صندوق سرمایه گذاری مشترک (ETF) چیست؟


محمد احمدی/ تحلیلگر مالی و سرمایه‌گذاری

پیشنهادات مهم برای ورود صندوق بیمه حوادث طبیعی به عرصه ابزارهای مالی ارائه شد

نشست تخصصی «تأمین مالی بیمه‌نامه‌های همگانی» با هدف بررسی و طراحی ابزارهای مالی برای پوشش ریسک حوادث طبیعی در صندوق بیمه حوادث طبیعی ساختمان برگزار شد.

به گزارش چابک آنلاین ، در ابتدای این نشست، ناصر یارمحمدیان، معاون مطالعات ساختمان و ترویج فرهنگ بیمه ، با بیان اینکه از سال 1390 لایحه تاسیس بیمه حوادث همگانی تقدیم مجلس شد و این قانون در سال 1399 به تصویب رسید، گفت: دراین قانون 4 آیین نامه پیش بینی شده که هر 4 آیین نامه تهیه و به تصویب هیات وزیران رسیده است.

به گفته وی، سامانه پرداخت خسارت نیز آماده شده و اطلاعات مربوط به حوادث طبیعی اخیر، در استان هرمزگان، همچنین سیل سراسری و زلزله خوی تحت پوشش قرار گرفته‌اند و لیست خسارت دیدگان از استانداری دریافت و کارهای مربوط به پیش از پرداخت هم انجام شده است.

در ادامه، سید محمدجواد میرطاهر، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین، گفت: یکی از ابزارهای تأمین مالی و انتقال ریسک در بیمه حوادث طبیعی، اوراق بیمه‌ای است که تاکنون در حوادث مختلف فاجعه‌آمیز از این اوراق استفاده شده است.

به گفته وی، استفاده از اوراق بیمه‌ای در حال حاضر در دنیا جا افتاده و شرکت‌های بیمه اتکایی و همچنین صندوق‌های بزرگی که در حوزه حوادث طبیعی فعال هستند، به عنوان متولی این حوزه این اوراق را منتشر می‌کنند.

وی با بیان اینکه اوراق بیمه‌ای به دلیل پایین بودن ظرفیت بیمه‌های اتکایی تشکیل شده است، تصریح کرد: با استفاده از اوراق بیمه‌ای می‌توان خارج از ترازنامه، ریسک بیمه‌گری را به بازار سرمایه منتقل کرد و وقتی این اوراق به فروش می‌رسند، پول حاصل پشتوانه‌ای برای پوشش ریسک‌های جدید خواهد شد.

میرطاهر با بیان اینکه اوراق بهادار بیمه‌ای در حوزه انتقال ریسک، اوراق قرضه حوادث فاجعه آمیز نامیده می‌شوند، تصریح کرد: اوراق تضمین خسارت صنعت نیز از دیگر ابزارهای تامین مالی هستند که این اوراق جایی می‌تواند طراحی شود که شدت حادثه زیاد و تواتر آن پایین است در حالیکه در حوزه بیمه‌های دیگر این قضیه برعکس است.

فرزان خامسیان، مدیر گروه پژوهشی عمومی بیمه پژوهشکده بیمه نیز به عنوان سخنران بعدی، گفت: آنچه که ابتدا وجود داشته اوراق بهادار با پشتوانه دارایی بوده سپس اوراق رهنی و در نهایت هم اوراق بیمه وارد کار شدند.

وی، با اشاره به اینکه اوراق بهادار بیمه‌ای قابلیت انتقال ریسک را دارند، افزود: اوراق بهادارسازی بیمه‌ای فرایند تبدیل کردن ریسک‌های بیمه‌ای یا دارایی‌های بیمه‌ای به واحدها و اوراق بهادار مالی قابل معامله در بازار مالی از طریق شرکت واسط را دارند و در این فرایند میزان مشخصی از ریسک و عواید آن از بازار بیمه به بازار سرمایه انتقال داده می‌شود.

وی، ضمن تشریح انواع اوراق بهادار بیمه ای براساس کارکرد و هدف انتشار اظهار کرد: این اوراق شامل دو بخش تامین مالی شرکت‌های بیمه و انتقال ریسک از صنعت بیمه به بازار سرمایه هستند.

مدیر گروه پژوهشی عمومی بیمه پژوهشکده بیمه ادامه داد: این صندوق چون قرار است حوادث را در طی سال های آینده پوشش دهد، همه پول هایی که قرار است تا سالهای آینده بگیرد راباید در بازار سرمایه تنظیم کند. اگر قراردها 5 یا 10 ساله تنظیم شود قراردادها می‌توانند وارد بازار بورس و مبنایی برای اوراق اقساطی شوند.

به گفته وی، پیشنهادات بعدی مربوط به جایگزینی ذخایر و اوراق اتکایی برای صندوق است،یعنی کت باندهایی برای بورس تنظیم شود. یکی دیگر از پیشنهادات نیز برای تامین مالی اوراق تضمین است که می‌تواند مراحل بالایی خسارت یا ریسک را پوشش دهد.

خامسیان، از سازوکار سرمایه گذاری با صندوق بورسی، سازوکار محاسبه ریسک و نرخ گذاری دقیق حق بیمه، حمایت دولت برای پوشش ریسک اقشار کم درآمد، سازوکار افزایش قیمت سهام تا سررسید و سازوکار اتکایی توسط شرکتهای بیمه و استفاده از ابزارهای موجود (صندوق سرمایه گذاری مشترک به صورت ETF) را به عنوان راهکارها و ابزار تامین مالی مطرح کرد.

تجربه ETF در بازارهای جهانی

State Street Global Advisors برای اولین بار در سال ۱۹۹۳، صندوق‌های قابل معامله در بورس یا ETF‌ها را به بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری معرفی کرد. پس از آن محبوبیت ETF‌ها به طور مداوم افزایش یافت.

تجربه ETF در بازارهای جهانی

محمد احمدی/ تحلیلگر مالی و سرمایه‌گذاری

State Street Global Advisors برای اولین بار در سال 1993، صندوق‌های قابل معامله در بورس یا ETF‌ها را به بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری معرفی کرد. پس از آن محبوبیت ETF‌ها به طور مداوم افزایش یافت. راحت‌ترین راه برای درک ETF‌ها، توصیف آنها به عنوان صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترکی (Mutual funds) است که از قابلیت معامله در بورس (همچون سهام) برخوردارند؛ اما این قابلیت، تنها دلیل محبوبیت ETF‌ها در میان سرمایه‌گذاران نیست.

مزایای ETF‌ها
همان‌گونه که در معرفی مفهوم ETF‌ها، از تعریف صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک بهره بردیم، برای بیان مزایای ETF‌ها نیز می‌توانیم چنین کنیم. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، تنها یک بار در روز (پس از پایان معاملات) قیمت‌گذاری می‌شوند؛ به همین دلیل مستقل از اینکه شما در چه ساعتی از روز، اقدام به خرید واحدهای سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها کنید، قیمت خرید برای شما یکسان خواهد بود. در مقابل، ETF‌ها به صورت لحظه‌ای می‌توانند نوسان قیمت داشته باشند و به همین دلیل فرصتی در اختیار نوسان‌گیران قرار می‌دهند که در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری به کسب سود بپردازند. به عنوان مثال، صندوق سرمایه‌گذاری مشترکی را در نظر بگیرید که شاخص S&P 500 را تعقیب می‌کند؛ اگر این شاخص رشد سریعی را تجربه کند، فرصتی برای نوسان‌گیران به وجود می‌آید که صرفاً برای چند ساعت دارایی خود را درگیر کرده، سود مناسبی کسب کنند و قبل از پایان معاملات، دارایی خود را آزاد سازند. چنین فرصتی برای سرمایه‌گذاران در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک وجود ندارد. شباهت ETF‌ها به سهام، مزایای دیگری نیز به همراه دارد؛ به عنوان مثال ETF‌ها، فرصت فروش استقراضی و همچنین خرید اعتباری را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند؛ مزیتی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، فاقد آن هستند. به بیان ساده، می‌توان گفت ETF‌ها به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد سبدی از دارایی‌ها (مثلاً کل سهم‌های بورس) را همچون یک سهم خرید و فروش کنند. فرض کنید که شما قصد مدیریت سرمایه‌گذاری سهام خود را ندارید و قصد دارید این امر را به خبرگان بازار واگذارید. در این حالت شما گزینه‌های مختلفی پیش رو دارید:
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک فعال
(Actively managed mutual funds): این نوع از صندوق‌ها هزینه بالایی بابت مدیریت دارایی‌ها، به سرمایه‌گذاران تحمیل می‌کنند. علاوه بر این، حدوداً 80 درصد از این صندوق‌ها، بازدهی کمتر از حد انتظار به دست می‌آورند.
صندوق‌های شاخصی: این صندوق‌ها معمولاً هزینه بسیار کمی بابت مدیریت دارایی‌ها به دنبال دارند. به عنوان مثال
Vanguard 500 Index Fund به عنوان یکی از کم‌هزینه‌ترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، صرفاً 21/0درصد هزینه مدیریت دریافت می‌کند. این عدد برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک با مدیریت فعال، بیش از یک درصد است.
‌ETF‌ها: هزینه سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها عدد بسیار پایینی است. به عنوان مثال، SPDR 500 ETF صرفاً 095/0درصد بابت مدیریت صندوق هزینه دریافت می‌کند. البته در نظر داشته باشید که معامله ETF‌ها از طریق کارگزاری‌ها صورت می‌گیرد و به همین دلیل هزینه دیگری نیز به آنها تعلق می‌گیرد ولی واقعیت ارزان بودن ETF‌ها همچنان پابرجاست. برای افرادی که قصد تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری‌های خود را دارند، ETF‌ها گزینه بسیار مناسبی به شمار می‌روند. انواع گوناگونی از ETF‌ها در بازار وجود دارند که تمامی شاخص‌های مهم (همچون Dow Jones, S&P, Nasdaq و. ) را پوشش می‌دهند. ETF‌ها نه‌تنها از منظر شاخص‌های تحت پوشش بسیار گسترده‌اند، بلکه از منظر انواع سهام (سهم‌های کوچک و بزرگ، سهم‌های ارزشی و رشدی و . )، گستره جغرافیایی (اروپا، بازارهای نوظهور و . )، صنایع مختلف (انرژی، وسایل ارتباطی، بیوتک و . ) و سایر معیارهای تقسیم‌بندی نیز به خوبی پاسخگوی نیاز سرمایه‌گذاران هستند.
‌ETF‌ها نه‌تنها از تنوع قابل توجهی در بازار سهام برخوردارند بلکه بازارهای دیگر همچون اوراق قرضه، زمین و ساختمان و سایر کلاس‌های دارایی رایج را نیز پوشش می‌دهند. تحقیقات نشان می‌دهد تخصیص دارایی‌ها (Asset Allocation) یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده عملکرد صندوق است. به عنوان مثال اگر شما سرمایه خود را به جای اینکه صرفاً در بازار سهام سرمایه‌گذاری کنید، در بازارهای مختلف همچون سهام، املاک و مستغلات و اوراق قرضه سرمایه‌گذاری کنید، تنوع بهتری به سبد خود بخشیده‌اید و می‌توانید انتظار ریسک و بازده مناسب‌تری داشته باشید. ETF‌ها این فرصت را به خوبی و با سهولت بالا در اختیار شما قرار می‌دهند؛ به عنوان مثال شما می‌توانید 20 درصد از سرمایه خود را در یک ETF املاک و مستغلات، 50 درصد را در یک ETF سهام و 30 درصد باقی‌مانده را در یک ETF اوراق قرضه سرمایه‌گذاری کنید.
گردش پایین (Low turnover): یکی از مشکلاتی که فعالان بازار سهام با آن درگیر هستند، حجم بالای معاملات سهام است؛ بدین معنا که اکثر افراد به صورت مداوم به خرید و فروش سهم می‌پردازند و در هر خرید و فروش، درصد کمی از دارایی خود را بابت هزینه‌های کارگزاری و. می‌پردازند. این هزینه‌ها هر چند برای یک معامله عدد کم و قابل صرف نظری است، اما در صورتی که حجم خرید و فروش بالا رود، این عدد افزایش قابل توجهی خواهد داشت. یکی از مزایای ETF‌ها، حجم پایین این‌گونه مبادلات است که در بلندمدت صرفه‌جویی بالایی در هزینه معاملات برای سرمایه‌گذاران به همراه دارد.
مزایای مالیاتی (Tax efficiency): با صرف‌نظر از جزییات، صرفاً به این مورد اشاره می‌کنیم که سرمایه‌گذاری در ETF‌ها از مزایای مالیاتی قابل توجهی برای سرمایه‌گذاران برخوردار است.

تقاضا برای ETF‌ها
همان‌طور که اشاره شد، ETF‌ها مزایای مختلفی برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند؛ با این اوصاف انتظار می‌رود که تقاضا برای آنها در طول زمان روندی فزاینده را شاهد بوده است. در شش سال گذشته، حجم تقاضا برای ETF‌ها افزایش شدیدی را شاهد بوده است؛ این رشد قابل توجه تا حد زیادی مرهون این مساله بوده است که سرمایه‌گذاران نهادی
( ETF (Institutional investors ، را ابزاری مناسب برای مدیریت نوسانات در بازار سهام شناخته‌اند. یافته‌ها حاکی از این است که در پایان سال 2012، 9 درصد از خالص دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری، در اختیار ETF‌ها بوده است. این روندها را می‌توان در حجم ETF جدید منتشر‌شده در سال 2012 نیز مشاهده کرد؛ در این سال بالغ بر 185 میلیارد دلار ETF جدید منتشر شد که حتی رکورد سال 2008 (بالغ بر 177 میلیارد دلار) را نیز پشت سر گذاشت. در سال 2012، تقاضا برای ETF‌ها در تمامی کلاس‌های دارایی افزایش یافت، به طوری که تقاضا برای ETF‌های مبتنی بر سهام بین‌المللی، نسبت به سال قبل (2011) دو برابر شد. ETF‌های مبتنی بر دیگر کلاس‌های دارایی نیز در سال 2012 نسبت به سال قبل با رشد مواجه شدند. شکل1، حجم ETF‌های جدید منتشر‌شده در کلاس‌های مختلف دارایی را در سال‌های 2010 تا 2012 نشان می‌دهد. با گذشت زمان و افزایش تقاضا برای ETF‌ها، نه‌تنها تعداد ETF‌ها در بازار با رشد مواجه شد، بلکه تنوع دارایی‌های هدف نیز در این RTF‌ها با گسترش قابل توجهی مواجه شد. این ETF‌ها، سرمایه‌گذاری در بخش‌های مشخصی از بازار را نیز ممکن ساختند. در پایان سال 2012، ETF‌ها توانستند 301 بخش از بازار اقتصادی را با خالص دارایی‌های 225 میلیارد دلار پوشش دهند.

ویژگی‌های دارندگان ETF‌ها
اما نگاهی داشته باشیم به سرمایه‌گذاران در صندوق‌های قابل معامله در بورس. همان‌طور که قبلاً اشاره شد، سرمایه‌گذاران نهادی علاقه زیادی به سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها دارند، در ادامه به بررسی ویژگی‌های سرمایه‌گذاران خرد (Retail Investors) در این صندوق‌ها می‌پردازیم. طبق محاسبات حدود 4/3 میلیون خانوار، حدود سه درصد از آمریکایی‌ها در سال 2012 در ETF‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند. از بین افرادی که در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک سرمایه‌گذاری کرده‌اند، حدود شش درصد از آنها در ETF‌ها نیز سرمایه‌گذاری کرده‌اند. مشاهدات حاکی از این است که اکثر افراد سرمایه‌گذار در ETF‌ها، افرادی هستند که بالنسبه ثروتمند محسوب شده، از تجربه قابل قبولی در سرمایه‌گذاری برخوردار بوده و در سایر دارایی‌ها همچون سهام و اوراق قرضه نیز سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در سال 2012، 97 درصد از سرمایه‌گذاران در ETF، به نوعی (مستقیم یا غیر‌مستقیم) در بازار سهام نیز سرمایه‌گذاری کرده‌اند. 68 درصد از سرمایه‌گذاران در ETF، در اوراق قرضه نیز سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ و در انتها اشاره کنیم به اینکه 45 درصد از سرمایه‌گذاران در ETF‌ها، در املاک و مستغلات نیز سرمایه‌گذاری داشته‌اند. بحث را با توضیح مختصر جدول مقایسه‌ای صفحه قبل به پایان می‌بریم، در این جدول به مقایسه‌ای بین ویژگی‌های دارندگان ETF و کل جامعه آمریکا می‌پردازیم. به عنوان مثال جدول نشان می‌دهد خانوارهای دارای ETF، به طور متوسط از درآمد بالاتری در قیاس با میانگین جامعه آمریکا برخوردارند (125 هزار دلار در مقابل 50 هزار دلار) یا درصد افراد دارای ETF که دارای تحصیلات آکادمیک هستند (66 درصد) بیشتر از درصد افراد دارای تحصیلات آکادمیک در کل کشور آمریکا (31 درصد) است.

خرید متری خانه در بورس امکان پذیر شد/ سرمایه‌گذاری در بازار مسکن با سرمایه خرد

با شروع به کار صندوق املاک و مستغلات تمام شهروندان می‌توانند حتی با آورده‌ای خرد در بازار مسکن سرمایه‌گذاری کرده و خود را در برابر تورم این بازار مصون کنند.

گروه اقتصادی-رجانیوز : به دلیل پیشروی عجیب قیمت‌ها در بازار مسکن در دو دهه گذشته عملا ورود بخش قابل توجهی از شهروندان و به خصوص طبقات با درآمد ثابت مانند کارگران و کارمندان به این بازار محال شده است.

صندوق املاک و مستغلات ظرفیتی را ایجاد کرده است که این اقشار تا زمان فراهم کردن نقدینگی مورد نیاز برای تهیه یک واحد مسکونی کامل بتوانند به صورت متری و در قالب سهام خانه تهیه کنند و از افزایش قیمت یک واحد مسکونی و اجاره‌بهای آن سود کسب کنند.

به گزارش رجانیوز؛ صندوق املاک و مستغلات با نام اختصاری REITS (Real Estate Investment Trust) از انواع صندو‌ق‌‎های سرمایه گذاری است که هدف آن کسب سود از بازار املاک است. نماد این صندوق‌ها مانند ETF در بورس قابل معامله است.

در این صندوق‌ها که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارد، سرمایه‌گذاران بر روی املاک و مستغلات غیر منقول مانند واحدهای مسکونی، تجاری، اداری و صنعتی سرمایه‌گذاری می‌کنند و با استفاده از منابع جمع آوری شده ملک مورد نظر را خریدار می‌کنند.

بدین ترتیب با افزایش قیمت به مرور زمان ارزش هر واحد سهام افزایش پیدا می‌کند و سهامداران از این افزایش قیمت منتفع می‌شوند.

همچنین با اجاره دادن این واحدها درآمد مستمری نیز برای دارندگان سهامداران ایجاد می‌شود که حجم این درآمد بستگی به رشد قیمت‌ها در بازار اجاره‌بها دارد.

بنابراین گزارش، حداقل ۶۰ درصد از دارایی‌های صندوق باید در فعالیت اصلی آن یعنی سرمایه گذاری در املاک و مستغلات ساخته شده انجام شود و حداکثر ۳۵ درصد به سرمایه گذاری در اوراق بهادار مرتبط مثل اوراق مشارکت اختصاص یابد. هم چنین ۵ درصد از کل دارایی‌ها نیز قابل تخصیص به سهام ساختمانی شرکت‌های بورسی خواهد بود.

از جمله مزایای این صندوق‌های می‌توان به امکان استفاده از تسهیلات، ورود سرمایه‌گذاران با سرمایه خرد، بالا بودن نرخ سود توزیعی (۹۰ درصد سود حاصل از فروش و اجاره باید بین سرمایه‌گذاران تقسیم شود) و از تمام موارد بیان شده مهم‌تر بهره‌مندی از بازدهی همیشگی بازار مسکن اشاره کرد.

مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در مراسم رونمایی از نخستین صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات گفت: «سازمان بورس سیاست خود را بر معرفی ابزارهای غیرمستقیم بنا نهاده است و سعی در تشویق سرمایه‌گذاران در استفاده از نهادهای تخصصی دارد. در این راستا طی یکسال گذشته صندوق‌های اهرمی، تضمین اصل سرمایه و مختص اوراق دولتی برای اولین بار رونمایی شدند در ادامه صندوق املاک و مستغلات که یک ابزار کاربردی بوده به واسطه همکاری صندوق بازنشستگی، طراحی شده است.»

وی افزود: «حوزه مسکن از جمله مواردی است که علی‌رغم بزرگی و گسترگی آن در بازار سرمایه مغفول مانده و تنها پذیرش ۴۴ نماد ساختمانی و سهام تعدادی سازنده مصالح که در بازار سهام داریم، دیگر هیچ نقطه تلاقی در این بازار گسترده و بزرگ وجود ندارد اما به واسطه این صندوق امکان حضور سرمایه‌گذاران با هر مبلغ خُرد و ناچیزی ممکن می‌شود.»

وی افزود: «صندوق املاک و مستغلات می‌تواند در بحث جذب سرمایه گذاران بسیار موفق عمل کند، چرا که امروز شما برای سرمایه گذاری در املاک حتما باید مبلغ بالایی را در اختیار داشته باشید و عملا برای همه افراد که شاید سرمایه بالایی نداشته باشند تا کنون ممکن نبود که این امکان با احداث این صندوق فراهم می شود.»

عشقی بیان کرد: «امیدواریم با همین ابزار، فروش متری مسکن سهل شود و ازین پس این امر ممکن شود و این مدل در واقع مدلی، حتی ریز تر از فروش متری مسکن است.»

محمدعلی شیرازی مدیرعامل فرابورس ایران نیز در تشریح عملکرد صندوق املاک و مستغلات ایران با اشاره به میسر شدن امکان سرمایه گذاری برای تمام افراد با هر میزان سرمایه در حوزه املاک و مستغلات گفت: «هدف بورس ایجاد مکانیزم و فرایندی است که در ان معاملات به صورت شفاف صورت گیرد، برخلاف اینکه شناخت ما از بازار سرمایه معمولا معامله اوراق بهادار است، سایر اشکال دارایی ها هم علاوه بر اوراق بهادار می توانند به صورت اوراق شده در بورس معامله شوند.»

شیرازی گفت: «بورس مجموعه‌ای پیشرفته است که نهادها در آن جایگزین افراد شوند، یکی از دلایلی که بورس در سال های دچار نوسان شد نبود نهادهای مالی تخصصی بود. این صندوق سرمایه گذاری مشترک (ETF) چیست؟ نهاد آورده‌های زیادی دارند به عنوان مثال می توانند هزینه معاملات را کاهش دهند، نقدشوندگی را زیاد کنند و مهم تر از همه رابط انتقال سیاست‌های پولی دولت به اقتصاد باشند.»

وی اضافه کرد: «بازار ملک به علت ناهمگونی، ارزش گذاری متفاوتی دارد و امروز سرمایه گذاری در ملک معطوف به بخش خاصی از مردم شده است و علاوه بر این موضوع نقدشوندگی پایینی هم دارد. صندوق های املاک و مستغلات خیلی از این مشکلات را برطرف می‌کند، هم بحث ناهمگونی، هم مورد نقد شوندگی و هم با پایین اوردن هزینه معاملات، بسیاری از مشکلات سابق را حل می‌کند.»

تجربه ETF در بازارهای جهانی

State Street Global Advisors برای اولین بار در سال ۱۹۹۳، صندوق‌های قابل معامله در بورس یا ETF‌ها را به بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری معرفی کرد. پس از آن محبوبیت ETF‌ها به طور مداوم افزایش یافت.

تجربه ETF در بازارهای جهانی

محمد احمدی/ تحلیلگر مالی و سرمایه‌گذاری

State Street Global Advisors برای اولین بار در سال 1993، صندوق‌های قابل معامله در بورس یا ETF‌ها را به بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری معرفی کرد. پس از آن محبوبیت ETF‌ها به طور مداوم افزایش یافت. راحت‌ترین راه برای درک ETF‌ها، توصیف آنها به عنوان صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترکی (Mutual funds) است که از قابلیت معامله در بورس (همچون سهام) برخوردارند؛ اما این قابلیت، تنها دلیل محبوبیت ETF‌ها در میان سرمایه‌گذاران نیست.

مزایای ETF‌ها
همان‌گونه که در معرفی مفهوم ETF‌ها، از تعریف صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک بهره بردیم، برای بیان مزایای ETF‌ها نیز می‌توانیم چنین کنیم. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، تنها یک بار در روز (پس از پایان معاملات) قیمت‌گذاری می‌شوند؛ به همین دلیل مستقل از اینکه شما در چه ساعتی از روز، اقدام به خرید واحدهای سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها کنید، قیمت خرید برای شما یکسان خواهد بود. در مقابل، ETF‌ها به صورت لحظه‌ای می‌توانند نوسان قیمت داشته باشند و به همین دلیل فرصتی در اختیار نوسان‌گیران قرار می‌دهند که در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری به کسب سود بپردازند. به عنوان مثال، صندوق سرمایه‌گذاری مشترکی را در نظر بگیرید که شاخص S&P 500 را تعقیب می‌کند؛ اگر این شاخص رشد سریعی را تجربه کند، فرصتی برای نوسان‌گیران به وجود می‌آید که صرفاً برای چند ساعت دارایی خود را درگیر کرده، سود مناسبی کسب کنند و قبل از پایان معاملات، دارایی خود را آزاد سازند. چنین فرصتی برای سرمایه‌گذاران در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک وجود ندارد. شباهت ETF‌ها به سهام، مزایای دیگری نیز به همراه دارد؛ به عنوان مثال ETF‌ها، فرصت فروش استقراضی و همچنین خرید اعتباری را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند؛ مزیتی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، فاقد آن هستند. به بیان ساده، می‌توان گفت ETF‌ها به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد سبدی از دارایی‌ها (مثلاً کل سهم‌های بورس) را همچون یک سهم خرید و فروش کنند. فرض کنید که شما قصد مدیریت سرمایه‌گذاری سهام خود را ندارید و قصد دارید این امر را به خبرگان بازار واگذارید. در این حالت شما گزینه‌های مختلفی پیش رو دارید:
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک فعال
(Actively managed mutual funds): این نوع از صندوق‌ها هزینه بالایی بابت مدیریت دارایی‌ها، به سرمایه‌گذاران تحمیل می‌کنند. علاوه بر این، حدوداً 80 درصد از این صندوق‌ها، بازدهی کمتر از حد انتظار به دست می‌آورند.
صندوق‌های شاخصی: این صندوق‌ها معمولاً هزینه بسیار کمی بابت مدیریت دارایی‌ها به دنبال دارند. به عنوان مثال
Vanguard 500 Index Fund به عنوان یکی از کم‌هزینه‌ترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، صرفاً 21/0درصد هزینه مدیریت دریافت می‌کند. این عدد برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک با مدیریت فعال، بیش از یک درصد است.
‌ETF‌ها: هزینه سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها عدد بسیار پایینی است. به عنوان مثال، SPDR 500 ETF صرفاً 095/0درصد بابت مدیریت صندوق هزینه دریافت می‌کند. البته در نظر داشته باشید که معامله ETF‌ها از طریق کارگزاری‌ها صورت می‌گیرد و به همین دلیل هزینه دیگری نیز به آنها تعلق می‌گیرد ولی واقعیت ارزان بودن ETF‌ها همچنان پابرجاست. برای افرادی که قصد تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری‌های خود را دارند، ETF‌ها گزینه بسیار مناسبی به شمار می‌روند. انواع گوناگونی از ETF‌ها در بازار وجود دارند که تمامی شاخص‌های مهم (همچون Dow Jones, S&P, Nasdaq و. ) را پوشش می‌دهند. ETF‌ها نه‌تنها از منظر شاخص‌های تحت پوشش بسیار گسترده‌اند، بلکه از منظر انواع سهام (سهم‌های کوچک و بزرگ، سهم‌های ارزشی و رشدی و . )، گستره جغرافیایی (اروپا، بازارهای نوظهور و . )، صنایع مختلف (انرژی، وسایل ارتباطی، بیوتک و . ) و سایر معیارهای تقسیم‌بندی نیز به خوبی پاسخگوی نیاز سرمایه‌گذاران هستند.
‌ETF‌ها نه‌تنها از تنوع قابل توجهی در بازار سهام برخوردارند بلکه بازارهای دیگر همچون صندوق سرمایه گذاری مشترک (ETF) چیست؟ اوراق قرضه، زمین و ساختمان و سایر کلاس‌های دارایی رایج را نیز پوشش می‌دهند. تحقیقات نشان می‌دهد تخصیص دارایی‌ها (Asset Allocation) یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده عملکرد صندوق است. به عنوان مثال اگر شما سرمایه خود را به جای اینکه صرفاً در بازار سهام سرمایه‌گذاری کنید، در بازارهای مختلف همچون سهام، املاک و مستغلات و اوراق قرضه سرمایه‌گذاری کنید، تنوع بهتری به سبد خود بخشیده‌اید و می‌توانید انتظار ریسک و بازده مناسب‌تری داشته باشید. ETF‌ها این فرصت را به خوبی و با سهولت بالا در اختیار شما قرار می‌دهند؛ به عنوان مثال شما می‌توانید 20 درصد از سرمایه خود را در یک ETF املاک و مستغلات، 50 درصد را در یک ETF سهام و 30 درصد باقی‌مانده را در یک ETF اوراق قرضه سرمایه‌گذاری کنید.
گردش پایین (Low turnover): یکی از مشکلاتی که فعالان بازار سهام با آن درگیر هستند، حجم بالای معاملات سهام است؛ بدین معنا که اکثر افراد به صورت مداوم به خرید و فروش سهم می‌پردازند و در هر خرید و فروش، درصد کمی از دارایی خود را بابت هزینه‌های کارگزاری و. می‌پردازند. این هزینه‌ها هر چند برای یک معامله عدد کم و قابل صرف نظری است، اما در صورتی که حجم خرید و فروش بالا رود، این عدد افزایش قابل صندوق سرمایه گذاری مشترک (ETF) چیست؟ توجهی خواهد داشت. یکی از مزایای ETF‌ها، حجم پایین این‌گونه مبادلات است که در بلندمدت صرفه‌جویی بالایی در هزینه معاملات برای سرمایه‌گذاران به همراه دارد.
مزایای مالیاتی (Tax efficiency): با صرف‌نظر از جزییات، صرفاً به این مورد اشاره می‌کنیم که سرمایه‌گذاری در ETF‌ها از مزایای مالیاتی قابل توجهی برای سرمایه‌گذاران برخوردار است.

تقاضا برای ETF‌ها
همان‌طور که اشاره شد، ETF‌ها مزایای مختلفی برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند؛ با این اوصاف انتظار می‌رود که تقاضا برای آنها در طول زمان روندی فزاینده را شاهد بوده است. در شش سال گذشته، حجم تقاضا برای ETF‌ها افزایش شدیدی را شاهد بوده است؛ این رشد قابل توجه تا حد زیادی مرهون این مساله بوده است که سرمایه‌گذاران نهادی
( ETF (Institutional investors ، را ابزاری مناسب برای مدیریت نوسانات در بازار سهام شناخته‌اند. یافته‌ها حاکی از این است که در پایان سال 2012، 9 درصد از خالص دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری، در اختیار ETF‌ها بوده است. این روندها را می‌توان در حجم ETF جدید منتشر‌شده در سال 2012 نیز مشاهده کرد؛ در این سال بالغ بر 185 میلیارد دلار ETF جدید منتشر شد که حتی رکورد سال 2008 (بالغ بر 177 میلیارد دلار) را نیز پشت سر گذاشت. در سال 2012، تقاضا برای ETF‌ها در تمامی کلاس‌های دارایی افزایش یافت، به طوری که تقاضا برای ETF‌های مبتنی بر سهام بین‌المللی، نسبت به سال قبل (2011) دو برابر شد. ETF‌های مبتنی بر دیگر کلاس‌های دارایی نیز در سال 2012 نسبت به سال قبل با رشد مواجه شدند. شکل1، حجم ETF‌های جدید منتشر‌شده در کلاس‌های مختلف دارایی را در سال‌های 2010 تا 2012 نشان می‌دهد. با گذشت زمان و افزایش تقاضا برای ETF‌ها، نه‌تنها تعداد ETF‌ها در بازار با رشد مواجه شد، بلکه تنوع دارایی‌های هدف نیز در این RTF‌ها با گسترش قابل توجهی مواجه شد. این ETF‌ها، سرمایه‌گذاری در بخش‌های مشخصی از بازار را نیز ممکن ساختند. در پایان سال 2012، ETF‌ها توانستند 301 بخش از بازار اقتصادی را با خالص دارایی‌های 225 میلیارد دلار پوشش دهند.

ویژگی‌های دارندگان ETF‌ها
اما نگاهی داشته باشیم به سرمایه‌گذاران در صندوق‌های قابل معامله در بورس. همان‌طور که قبلاً اشاره شد، سرمایه‌گذاران نهادی علاقه زیادی به سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها دارند، در ادامه به بررسی ویژگی‌های سرمایه‌گذاران خرد (Retail Investors) در این صندوق‌ها می‌پردازیم. طبق محاسبات حدود 4/3 میلیون خانوار، حدود سه درصد از آمریکایی‌ها در سال 2012 در ETF‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند. از بین افرادی که در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک سرمایه‌گذاری کرده‌اند، حدود شش درصد از آنها در ETF‌ها نیز سرمایه‌گذاری کرده‌اند. مشاهدات حاکی از این است که اکثر افراد سرمایه‌گذار در ETF‌ها، افرادی هستند که بالنسبه ثروتمند محسوب شده، از تجربه قابل قبولی در سرمایه‌گذاری برخوردار بوده و در سایر دارایی‌ها همچون سهام و اوراق قرضه نیز سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در سال 2012، 97 درصد از سرمایه‌گذاران در ETF، به نوعی (مستقیم یا غیر‌مستقیم) در بازار سهام نیز سرمایه‌گذاری کرده‌اند. 68 درصد از سرمایه‌گذاران در ETF، در اوراق قرضه نیز سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ و در انتها اشاره کنیم به اینکه 45 درصد از سرمایه‌گذاران در ETF‌ها، در املاک و مستغلات نیز سرمایه‌گذاری داشته‌اند. بحث را با توضیح مختصر جدول مقایسه‌ای صفحه قبل به پایان می‌بریم، در این جدول به مقایسه‌ای بین ویژگی‌های دارندگان ETF و کل جامعه آمریکا می‌پردازیم. به عنوان مثال جدول نشان می‌دهد خانوارهای دارای ETF، به طور متوسط از درآمد بالاتری در قیاس با میانگین جامعه آمریکا برخوردارند (125 هزار دلار در مقابل 50 هزار دلار) یا درصد افراد دارای ETF که دارای تحصیلات آکادمیک هستند (66 درصد) بیشتر از درصد افراد دارای تحصیلات آکادمیک در کل کشور آمریکا (31 درصد) است.

صندوق سرمایه‌گذاری قابل مبادله یا ETF چیست؟

توضیحاتی درباره‌ی ETF و مقایسه‌ی آن‌ها با برخی تعاریف رایج در بورس

ETF چیست؟

یک صندوق سرمایه‌گذاری قابل مبادله یا به عبارتی یک ETF از لحاظ لغوی و به تعریف سایت‌های مالی به معنای « نوعی اوراق بهادار قابل فروش است که یک شاخص، کالا، اوراق قرضه و یا یک سبد از دارایی‌های مختلفی همچون شاخص دارایی را ردیابی می‌کند». شاید بتوان گفت که صندوق سرمایه‌گذاری قابل مبادله یک ابزار سرمایه‌گذاری منفعل است که شاخص‌های معیار پایه‌ای مانند شاخص‌های Nasdaq، شاخص 100، S&P 500، داو جونز(Dow Jones) و موارد مشابه را دنبال می‌کند.

با این حال زمانی که از دیدگاه روزمره به ETFها نگاه می‌کنیم، می‌توان آن‌ها را صرفا به عنوان یک صندوق سرمایه‌گذاری در نظر گرفت که مجموعه‌ای از دارایی‌های مختلف مانند طلا یا نفت را در خود دارد و براساس میزان ارزش دارایی‌های خودش به سرمایه‌گذاران پاداش می‌دهد.

سرمایه‌گذاری بیت کوین بازار رمزارز BTC

مالکیت یک ETF به شکل سهام است، یعنی سود حاصله بین سهامداران آن تقسیم خواهد شد. علاوه بر این باید در نظر داشته باشید که یکی از برترین مزیت‌های ETFها نسبت به دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری این است که کاربران می‌توانند ETFها را در بازارهای سهام مورد معامله قرار دهد، در نتیجه علاوه بر ساده شدن روند خرید و فروش آن‌ها برای سرمایه‌گذاران، نیاز‌ به انجام کاغذ بازی‌هایی که برای دیگر صندوق‌های سرمایه وجود دارد نیز حذف شده است. علاوه بر این موارد، ETFها نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک(Mutual funds) که محدودیت‌های زمانی زیادی در زمان برداشت و فرایند‌های پرداختی دارند، از نقدینگی بیشتری برخوردار هستند.

یکی دیگر از بزرگ‌ترین تفاوت‌های موجود بین یک ETF و دیگر انواع صندوق سرمایه‌گذاری این است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل مبادله در واقع دارایی‌هایی که ردیابی می‌کنند را به نوعی درون خود دارند. به عنوان مثال اگر یک ETFمبتنی بر رمزارز یا ETFبیت‌کوین را در نظر داشته باشید، این ETF در واقع دارای تعدادی مشخص بیت‌کوین در قالب قرارداد‌های آتی بیت‌کوین است و قیمت این قرارداد‌های را دنبال می‌کند.

تفاوت ETF و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک چیست؟

ETF و صندوق سرمایه‌گذاری مشترک(Mutual Funds) هردو محصولات مالی هستند که اوراق بهادار مختلف را یکجا ارائه می‌کنند تا سرمایه‌گذاران بتوانند سرمایه‌گذاری‌های مختلفی را انجام دهند. با این حال همانطور که گفته شد، ETFها ابزار‌های سرمایه‌گذاری منفعل هستند در حالی که صندوق‌های مشترک به متخصصان مالی متکی هستند تا با پرداخت هزینه به طور مداوم سرمایه‌گذاری‌های مختلف را را به نفع دیگران مدیریت کنند.

از آنجایی که ETFها مانند یک سهام معمولی مورد مبادله قرار می‌گیرند، پس قیمت آن‌ها نیز در طول روز دچار تغییراتی خواهد شد، درحالیکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک تنها در پایان روز و با قیمت ارزش خالص دارایی یا قیمت NAV مورد مبادله قرار می‌گیرند. اکثر ETFها یک شاخص خاص را دنبال کرده و عملکرد آن را تکثیر می‌کنند، بنابراین یک ETF هزینه‌های عملیاتی پایین‌تری نسبت به یک سرمایه‌گذاری فعال و صندوق سرمایه‌گذاری مشترک مدیریت شده خواهد داشت.

تفاوت ETF و شاخص دارایی چیست؟

ETFها و شاخص‌های دارایی شامل سرمایه‌گذاری در شاخص معیار پایه(Benchmark index) و ابزار سرمایه گذاری منفعل می‌باشند. برخلاف دارایی‌های مدیریت شده‌ی فعال، سرمایه‌گذاری‌های منفعل یا Passive investments برای ارائه‌ی عملکردی بهتر نسبت به بازار طراحی نشده‌اند، بلکه برای تبدیل شدن به بازار فعالیت می‌کنند. به عنوان مثال زمانی که شما سهام مربوط به یک ETF را خریداری می‌کنید، شما در حال خرید بخش‌هایی از یک کیف‌پول هستید که بازده و عملکرد را ردیابی کرده و شاخص داخلی(Native index) آن را به شما ارائه می‌کند. یک ETF سعی ندارد عملکردی بهتر نسبت به شاخص‌های مربوط به خود را ارائه دهد بلکه فقط عملکرد آن را تکرار می‌کند.

هم ETF و هم شاخص‌های دارایی به اصطلاح «ریسک مدیریتی»(خطراتی که طی آن یک مدیر دارایی با انجام آن یک شاخص معیار را از دست می‌دهد) را حذف می‌کنند. ETF و شاخص دارایی در مقایسه با صندوق‌ها و دارایی‌های مدیریت شده، هم هزینه‌تر هستند.

البته در نظر داشته باشید که ETFها و شاخص‌های دارایی اساسا در یک چیز با هم متفاوت هستند؛ اینکه شاخص‌های دارایی به نوعی یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک محسوب شده، درحالی که ETFها مانند سهام مبادله می‌شوند.

ETFبیت‌کوین یا صندوق سرمایه‌گذاری قابل مبادله‌ی بیت‌کوین چیست؟

یک ETFبیت‌کوین می‌تواند شاخص معیار بیت‌کوین را دنبال کرده و عملکرد روزانه‌ی آن‌ را تکرار کند، درحالی که به کاربران اجازه می‌دهد تا با داشتن یک حساب کارگزاری، بدون هرگونه نگرانی در مورد مشکلات خرید، فروش، نگهداری و سرمایه‌گذاری، در صنعت رمزارزی سرمایه‌گذاری کنند. علاوه بر این، به جهت آنکه دارندگان ETF به صورت مستقیم در خود بیت‌کوین سرمایه‌گذاری نمی‌کنند، دیگر مجبور نیستند در مورد روش‌های ذخیره‌سازی بیت‌کوین، امنیت مورد نیاز و دیگر مسائل مربوط به رمزارزها نگرانی داشته باشند.

با سرمایه‌گذاری در ETFبیت‌کوین یا به عبارتی خرید قرارداد‌های آتی درون آن، مقدار بیت‌کوین‌های درون آن نیز باید به شکل سهام تحت مالکیت بین تمام سرمایه‌گذاران توزیع شود. در این حالت پس از رخ دادن تغییراتی در قیمت قرارداد‌ها، سرمایه‌گذاران نیز دچار سود و یا زیان نسبی خواهند شد.

در انتها به یاد داشته باشید که برای راه‌اندازی یک ETFبیت‌کوین به عنوان یک ابزار مالی قدرتمند، ابتدا درخواست این ETF باید به کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده(SEC) ارسال شود و مورد تایید آن‌ها قرار بگیرد.

شما می‌توانید سوالات و نظرات خود را در بخش دیدگاه‌ها به اشتراک بگذارد.



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.