانه لیکوئید شدن رسید، با یک مارجین کال مواجه خواهید شد، که به این معنی است که باید حاشیه قیمتی بیشتری ایجاد کنید. لیکوئید شدن بیشتر در قراردادهای آتی اتفاق می‌افتد، جایی که معامله گران از مقادیر بالاتری از اهرم استفاده می‌کنند.

در قراردادهای آتی، دو حالت وجود دارد. حالت اول به این شکل است که می‌توانید وجوهی را به حاشیه خود اضافه کنید تا اهرم خود را بالاتر از میزان مورد نیاز اهرم قرار دهید. حالت دوم نیز کاملاً خودکار توسط صرافی انجام می‌شود که در این حالت صرافی به طور خودکار موقعیت شما را نقد خواهد کرد.

در ادامه مثال مطرح شده از مارجین اولیه ۱۰۰۰ دلاری، فرض کنید که شما وارد معامله‌ای با اهرم ۱۰ برابری شده‌اید، به این معنی که موقعیت اهرمی شما اکنون ۱۰۰۰۰ دلار است. یعنی ۱۰۰۰ دلار از پول خودتان و ۹۰۰۰ دلاری که از صرافی وام‌ گرفته‌اید.

فرض کنید بیت کوین شما ۱۰ درصد کاهش یافته است. موقعیت شما اکنون ۹۰۰۰ دلار است. اگر نزول ادامه یابد و زیان پوزیشن افزایش یابد، برای جلوگیری از ضرر سرمایه قرض گرفته شده، صرافی موقعیت شما را برای محافظت از پولی که به شما قرض داده شده است، نقد می‌کند. موقعیت شما بسته شده است و سرمایه اولیه ۱۰۰۰ دلاری شما از بین می‌رود.

لیکوئید قیمتی چیست؟

لیکوئید قیمتی نقطه‌ای است که در آن موقعیت‌های اهرمی شما به طور خودکار بسته می‌شوند. چند عاملی که بر این آستانه قیمت تأثیر می‌گذارند عبارت‌اند از اهرم مورد استفاده، نرخ حاشیه نگهداری، قیمت ارز دیجیتال و مانده حساب. صرافی‌ها قیمت لیکوئید را برای شما محاسبه می‌کنند که ممکن است میانگینی از چندین صرافی بزرگ باشد.

وقتی قیمت ارز دیجیتال شما از آستانه قیمت لیکوئید عبور می‌کند، فرایند لیکوئید شدن آغاز می‌شود. قیمت ارزهای دیجیتال دائماً در حال تغییر است، بنابراین مهم است که از آخرین اخبار مطلع باشید و مطمئن شوید که موقعیت‌های شما همچنان سودآور هستند. در غیر این صورت، ممکن است قسمتی یا کل دارایی خود را از دست بدهید.

مثالی از لیکوئید شدن بیت کوین

یک معامله‌گر ممکن است برای پوشش یک موقعیت کوتاه یا برای انجام سایر تعهدات مالی نیاز به نقدینگی بیت کوین خود داشته باشد. وقتی این اتفاق می‌افتد، معامله‌گر معمولاً بیت کوین خود را با قیمت فعلی بازار می‌فروشد، صرف نظر از اینکه قیمت آن بالاتر یا پایین‌تر از قیمت خرید اصلی باشد. با این حال، در برخی موارد، یک معامله گر ممکن است مجبور شود بیت کوین خود را با قیمتی کمتر از نرخ بازار بفروشد. این ممکن است به لیکوئید شدن منجر شود و معمولاً توسط صرافی که بیت کوین در آن فروخته می‌شود تعیین می‌شود.

در اوایل ژانویه، زمانی که بیت کوین به زیر ۴۳ هزار سقوط کرد، بیش از ۸۱۲ میلیون دلار از معاملات آتی کریپتو منحل شد که منجر به زیان زیادی برای معامله گران ارزهای دیجیتال شد. این اتفاق به دلیل از دست دادن جزئی یا کلی حاشیه اولیه سود برای معامله گران اتفاق افتاد.

توجه به این نکته مهم است که بسته به شرایط فعلی بازار، قیمت لیکوئید می‌تواند در هر زمان تغییر کند. بنابراین اگر به فروش بیت کوین خود فکر می‌کنید، خوب است که قبل از تصمیم گیری نهایی آخرین قیمت لیکویید شدن را بررسی کنید. با انجام این کار، می‌توانید مطمئن شوید که بهترین معامله ممکن را خواهید داشت.

جلوگیری از لیکوئید شدن

لیکوئید شدن در بازار ارزهای دیجیتال به طور خلاصه به معنای ضرر در قرارداد‌های آتی با صرافی است. در این حالت صرافی به عنوان جبران خسارت، اصل دارایی شما را نقد کرده و آن را به حساب خود منتقل می‌کند. انجام معاملات آتی یکی از روش‌هایی است که تریدرهای حرفه‌ای برای کسب سود انتخاب می‌کنند. روشی که با داشتن ریسک بسیار زیاد، امکان کسب سود زیاد را هم فراهم می‌کند.

با این حال استفاده از اهرم قراردادهای آتی، ابزاری نیست که به تریدرهای تازه کار یا حتی حرفه‌ای پیشنهاد شود. کوچکترین اشتباه در این کار ممکن است باعث از دست دادن رمزارزها شود و تمام سرمایه شما در صرافی را به خطر بیندازد. به علاوه، هیچ راهی برای جبران این خسارت یا مذاکره با صرافی برای لغو قرارداد وجود ندارد.

اهمیت آشنایی با اصطلاحات بازار ارزهای دیجیتال

بازار ارزهای دیجیتال بازاری پر از فرصت‌ها و ریسک‌های مختلف است. متأسفانه برخی افراد ناآشنا به این حوزه به اشتباه فکر می‌کنند که فقط با خرید بیت کوین یا سرمایه‌گذاری روی بعضی از ارزهای دیجیتال می‌توانند به سودهای کلان برسند. این در حالی است که به دلیل نداشتن دانش کافی در ارتباط با بازار ارزهای دیجیتال، متحمل خسارات مالی سنگین می‌شوند.

آشنایی با اصطلاحات رایج بازار ارزهای دیجیتال، ابزارهای موجود در آن و همچنین این فرصت‌ها و خطرات می‌تواند باعث بهبود عملکرد شما در این بازار شده و در مسیر کسب سود به شما کمک کند.

سعی کنید در این بازار با چشمان بسته هیچ معامله‌ای انجام ندهید تا سرمایه خود را در معرض آسیب‌ها و ریسک‌های مختلف قرار نداده باشید. قراردادهای آتی و معاملات مارجین بیش از آن که یک فرصت برای کسب سود کاربران باشند، فرصتی برای درآمدزایی صرافی است و افراد بسیار کمی در این معاملات موفق می‌شوند.

ویرایش شده توسط مسعود کال مارجین در بازارهای مختلف مالی فاضل

سوالات متداول

یک شاخص برای میزان سرعت نقدشوندگی یک نوع دارایی است. به زبان ساده، نقدینگی سرعت امکان خرید و فروش را مشخص می‌کند. لیکوئید بودن بازار تضمین می‌کند که قیمت‌ها پایدار بوده و مستعد نوسانات بزرگ ناشی از معاملات بزرگ نیست.

استیبل‌کوین‌هایی مانند تتر و کوین‌هایی مانند بیت کوین و اتریوم بسیار لیکوئید هستند.

به این معنی که همه یا بخشی از دارایی خود را از دست داده و صرافی دارایی او را به حساب خود منتقل کرده است.

چرا حساب معامله گران مبتدی کال مارجین می شود

یکی شایع ترین مشکلاتی که برای هر معامله گر مبتدی اتفاق می افتد، کال مارجین می باشد. بیشتر تریدر هایی که در حال حاضر توانسته اند به سطح حرفه ای و مطلوبی برسند و از طریق بازار های مالی برای خود کسب درآمد کنند، حداقل یک بار کال مارجین شدن را تجربه کرده اند و می دانند که بروز این اتفاق یکی از تلخ ترین اتفاقات برای هر معامله گر مبتدی می باشد و تاثیرات روانی بسیار ناخوش آیندی را برای او به همراه دارد.

کال مارجین چیست؟

عبارت کال مارجین در حقیقت به معنی از دست رفتن حساب معاملاتی شخص می باشد. همان طور که می دانید در کارگزاری ها به معامله گران فیوچرز و فارکس مارجین و اهرم تعلق می گیرد. اهرم و مارجین این امکان را فراهم می کند تا معامله گر بتواند از نوسانات کوچک، درصد سود های بیشتری بدست آوردن و بالعکس.

کال مارجین زمانی رخ می دهد که تریدر با انجام معاملات کال مارجین در بازارهای مختلف مالی کال مارجین در بازارهای مختلف مالی زیان ده موجودی حساب خودش را از بین ببرد. در این شرایط کارگزاری دیگر اجازه ترید به شخص را نمی دهد زیرا دیگر موجودی کافی برای معامله ندارد.

کال مارجین شدن معامله گران مبتدی دارای عوامل و دلایل متعددی است که در حالت کلی ریشه آن به موارد ذکر شده در زیر مرتبط است.

روانشناسی معامله گری

یکی از مهم ترین موضوعاتی که موجب تمایز تریدر های حرفه ای با مبتدی می شود، مباحث روانشناسی می باشد. روانشناسی نقش پررنگ و برجسته ای در بازار دارد. تمامی کارشناسان و تریدر های حرفه ای بر اهمیت این موضوع در رسیدن به موفقیت در زمینه معامله گری تاکید دارند.

یک تریدر برای موفقیت در بازار های مالی بیش از هر چیزی ابتدا به تسلط روانی بر خود نیاز دارد. عموما سود و ضرر در معامله در ذهن تریدر ها تاثیرات مستقیم دارد. لذا نداشتن تسلط بر ذهن در حین معامله می تواند نتایج ناخوشایندی به بار آورد. معمولا معامله گران مبتدی با هر ضرر در معامله عصبی شده و با هر سود در معامله سرخوش و حریص می شوند.

تعداد اندکی از افراد هستند که در شروع راه معامله گری کمتر دچار طمع شده و مسیر منطقی و اصولی را پیش می روند. اکثر تریدر ها معمولا به خاطر طمع بدست آوردن سود زیاد از بازار، در همان ابتدای کار، معاملاتی با حجم سنگین انجام می دهند. اعتماد به نفس کاذب آن ها باعث می شود تا ضرر های بزرگی متحمل شوند و در ابتدای راه خود کال مارجین شوند.

عامل روانشناسی دیگر که در کال مارجین شدن تریدر های مبتدی تاثیرات زیادی دارد، ترس می باشد. بیشتر معامله گران مبتدی به خاطر ترس از دست دادن پولشان، نمی توانند در لحظه تریدر تصمیمات درست بگیرند و معاملات خوبی انجام دهند. این ترس موجب پریشانی و اضطراب در آن ها شده و در نهایت باعث انجام معاملات منفی و بد می شود.

البته دقت داشته باشید که احساسات ذکر شده قابلیت شدن حذف ندارند و حتی تریدر های حرفه ای نیز با آنها روبرو می شوند. نکته مهم این است که تریدر های حرفه ای توانایی کنترل کردن آن ها را با سال ها تمرین و ممارست بدست آورده اند. لذا اگر نمی توانید با این موضوع کنار بیایید بهتر است به سراغ روش های دیگر کسب درآمد از بازار مانند خرید ربات ها یا اکسپرت های معامله گر باشید.

مقاله های مرتبط:فارکس را از کجا شروع کنیم؟

عدم رعایت مدیریت سرمایه و ریسک

یکی دیگر از معیار هایی که موجب کال مارجین شدن تریدر های مبتدی در ابتدای کار خود می شود، مدیریت سرمایه است. مدیریت سرمایه یک مبحث گسترده است که قطعا برای یادگیری حرفه ای آن نیاز به صرف زمان زیادی دارید.

اما در حالت کلی می توان اینگونه توصیف کرد که، هر تریدر باید برای انجام معاملاتش مدیریت سرمایه اصولی و منطقی داشته باشد. یعنی شما نباید درصد قابل توجهی از سرمایه خودتان را در یک معامله درگیر کنید. زیرا در صورت ضرر در آن معامله زیان سنگینی به سرمایه اصلی شما وارد می شود. ضرر و زیان های بیش از حد ظرفیت روانی می تواند باعث بروز حالات خشم، انتقام از بازار، ناامیدی، افسردگی در شما شود.

بهتر است در هر معامله ای که در بازار های مالی مانند فارکس انجام می دهید، نهایتا 2 درصد از حساب را ریسک کنید. یعنی در صورتی که تحلیل شما از حرکت قیمت درست نبود، شما تنها دو درصد از حساب خود را از دست بدهید.

نداشتن کال مارجین در بازارهای مختلف مالی استراتژی معاملاتی

عامل دیگری که در کال مارجین شدن تریدر های مبتدی نقش زیادی دارد، نداشتن یک استراتژی مدون، مکتوب و سودده می باشد. هر تریدر حرفه ای حداقل یک استراتژی مکتوب و کامل برای خوش دارد. تریدر حرفه ای می داند که طبق استراتژی خود در چه مواقعی و چه شرایطی باید وارد معامله شده و از آن خارج شود.

معمولا تریدر های مبتدی به دلیل عدم آموزش صحیح از اهمیت این موضوع غافل هستند و با دیدن هر فرصتی در چارت وارد معامله می شوند که در نهایت موجب ضرر های پی در پی و کال مارجین شدن آن ها می شود.

برای ساخت یک استراتژی سودده نیاز به صرف ماه ها زمان برای تست آن می باشد و این کار چندان ساده و راحت نیست. البته یک روش میانبر برای تریدر های مبتدی این است که به سراغ خرید استراتژی های موفق و سودده بروند.

امروزه برخی از تریدر های حرفه ای استراتژی های شخصی خودشان را که نتیجه چندین سال تلاش آن ها در بازار های مالی است را می فروشند و تریدر های مبتدی می توانند از این طریق به یک سیستم معاملاتی با قوانین مشخص و دقیق دست یابند.

کال مارجین در ارز دیجیتال | تعریف، فرمول و نحوه محاسبه مارجین در این بازار

بعضی از صرافی‌های ارز دیجیتال به معامله‌گران امکان خرید و فروش محصولات مالی مشتق ارزهای دیجیتال مثل قراردادهای فیوچرز را می‌دهند. مزیت این معاملات در امکان استفاده از لوریج در معاملات است که به معامله‌گران امکان می‌دهد تا چند برابر سرمایه یا مارجین معامله کنند. کال مارجین وضعیتی است که در آن به خاطر افت ارزش ارزهای دیجیتال، سهم معامله‌گر در معامله کمتر از حداقلی باشد که صرافی قبول می‌کند. وقتی یک معامله‌گر کال مارجین دریافت می‌کند، باید سهم خود از معامله را با این حداقل برابر کند، وگرنه سرمایه او نقد می‌شود و کارمزد نقد شدن و خسارت هم از او دریافت می‌شود.

اما چطور این اتفاق می‌افتد و چه راهکارهایی برای جلوگیری از کال مارجین در دسترس معامله‌گران است؟ برای جواب این سوال می‌توانید این مطلب را دنبال کنید.

مارجین در ارز دیجیتال چیست؟

مارجین یک اصطلاح در بازارهای مالی سنتی مثل سهام و فارکس است که وارد بازار ارزهای دیجیتال و پلتفرم‌های معاملاتی آن شده است. معامله‌گران ارزهای دیجیتال با استفاده از مارجینی که پلتفرم معاملاتی یا صرافی ارز دیجیتال در اختیار آنها قرار می‌دهد، می‌توانند تا چند برابر سرمایه خود معامله کنند. اگر سهم آنها کاهش یابد، کال مارجین در ارز دیجیتال اتفاق می‌افتد.

در اصل مارجین تریدینگ برای تقویت سوددهی معاملات در بازارهای کم نوسان با استفاده از لوریج طراحی شده است و رایج‌ترین محل استفاده از آن بازار فارکس است. در این بازار تغییرات و نوسان جفت‌های ارزی عمده معمولا کمتر از دهم درصد است. معامله‌گران فارکس با افزایش حجم معاملات از طریق لوریج از این نوسانات بیشترین سود را می‌برند.

لوریج به ضریبی گفته می‌شود که یک بروکر یا کارگزاری در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهد. مارجین مبلغ یا سهمی است که یک معامله‌گر برای انجام یک معامله باید تامین کند. برای مثال ممکن است یک بروکر لوریج ۱۰ برابر به معامله‌گران بدهد. در این مورد مارجین معامله‌گر در معامله ۱۰ درصد خواهد بود.

با توجه به نوع معاملات و حجم سرمایه‌ها و نقدینگی در بازارهای مختلف، لوریج و مارجین متفاوت هستند. برای مثال در بازارهای بورس و سهام مارجین معمولا ۵۰ درصد و لوریج دو برابر است. در بازارهای آتی یا فیوچرز این لوریج به ۱۵ برابر می‌رسد. در بازارهای فارکس معمولا لوریج حداقل ۵۰ برابر است و گاهی به ۲۰۰ برابر هم می‌رسد.

مارجین و لوریج در بازارهای معاملاتی ارز دیجیتال با توجه به معیارهای متفاوتی مثل نوع معاملات از دو برابر تا ۱۰۰ برابر تعیین می‌شود. معمولا مارجین ۵۰ درصدی یا لوریج دو برابر برای معاملات نقدی به معامله‌گران ارائه می‌شود که البته شرایط آن در هر صرافی متفاوت است. در معاملات فیوچرز ارز دیجیتال اما مارجین کمتر و لوریج بیشتری به معامله‌گران اختصاص می‌یابد.

کال مارجین در ارز دیجیتال چطور محاسبه می‌شود؟

مارجین سرمایه‌ای است که معامله‌گران برای انجام معاملات خود از پلتفرم معاملاتی وام می‌گیرند. کال مارجین با مفهوم حداقل مارجین لازم (MMR: Maintenance Margin Requirement) محاسبه می‌شود که فرمول آن خیلی راحت است:

Account Value = (Margin Loan) / (1 – MMR)

برای درک بهتر این فرمول فرض کنید یک معامله‌گر یک حساب مارجین باز می‌کند تا یک معامله ۱۰۰ میلیون تومانی با وام مارجین ۱۰۰ درصدی یا دو برابر، مثلا روی ارز ماتیک انجام بدهد. پلتفرم معاملاتی فرضی حداقل مارجین لازم ۳۰ کال مارجین در بازارهای مختلف مالی درصدی دارد. معامله‌گر با ۵۰ میلیون سرمایه شخصی یا آورده و ۵۰ میلیون وام مارجین معامله را انجام می‌دهد و ارز دیجیتال را خریداری می‌کند.

حالا روند بازار نزولی می‌شود و قیمت ارز ماتیک افت می‌کند. اگر این افت به حدی برسد که ارزش حساب معامله‌گر از ۷۱۴۲۸۶۰۰ تومان (یعنی ۵۰ میلیون وام مارجین/ (۰/۳۰ – ۱)) کمتر بشود، کال مارجین ارز دیجیتال ایجاد می‌شود. برای مثال قیمت ارز ماتیک در هنگام خرید ۰/۵ دلار بوده و معامله‌گر حدود۳۲۳۰ توکن ماتیک خریداری کال مارجین در بازارهای مختلف مالی کرده است و حالا قیمت به ۰/۳۵ دلار رسیده است.

ارزش حساب به این ترتیب به ۷۰ میلیون تومان رسیده و سهم معامله‌گر از آن فقط ۲۰ میلیون تومان است که کمتر از ۳۰ درصد ۷۰ میلیون تومان، یعنی ۲۱ میلیون تومان است. در این موقعیت معامله‌گر یک کال مارجین ارز دیجیتال یک میلیون تومانی دریافت می‌کند.

واکنش و برطرف کردن کال مارجین در ارز دیجیتال

حالا معامله‌گر فرضی سه راه بیشتر ندارد که با توجه به موقعیت می‌تواند یکی از آنها را انتخاب کند:

1. مبلغ ۱ میلیون تومان پول وارد حساب مارجین کند
2. به اندازه ۱/۴۲۸/۶۰۰ تومان ارز ماتیک وارد حساب کند
3. به اندازه ۳/۳۳۳/۰۰۰ تومان از ارز ماتیک حساب مارجین را نقد کند تا مبلغ وام مارجین با حداقل مارجین لازمی که در حساب دارد مطابقت پیدا کند.

ممکن است این سوال پیش بیاید که چرا به جای ۱ میلیون تومان پول، معامله‌گر باید بیشتر از ۱/۴۲۸ میلیون تومان ارز دیجیتال وارد حساب کند؟ دلیل ساده این موضوع نوسان قیمت ارز دیجیتال است که باعث می‌شود فقط ۷۰ درصد ارزش آن برای تامین مارجین پذیرفته بشود.

راهکار سوم یا نقد کردن ارز دیجیتال اتفاقی است که اگر معامله‌گر فرضی ما به کال مارجین ارز دیجیتال پاسخ ندهد و مارجین را افزایش ندهد به صورت خودکار انجام می‌شود. آیا موافق هستید که این گزینه هزینه بیشتری از بقیه راهکارها دارد؟ همچنین کارمزد نقد کردن هم به حساب معامله‌گر نوشته می‌شود و او از نظر قانونی مسئول هر نوع خسارت مالی دیگری هم در این مرحله می‌شود. این کار می‌تواند بدون اطلاع معامله‌گر انجام بشود و پلتفرم‌های معاملاتی حق دارند مطابق شرایطی که به معامله‌گران پیشنهاد می‌دهند عمل کنند.

انواع کال مارجین در ارز دیجیتال

در بخش قبل با یک معامله خرید یا لانگ کردن با استفاده از حساب مارجین آشنا شدید. اما معاملات مارجین هم برای خرید و هم برای فروش یا شورت کردن به کار برده می‌شوند. در اصل شورت کردن در پلتفرم‌های معاملاتی بدون مارجین امکان‌پذیر نیست، چرا که معامله‌گران با قرض کردن یک ارز دیجیتال از پلتفرم‌ معاملاتی با این فرض که قیمت کاهش می‌یابد آن را به معامله‌گران دیگر می‌فروشند.

وقتی یک معامله‌گر با این فرض یک معامله شورت کردن انجام می‌دهد، اگر قیمت ارز دیجیتال افزایش پیدا کند کال مارجین در ارز دیجیتال دریافت می‌کند. در این موارد حساب معامله‌گر مسدود می‌شود و تا زمانی که خسارت وارده کاملا جبران نشود امکان معامله کردن از او گرفته می‌شود.

آیا استفاده از حساب مارجین در ارز دیجیتال ریسک دارد؟

معاملات مارجین در تمام بازارهای مالی با ریسک بیشتری از معاملات اسپات یا نقدی همراه هستند. این نوع از معاملات بدون شناخت عمیق بازار و ابزارهای تحلیل تکنیکال به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. دلیل این موضوع هم به سادگی این است که همان قدر که حساب مارجین می‌تواند میزان سود را چندین برابر یا نمایی کند، کال مارجین در ارز دیجیتال می‌تواند میزان ضرر را چند برابر کند.

وقتی یک معامله‌گر در معاملات نقدی پیشبینی اشتباهی کند و ضرر کند، نهایتا این ضرر به اندازه سرمایه‌ای خواهد بود که در معامله خطر کرده است. اما در معاملات مارجین ضرر می‌تواند بسیار بیشتر از سرمایه آورده معامله‌گر باشد و دردسرهای بزرگ‌تری ایجاد کند که برای رفع شدن نیاز به زمان بیشتری دارند.

آیا کال مارجین در ارز دیجیتال به معامله‌گران فرصت می‌دهد؟

کال مارجین در تمام بازارها باید بلافاصله پاسخ داده بشود. وقتی کال مارجین در ارز دیجیتال ایجاد می‌شود به سادگی به معنای این است که ارزش حساب معامله‌گر با توافقی که در ایجاد آن داشته است برابری ندارد. بعضی از پلتفرم‌های معاملاتی به معامله‌گران دو تا پنج روز زمان برای افزایش ارزش حساب می‌دهند، اما طبق توافقی که در هنگام ثبت نام با آنها انجام می‌دهند حق نقد کردن موجودی حساب مارجین برای آنها محفوظ است و در صورت این اتفاق معامله‌گران از لحاظ قانونی هیچ حقی ندارند.

در نتیجه تاخیر در پاسخ دادن به کال مارجین در ارز دیجیتال می‌تواند باعث از دست رفتن سرمایه معامله‌گر و نقد شدن موجودی حساب مارجین بدون اطلاع و رضایت او بشود. برای اینکه این مشکل به وجود نیاید و معامله‌گران با عواقب مالی آن مواجه نشوند، چند راهکار وجود دارد که توسط معامله‌گران حرفه‌ای همیشه مورد توجه قرار می‌گیرد.

راهکارهای جلوگیری از کال مارجین در ارز دیجیتال

وارد شدن به معاملات ارز دیجیتال مانند تمام بازارهای مالی به پیشبینی کردن بدترین سناریوهای احتمالی نیاز دارد تا در صورت بروز مشکل، آسیب جدی به معامله‌گر وارد نشود. بعضی از راهکارهای شناخته شده برای جلوگیری از کال مارجین را در ادامه مشاهده می‌کنید.

تعیین استاپ لوز برای جلوگیری از افزایش ضرر

یکی از مهم‌ترین تصمیم‌هایی که معامله‌گران درست در لحظه انجام یک معامله باید بگیرند تعیین نقطه استاپ لوز یا قطع ضرر است. این نقطه در معاملات مارجین حتما باید بالاتر از حداقل مارجین لازم در پلتفرم معاملاتی باشد. اگر مثالی که پیشتر بررسی شد را به یاد داشته باشید، معامله‌گر با تعیین استاپ لوز روی قیمت ۰/۴ دلار می‌توانست جلوی کال مارجین در ارز دیجیتال را بگیرد.

تعیین نقطه استاپ لوز ۲۰ درصد کمتر از نقطه خرید البته ریسک بسیار بالایی محسوب می‌شود و بعید است معامله‌گران حرفه‌ای اجازه بدهند چنین ضرری به معاملات آنها راه پیدا کند. نقطه استاپ لوز با توجه به ضریب ریسک به پاداش و البته استراتژی معاملاتی هر معامله‌گر تعیین می‌شود.

استفاده از لوریج مناسب

در این مطلب یک مثال ساده با لوریج فقط دو برابر بررسی شد. بعضی از پلتفرم‌های معاملاتی تا ۲۰۰ برابر لوریج در اختیار کاربران قرار می‌دهند. استفاده از لوریج بالا و تامین مارجین کم با اینکه ممکن است در نگاه اول به نفع معامله‌گران باشد، در واقع شمشیر دو لبه‌ای است که می‌تواند به شدت به ضرر آنها تمام بشود.

استفاده از مارجین برای معامله روی چند ارز دیجیتال

همه ارزهای دیجیتال روند قیمت یکسانی ندارند. در بازار ارزهای دیجیتال استیبل‌کوین‌ها وجود دارند که همیشه قیمت آنها با دلار یکسان است. نرخ نوسان و روند ارزهای دیجیتال دیگر هم یکسان نیست. استفاده از مارجین و لوریج در بازار ارزهای دیجیتال وقتی برای معامله روی چند ارز دیجیتال انجام بشود خطر رسیدن به کال مارجین در ارز دیجیتال را کاهش می‌دهد.

رابطه کال مارجین در ارز دیجیتال و نوسان بازار

یکی از نکات جالب در مورد کال مارجین در بازارهای مالی از جمله بازار ارز دیجیتال این است که در بیشتر موارد وقتی این اتفاق می‌افتد که قیمت دارایی‌ها در حال کاهش باشد. هنگامی که کال مارجین پاسخی دریافت نکند بدون توجه به قیمت بازار دارایی‌ها نقد می‌شوند.

همین موضوع باعث افزایش عرضه در بازار می‌شود که باعث افت بیشتر قیمت می‌شود. این موضوع باعث کال مارجین در بازارهای مختلف مالی می‌شود افت قیمت و کال مارجین در ارز دیجیتال یک دور باطل ایجاد کند که تمام معامله‌گران در آن ضرر کرده و با کاهش سرمایه و ارزش دارایی‌های خود مواجه می‌شوند.

صرافی‌ها و کال مارجین در ارز دیجیتال

صرافی‌های ارز دیجیتال شرایط متفاوتی برای مارجین در بازارهای نقدی و بازارهای فیوچرز یا محصولات مالی مشتق ارز دیجیتال برای کاربران در نظر می‌گیرند. معیارهای واجد شرایط شدن در آنها هم یکسان نیست و برای مثال بایننس به تمام کاربران امکان معاملات مارجین می‌دهد در حالی که صرافی اف‌تی‌ایکس (FTX.US) حداقل ۱۰۰ هزار دلار موجودی را معیار می‌گیرد.

در جدول زیر ضریب لوریج به مارجین در صرافی‌های معتبر بین‌المللی را مشاهده می‌کنید. با تقسیم کردن این ضریب مطابق فرمول حداقل مارجین لازم می‌توانید ببینید خطر کال مارجین در ارز دیجیتال در هر کدام این صرافی‌ها چقدر است.

صرافی	مارجین بازار ارز دیجیتال نقدی	مارجین بازار ارز دیجیتال مشتق
بایننس	تا ۲۰ برابر	تا ۲۰ برابر
بای‌بیت	ندارد	تا ۱۰۰ برابر
اف‌تی‌ایکس	تا ۲۰ برابر	تا ۲۰ برابر
کوکوین	تا ۱۰ برابر	تا ۱۰۰ برابر
کراکن	تا ۵ برابر	تا ۵ برابر
بیت‌مکس	ندارد	تا ۱۰۰ برابر
فمکس (Phemex)	ندارد	تا ۱۰۰ برابر
سی‌ای‌ایکس (CEX.io)	تا ۱۰ برابر	ندارد

سخن آخر

در بازارهای نقدی بعد از انجام یک معامله، ارز دیجیتال به کیف پول صرافی خریدار منتقل می‌شود. اما در حساب‌های مارجین کاربران امکان برداشت این ارز دیجیتال به کیف پول‌های شخصی را ندارند. چرا که ارز دیجیتال به عنوان وثیقه وام مارجین در نظر گرفته می‌شود. با این حساب سرمایه‌گذاران امکان خرید ارز دیجیتال با استفاده از مارجین برای استیک کردن آن در پروژه‌های دیگر را ندارند.

در بازارهای مشتق به طور کلی مالکیت ارز دیجیتال به معامله‌گران داده نمی‌شود و آنها فقط می‌توانند با پیشبینی قیمت از تغییرات بازار سود ببرند. این نوع از معاملات به خاطر وجود نقدینگی بیشتر محبوبیت بیشتری از معاملات نقدی دارند و مارجین و لوریج بالاتری هم به آنها تعلق می‌گیرد.

بازارهای مشتق برای بهره‌برداری از معاملات مارجین و سود بردن از آنها گزینه بهتری هستند. با انتخاب چند ارز دیجیتال و تقسیم ارزش سرمایه حساب روی آنها و تعیین نقطه استاپ لوز منطقی، می‌توانید بدون مواجه شدن با کال مارجین در ارز دیجیتال بیشترین بهره از معاملات مارجین را ببرید.

در وبلاگ صرافی راستین در مورد تفاوت های بین معاملات اسپات و فیوچرز نیز مطلبی منتشر شده است که می توانید آن را نیز مطالعه کنید.