سود اسناد خزانه چگونه محاسبه می شود؟

اوراق خزانه اسلامی (اخزا) چیست؟

شاید شما هم واژه اخزا را شنیده باشید، اما به درستی ندانید که این اوراق چه هستند و چطور معامله می شوند.
همان طور که می دانید، دو رکن اساسی و جدا نشدنی بازار ریسک و بازده هستند. می توان ادعا کرد که اکثر اوراق بهاداری که در بازار معامله می شوند و انواع مختلف سرمایه گذاری ها با درجه ای از ریسک همراه هستند و ریسک بخش جدا نشدنی بازار است. اما آیا سرمایه گذاری وجود دارد که با ریسک همراه نباشد؟ ممکن است اولین پاسخی که به ذهنتان برسد این باشد که، بله سرمایه گذاری در بانک، یکی از انواع سرمایه گذاری بدون ریسک است.

پاسخ شما درست است، اما سرمایه گذاری در بانک هم با درصد پایینی از ریسک همراه است. در این مقاله قصد داریم، اوراق بهاداری را به شما معرفی کنیم که ریسکی معادل با ریسک سرمایه گذاری در بانک دارد و یا می توان آن را جزو اوراق بهادار بدون ریسک معرفی کرد. در ادامه مقاله به توضیح اوراق یا اسناد خزانه اسلامی خواهیم پرداخت.

اوراق خزانه چیست؟
اوراق خزانه یا treasury Bill یا T.B از اوراق بهادار قابل معامله ای هستند، که می توانند قبل از سر رسید، بدون اعمال جریمه به وجه نقد تبدیل شوند. این اوراق توسط دولت ها منتشر می شوند و سررسیدی زیر یک سال دارند. در کشورهای دیگر این اوراق به قیمتی کمتر از ارزش اسمی فروخته می شوند و در سررسید معادل با ارزش اسمی بازخرید می شوند.

هدف اصلی انتشار این اوراق توسط دولت ها، تامین کسری بودجه خود است. این اوراق از ابزارهای مالی با ماهیت بدهی هستند و جزء اصلی ترین ابزار بازار پول جهت اعمال سیاست های پولی است.

اوراق خزانه اسلامی چیست؟ این اوراق به چه منظوری ایجاد می شوند؟
دولت برای پرداخت بدهی های خود به طلبه کاران غیر دولتی (مثل پیمانکاران)، از این اوراق استفاده می کند، در واقع با انتشار این اوراق دولت پرداخت بدهی هایش را به تعویق می اندازد. تنها تفاوتی که اوراق خزانه اسلامی با اوراق خزانه رایج در دنیا دارد این است که در ایران اوراق صادر شده به شکل مستقیم به طلبه کاران داده می شود و آن ها در صورت نیاز به وجه نقد می توانند آن را در بازار فرابورس به سود اسناد خزانه چگونه محاسبه می شود؟ فروش برسانند. این تفاوت ناشی از وجود مشکلات فقهی در اوراق خزانه رایج در دنیا است.

با استفاده از این اوراق دولت علاوه بر تسویه بدهی های خود، می تواند در کنار کنترل وجوه نقد موجود در بازار کسری بودجه خود را نیز از این طریق تامین کند.

ویژگی های اوراق خزانه اسلامی
اوراق خزانه اسلامی که با نماد «اخزا» شناخته می شوند اوراقی بدون کوپن هستند. منظور از بدون کوپن بودن اوراق، این است که سود اسناد خزانه چگونه محاسبه می شود؟ به آن ها هیچ سودی تعلق نمی گیرد و نرخ سود این اوراق برابر صفر است. خریداران این اوراق تنها از تفاوت قیمت خرید و ارزش اسمی آن در سر رسید سود خواهند کرد. دارندگان این اوراق در تاریخ سررسید وجه نقدی معادل مبلغ اسمی، از دولت دریافت می کنند. سررسید این اوراق معمولا در بازه زمانی 4 تا 52 هفته است.

اوراق خزانه اسلامی، اوراقی هستند که سر رسید آن ها کمتر از یک سال است و طی این دوره هیچ سودی به دارندگان آن تعلق نمی گیرد. این اوراق ریسک نکول ندارند و ریسک نقدشوندگی آن ها بسیار پایین است.

اوراق خزانه اسلامی، اوراقی هستند که سر رسید آن ها کمتر از یک سال است و طی این دوره هیچ سودی به دارندگان آن تعلق نمی گیرد. این اوراق ریسک نکول ندارند و ریسک نقدشوندگی آن ها بسیار پایین است. تنها ریسکی که می تواند این اوراق را تهدید کند ریسک نوسان قیمتی آن ها است.

ریسک نکول
اوراق خزانه، جزء اوراق بدون ریسک در نظر گرفته می شوند. از آن جایی که این اوراق توسط دولت، برای تامین بودجه و یا پرداخت بدهی هایش منتشر می شوند، ریسک نکول (عدم ایفای تعهدات در تاریخ سر رسید) نخواهند داشت. زیرا دولت این اوراق را به عنوان بدهی های خود درنظر می گیرد و پرداخت آن ها را در اولویت قرار می دهد. خزانه داری کل کشور نیز پرداخت مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی را در تاریخ سررسید تعهد می کند. این تعهدنامه به امضای وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده است.

ریسک نقدشوندگی
اوراق خزانه ریسک نقد شوندگی خیلی پایینی دارند. زیرا این اوراق قابلیت معامله در بازار فرابورس را دارند. حجم روزانه معاملات این بازار بسیار بالا است، بنابراین دارندگان این اوراق هر زمان که بخواهند می توانند اقدام به فروش آن کنند. علاوه بر آن وجود بازارگردانان متعدد به نوعی تضمینی برای نقد شوندگی این اوراق است. چون بازار گردانان در طول ساعت معاملاتی حضور دارند و همزمان اقدام به خرید و فروش در بازار می کنند.

تنها ریسکی که این اوراق با خود دارند ریسک نوسانات قیمتی است، چون قیمت این اوراق بر اساس فرایند عرضه و تقاضا مشخص می شود.

مزایای انتشار اوراق خزانه اسلامی
انتشار این اوراق باعث می شود تا دولت برای تامین مالی خود، دست به استقراض سود اسناد خزانه چگونه محاسبه می شود؟ نزند و منجر به حفظ استقلال کشور می شود.
کمک به سیاست های پولی و مالی به منظور اعمال سیاست های بهینه جهت تنظیم و کنترل انتظارات بازار
ایجاد بستری مناسب برای توسعه ابزارهای مالی بازار
از آن جایی که این اوراق بدون ریسک هستند، نرخ بازده آن ها، نرخ بازده بدون ریسک در نظر گرفته می شود. با استفاده از این اوراق می توان از انتظارات بازار از نرخ سود بدون ریسک با سررسیدهای مختلف آگاه شد.
از دیگر مزایای اوراق خزانه اسلامی این است که به درآمد این اوراق مالیات تعلق نمی گیرد.
به طور کلی با انتشار این اوراق علاوه بر این که دولت می تواند بدهی هایش را مدیریت کند، با کاهش حجم نقدینگی موجود در بازار از ایجاد تورم می شود جلوگیری کرد. همچنین مردم می توانند از نرخ بازده بدون ریسک مطلع شوند و در بازارهای مناسب سرمایه گذاری کنند.

وجه مورد نیاز، برای پرداخت ارزش اسمی این اوراق در سر رسید از کجا تامین می شود؟

سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به عنوان یک واسط بین بانک های مسئول پرداخت و خزانه داری عمل می کند. این سازمان با توجه به تاریخ سر رسید اوراق، منجر به انتقال وجوه لازم به بانک می شوند.

در زمان سر رسید چه سازمانی مسئول پرداخت مبلغ این اوراق به دارندگانش است؟

شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) بر اساس اطلاعاتی که راجع به دارندگان اوراق خزانه دارد، ارزش اسمی اوراق را از طریق بانک های مشخص شده به حساب دارندگان این اوراق واریز می کند.

حال که با این اوراق و ویژگی های آن آشنا شدیم، اگر قصد خرید آن ها را داشتیم، چه کاری باید انجام دهیم؟

اگر سرمایه گذار هستید و در بازار بورس و فرابورس فعالیت می کنید، پس قطعا دارای کد بورسی هستید. خرید و فروش این اوراق در بازار ابزارهای نوین سود اسناد خزانه چگونه محاسبه می شود؟ مالی فرابورس ایران انجام می شود. خرید و فروش این اوراق مانند خرید و فروش سایر اوراق بهادار می تواند به صورت آنلاین انجام شود. اگر هم کد بورسی ندارید، می توانید اقدام به گرفتن آن کنید. قیمت اوراق خزانه اسلامی بعد از عرضه شدن توسط فرایند عرضه و تقاضا در بازار تعیین می شود. وجوه ناشی از فروش این اوراق یک روز کاری پس از معامله به حساب فروشنده واریز خواهد شد.

برای دیدن سود اسناد خزانه چگونه محاسبه می شود؟ تابلو معاملاتی یک ورقه بهادار می توان به سایت tsetmc مراجعه کرد و با درج نماد مورد نظر، از اطلاعات مربوط به آن باخبر شد. اوراق خزانه نام و نمادهایی متفاوت از سهام شرکت هایی که در بازار معامله می شوند، دارند.

به شکل زیر توجه کنید، این شکل تابلو معاملاتی متعلق به اوراق خزانه ای است که به منظور پرداخت بدهی های دولت منتشر شده اند. در کنار نام این اوراق اعدادی ذکر می شوند که قسمتی از آن مربوط به تاریخ سر رسید این اوراق است. برای مثال در شکل زیر، بالای تابلو مشخصات ورقه بهادار مورد نظر را می بینید «اسناد خزانه-م20 بودجه 020806-98 (اخزا820)- بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس».

قسمت اول مشخص کننده، نوع ورقه بهادار است که در این جا اسناد خزانه هستند. این اسناد به منظور تسویه بدهی های دولت منتشر شده اند. عدد 020806 نشان دهنده تاریخ سر رسید این اوراق است. سر رسید این اوراق تاریخ ششم آبان ماه سال 1402 است.

اخزا820 نیز نماد معاملاتی این ورقه بهادار است. این اسناد در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس معامله می شوند.

فرض کنید شما قصد خرید اسناد خزانه دارید، چگونه می توان لیستی منظم از اوراق خزانه منتشر شده و تاریخ سر رسید آن ها پیدا کرد؟

برای این که به این فهرست دسترسی پیدا کنید لازم است ابتدا وارد سایت سازمان فرابورس ایران ifb.ir شوید. در بالای این سایت از قسمت بازارها و محصولات، اسناد خزانه اسلامی را انتخاب کنید. حال می توانید لیست اوراق خزانه ای که تاکنون منتشر شده را ببینید. این لیست از جدید ترین اوراق منتشر شده به قدیمی ترین آن ها مرتب شده است.

با کلیک بر روی نام نماد هر یک از این اوراق می توانید مشخصات اوراق نظیر تاریخ سر رسید آن ها، تعداد اوراق پذیرش شده و. ببینید. برای مثال آخرین سود اسناد خزانه چگونه محاسبه می شود؟ سند منتشر شده در تاریخ 1398.06.11 بوده که سر رسید آن 45 ماه بعد یعنی تاریخ 1402.08.06 خواهد بود. این اوراق در این بازه زمانی می توانند در بازار فرابورس معامله شوند.

قیمت خرید اسناد خزانه اسلامی چگونه تعیین می شود؟
قیمت این اوراق از طریق محاسبه ارزش فعلی جریانات آتی آن به دست می آید. بنابراین برای محاسبه ارزش فعلی اسناد خزانه اسلامی کافی است مبلغ اسمی اوراق با توجه به نرخ مورد انتظار سرمایه گذار و زمان باقی مانده تا سررسید تنزیل شود. برای محاسبه ارزش فعلی اوراق خزانه، کافی است ارزش اسمی آن در سررسید را با نرخ سود مورد انتظار تنزیل دهیم.

مثال) قیمت اوراق خزانه ای در سر رسید برابر با 1، 000، 000 است. ارزش فعلی این اوراق در حالی که 160 روز به سررسید اوراق باقی مانده باشد و نرخ بازده مورد انتظار بازار برابر با 21 درصد باشد را حساب کنید.

از آن جایی که به اوراق خزانه تا موقع سر رسید هیچ سودی تعلق نمی گیرد، تنها یک جریان نقد ورودی، آن هم در سررسید خواهیم داشت. بنابراین قیمت این اوراق را با توجه به تعداد روزهای باقی مانده و نرخ بازده مورد انتظار از بازار تنزیل می دهیم.

ارزش فعلی اوراق خزانه
ارزش فعلی این اسناد برابر با 925925.9 است. اگر شما بالاتر از این قیمت، این اوراق را خریداری کنید، یعنی این اوراق را گران خریده اید. با توجه به فرمول بالا می توان گفت، هر چه به تاریخ سررسید این اوراق نزدیک می شویم، قیمت اسناد خزانه اسلامی به قیمت اسمی آن نزدیکتر می شود. علاوه بر این موضوع، با بالا رفتن نرخ بازده مورد انتظار بازار، قیمت بازاری اسناد خرانه اسلامی کاهش خواهد یافت.

فرایند انتشار و فروش این اوراق به چه صورت است؟
قسمتی از بودجه به انتشار اوراق خزانه اسلامی تخصیص می یابد. وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی از دولت از محل بودجه تخصیص یافته دست به انتشار این اوراق می زند. این بودجه اختصاص یافته بر اساس اولویت توسط بانک های مشخص شده به طلبه کاران دولت تعلق می گیرد. بعد از جمع آوری اطلاعات لازم توسط بانک، لیست پیمانکاران (طلبه کاران) به سازمان فرابورس اعلام خواهد شد. سپس حداکثر طی 10 روز کاری، اطلاعات در سامانه معاملات ثبت می شود و طلبه کاران دولت و پیمانکاران، می توانند این اوراق را در بازار به فروش برسانند.

دریافت مطالبات از دولت به شکل اوراق خزانه منجر می شود که پیمانکارانی که این اوراق را از دولت دریافت کردند، هر زمان که نیاز به وجه نقد داشتند، می توانند اوراق خود را در بازار فرابورس به فروش برسانند.

یک پیمانکار می تواند این اوراق را تا سر رسید نگه دارد. در تاریخ سر رسید از آن جایی که وزارت امور اقتصاد و دارایی و خزانه داری پرداخت مبلغ ارزش اسمی اوراق را هم تراز با پرداخت حقوق کارکنان دولتی می داند، پس در سررسید به راحتی می توان این اوراق را به وجه نقد تبدیل کرد.

پیمانکارانی که تمایل به فروش اوراق خود ندارند و می خواهند این اوراق را تا سررسید نگه دارند، باید مراحل تکمیل اطلاعات خود نزد فرابورس را تا انتها انجام دهند. با ثبت شماره منحصر بفرد، این پیمانکاران می توانند در سررسید، معادل با ارزش اسمی، اوراق را بدون مراجعه به بانک دریافت کنند.

جمع بندی
به طور کلی اگر بخواهیم اوراق خزانه اسلامی را تعریف کنیم، می توانیم بگوییم اوراقی هستند که دولت برای پرداخت بدهی هایش به افراد غیر دولتی منتشر می کند. این اوراق سر رسیدی کمتر از یک سال دارند و طی این دوره هیچ سودی به دارندگان آن ها تعلق نمی گیرد. این اوراق ریسک نکول ندارند و ریسک نقدشوندگی آن ها بسیار پایین است، تنها ریسکی که ممکن است این اوراق را تهدید کند ریسک نوسان قیمت آن است. وقتی شرکت ها شروع به فروختن این اوراق در بازار فرابورس کردند تمامی افراد دارای کد بورسی می توانند، همانند سهام شرکت ها اقدام به خرید و فروش این اوراق کنند.

حسابداری اسناد خزانه اسلامی-حسابداری تعهدی

یکی از ابزارهای تامین کسری منابع مالی و تسویه تعهدات ایجاد شده واحد گزارشگر، واگذاری اسناد خزانه اسلامی به اشخاص ذینفع می باشد. براین اساس و به منظور اعمال سیاست های پولی مربوط از سوی، بخشی از بدهی های فعلی واحدهای گزارشگر از این طریق تسویه و به اسناد بدهی با سررسید معین تبدیل می شود

2-تعاریف و اصطلاحات

اسناد خزانه اسلامی: اسناد با نام یا بی نامی که دولت به منظور تسویه بدهی های مسجل خود با حفظ قدرت خرید بابت طرح های تملک دارایی های سرمایه ای و مابه التفاوت قیمت تمام شده برق سود اسناد خزانه چگونه محاسبه می شود؟ سود اسناد خزانه چگونه محاسبه می شود؟ و آب با قیمت تکلیفی فروش آن در سنوات قبل به شرکت های برق و آب مطابق ماده (20) قانون محاسبات عمومی کشور به قیمت اسمی و سررسید معین به طلبکاران غیر دولتی واگذار می نماید.

حفظ قدرت خرید: مبلغی معادل نرخ سود علی الحساب اوراق مشارکت دولت که به ازای یک سال تاخیر در پرداخت طلب قطعی شده به مبلغ بدهی مسجل اضافه می شود.

بدهی مسجل: بدهی قابل پرداخت دولت به پیمانکاران غیر دولتی طرف قرارداد در طرح های تملک دارایی های سرمایه ای که به استناد ماده(19) قانون محاسبات عمومی کشور ایجاد و با توجه به ماده (20) قانون مذکور تسجیل شده و به تایید ذیحساب و رئیس دستگاه اجرایی ذیربط رسیده باشد. لازم به ذکر است بدهی دستگاه اجرایی صرفا پس از انجام اقدامات پیش بینی شده در ماده(1) قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور و آیین نامه اجرایی آن، به بدهی دولت تبدیل خواهد شد.

قیمت اسمی: قیمتی که در متن اسناد نوشته شده و دولت پرداخت آن را در سررسید تضمین نموده است.

ناشر: وزارت امور اقتصادی و دارایی که به نمایندگی از دولت اجازه انتشار اسناد خزانه اسلامی را دارد.

3-سرفصل حساب ها

4-حسابداری اسناد خزانه اسلامی

واحد گزارشگر واگذار کننده اسناد خزانه اسلامی

ثبت شماره (1): افتتاح حساب اسناد خزانه اسلامی واگذار نشده

به میزان انتقال اسناد خزانه اسلامی اختصاص یافته واگذارنشده به سال بعد، حساب انتظامی فوق نگهداری و حسب مورد حساب های بودجه ای مربوط نیز در سطح تفضیلی انتقالی مصرف نشده شناسایی می شوند. لازم به ذکر است حساب "تسهیلات مالی دریافتی بلند مدت _ اسناد خزانه اسلامی" که در سال 93 به میزان اصل و حفظ قدرت خرید اسناد خزانه اسلامی واگذار شده، در دفاتر واحد های واگذار کننده اسناد شناسایی شده است، نبایستی در دفاتر سال 94 واحد مربوط افتتاح گردد.

اداره کل مدیریت بدهی ها و تعهدات عمومی دولت

ثبت شماره (2): به میزان اسناد خزانه اسلامی اختصاص یافته به واحد گزارشگر

ثبت شماره(3): واگذاری اسناد خزانه اسلامی به اشخاص و تسویه بدهی آن ها

1-چنانچه مخارج حفظ قدرت خرید طبق استاندارد حسابداری بخش عمومی مربوط قابل انتساب به دارایی های واحد گزارشگر باشد. این مخارج به بهای تمام شده آن دارایی منظور می شود. درغیر این صورت این مخارج به عنوان هزینه دوره شناسایی می گردد.

واحد گزارشگر موظف است کسور قانونی مربوط به تعهداتی را که از طریق واگذاری اسناد خزانه اسلامی تسویه می شوند، از محل اعتبار تخصیص یافته طرح مربوط پرداخت نماید. به علاوه واحد گزارشگر باید فهرست اشخاص (حقیقی و حقوقی ) دریافت کننده اسناد خزانه اسلامی را به عنوان بخشی از مدارک مورد نیاز صورت های مالی نهایی اعتبارات تملک دارایی های سرمایه ای به مراجع قانونی ذیربط ارایه نماید.

اداره کل مدیریت بدهی ها و تعهدات عمومی دولت

ثبت شماره(1): شناسایی بدهی مسجل معادل اسناد خزانه اسلامی واگذار شده به اشخاص

بدیهی است، اسناد خزانه اسلامی واگذار شده به اشخاص در سال 93 نیز با ثبت فوق شناسایی می شود.

ثبت شماره(2): پس از دریافت اطلاعات مربوط به تسویه اصل و حفظ قدرت خرید اسناد خزانه اسلامی واگذار شده

لازم به ذکر است رویداد های مالی و بودجه ای مربوط به تسویه اصل و حفظ قدرت خرید اسناد خزانه اسلامی واگذار شده باید توسط واحد گزارشگر دریافت کننده اعتبار تخصیص یافته شناسایی و اطلاعات آن را اداره کل مدیریت بدهی ها و تعهدات عمومی دولت ارائه شود.

مالیات بر ارزش افزوده در قراردادهای پیمانکاری با مثال

با توجه به افزایش قراردادهای پیمانکاری در انواع کسب و کارهای امروزی و همچنین چالش‌های پیش روی حسابداران، کارفرمایان و پیمانکاران در خصوص نحوه محاسبه مالیات ارزش افزوده صورت وضعیت پیمانکاری در این نوع قراردادها، در این مقاله از سری مقالات آموزشی پرشین حساب، قصد داریم شما را با قرارداد پیمانکاری، نحوه اعمال مالیات بر ارزش افزوده در قراردادهای پیمانکاری، مراتب محاسبه و پرداخت مالیات ارزش افزوده صورت وضعیت پیمانکاری، مالیات و عوارض بر ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری در صورت معاملات فصلی و محاسبه مالیات بر ارزش افزوده قراردادهای پیمانکاری همراه با مثال و دستورالعمل پرداخت ارزش افزوده هنگامی که کارفرما جز دستگاه های اجرایی باشد آشنا کنیم.

قرارداد پیمانکاری چیست؟

در واقع قرارداد پیمانکاری قراردادی مربوط به تنظیم روابط کارفرما و پیمانکار است که موضوع این قرارداد متنوع و متفاوت است. در بسیاری از موارد افراد مجموعه‌ای از فعالیت‌های لازم در امور مربوط به یک پروژه، کسب و کار را تحت یک قالب به شخص حقیقی یا حقوقی تحت عنوان پیمانکار واگذار می کنند. در حقیقت پروژه‌های بسیاری وجود دارند که تمام آنها به واسطه یک سری از قوانین و اصول مورد توافق میان طرفین در یک قرارداد، تحت عنوان قرارداد پیمانکاری مدیریت و کنترل می شوند.

مالیات تکلیفی پیمانکاری

طبق اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم از ابتدای سال 1395، ماده 104 قانون مالیات مستیم در خصوص مالیات تکلیفی حذف گردیده و دیگر شرکتهای پیمانکاری و پیمانکاران نباید 3 درصد تکلیفی را پرداخت کنند و از صورت وضعیت ارسالی آنها کسر نمی‌شود، ولی این جمله به این معنا نیست که پیمانکاران دیگر هیچگونه مالیاتی پرداخت نمی‌کنند و به نوعی معاف هستند.

همانطوری که اشاره شد پیمانکاران الزامی به پرداخت مالیات تکلیفی حق الزحمه ندارند که از هر صورت وضعیت کسر می‌شد ولی مالیات عملکرد و مالیات بر درآمد آنها که به قوت خود باقیست و تمام فعالان حوزه پیمانکاری می‌بایست در تیرماه اظهارنامه عملکرد خود را به حوزه مالیاتی ارسال کنند.

مالیات بر ارزش افزوده شرکت‌های پیمانکاری

مهمترین موضوع و اصل در خصوص نحوه محاسبه مالیات ارزش افزوده شرکتهای پیمانکاری این است که یک پیمانکار حتما در سامانه مالیات بر ارزش افزوده پیش ثبت نام و ثبت نام خود را نهایی کند و بلافاصله اقدام به تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده به صورت دوره ای نماید تا بتواند خیلی سریع گواهینامه خود را دریافت نماید.

این در حالی است که یک پیمانکار وقتی می‌تواند مبلغ مالیات و عوارض ارزش افزوده را در صورت وضعیت خود تثبیت کند که گواهینامه مالیات بر ارزش افزوده را به کارفرما ارائه نماید و این یک الزام است. متاسفانه بیشتر پیمانکاران بخصوص پیمانکاران انبوه سازی مانند مسکن مهر و تعاونی مسکن نهادها، اقدامات قابل قبولی در این زمینه انجام نداده‌اند و با پرداخت چند برابر مبلغ مالیات بر ارزش افزوده جدا از خسارت و جرائم دیگر، هزینه هنگفتی را بر فعالیت اجرایی خود وارد ساخته اند.

نحوه اعمال مالیات بر ارزش افزوده در قراردادهای پیمانکاری

مهمترین نکته ای که خیلی از پیمانکاران توجهی به آن ندارند، جمع آوری اسناد و مدارک استاندارد و صدور نوع صورت وضعیت هاست بر فرض پیمانکار بابت مواد و مصالح پای کار، مالیات و عوارض پرداخت کرده است و چون مدرک و یا فاکتوری ندارد نتوانسته است از اعتبار مالیاتی آن استفاده کند و بابت درصد دریافتی از کارفرما، فقط پرداخت کننده اظهارنامه مالیاتی بوده است.

مراتب محاسبه و پرداخت مالیات ارزش افزوده صورت وضعیت پیمانکاری

• دریافت فاکتورها و صورتحساب های استاندارد خرید مواد و مصالح به هنگام پرداخت
• ثبت نام در مالیات بر ارزش افزوده
• تنظیم صورت وضعیت ارائه شده در صورتحساب استاندارد اداره دارایی
• بایگانی و نگهداری صورتحساب‌های خرید و فروش
• اقدامات لازم برای دریافت گواهینامه مالیات بر ارزش افزوده
• ارائه اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده در مهلت مقرر
• پرداخت به موقع مبلغ مالیات بر ارزش افزوده هر دوره

نداشتن گواهینامه مالیات ارزش افزوده پیمانکاری

این سوال بیشتر پیمانکاران است که متاسفانه راهنمایی صحیحی از جانب کارفرما و یا دیگر مشاورین صورت نمی‌گیرد و واقعاً نمی‌دانند که چه بکنند؟ مهمترین اقدامی که شما باید به عنوان پیمانکار در صورت وضعیت خود اعمال کنید این است وقتی گواهینامه ندارید نباید درصد صورت وضعیت ارائه شده به کارفرما را اعمال کنید و وقتی موفق به دریافت این گواهینامه از سازمان مالیات برارزش افزوده شدید، می توانید درخواست دریافت مبلغ مالیات و عوارض ارزش افزوده صورت وضعیت های قبلی را نیز نمایید.

تعلق مالیات بر ارزش افزوده قراردادهای پیمانکاری

به استناد بند ب ماده 11 قانون مالیات مستقیم تاريخ تعلق مالیات ارزش افزوده در شرکتهای پیمانکاری در مورد ارائه خدمات، تاريخ صورتحساب يا تاريخ ارائه خدمات هر كدام كه مقدم باشد، حسب مورد خواهد بود. از آنجايي كه فعاليت‌های پيمانكاری از مصاديق ارائه خدمات تلقی می‌شوند، لذا اينگونه موديان مكلفند به هنگام صدور صورت وضعيت نسبت به درج و وصول ماليات و عوارض ذيل صورت وضعيت‌های صادره اقدام نمايند. بديهی است در صورتی كه صورت وضعيت‌‌های صادره، توسط كارفرما تعديل، ماليات و عوارض متعلقه نيز متناسب با تعديل انجام شده، تعديل خواهد گرديد.

دستورالعمل پرداخت مالیات ارزش افزوده شرکتهای پیمانکاری

در معلامات پیمانکاری که کارفرما یکی از دستگاه های اجرایی مدیریت خدمات کشوری است، کارفرما موظف است هم زمان با هر پرداخت، مالیات ارزش افزوده متناسب با آن را به پیمانکار پرداخت کند و تا زمانی که کارفرما مالیات بر ارزش افزوده را به پیمانکار پرداخت نکرده باشد، سازمان امور مالیاتی کشور حق مطالبه آن را از پیمانکار یا اخذ جریمه دیر کرد از وی را نخواهد داشت.

بر این اساس رئیس سازمان امور مالیاتی در راستای اجرای حکم مزبور و وحدت رویه در اجرا موارد زیر را به ادارات کل امور مالیاتی استان ها ابلاغ نمود.

۱- ادارات کل امور مالیاتی مکلفند فرم تعیین میزان وجوه پرداخت نشده به پیمانکاران توسط دستگاههای اجرایی مدیریت خدمات کشوری، پیوست این دستورالعمل را جهت تکمیل به پیمانکاران ارائه نمایند.

۲-پیمانکاران موضوع این بند موظفند نسبت به تکمیل فرم موضوع بند یک این دستور العمل برای دوره های مالیاتی اقدام کرده و پس از مهر و امضا و تایید کارفرما های مربوط به اداره کل امور مالیاتی ذیربط تحویل نمایند.

۳- ادارات کل امور مالیاتی موظفند در پایان هر یک از دوره های مالیاتی وجوه پرداخت نشده به پیمانکاران که به تایید کارفرمای موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری رسیده است را حسب مورد نسبت به دریافت بدهی پیمانکار در راستای قسمت اخیر بند صدر الاشاره با توجه به ساز و کاری که خزانه داری کل کشور اعلام می نماید و ماده ۹ قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تامین نیاز های کشور و تقویت آنها در امر صادرات و اصلاح ماده ۱۰۴ قانون مالیات های مستقیم اقدام نمایند.

تذکر: با توجه به تکلیف قانون گذار برای کارفرما مبنی بر پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده متناسب با هر پرداخت، مالیات و عوارض پرداخت نشده متناسب با اصل وجوه پرداخت نشده قابل محاسبه و ملاک عمل بند (۳) این دستورالعمل خواهد بود.

۴- پیمانکاران موظفند در مواردی که مقرر است بابت مطالباتشان اسناد خزانه اسلامی پرداخت شود مراتب درخواست خود به کارفرما مبنی بر تحویل اوراق مزبور معادل بدهی مالیات بر ارزش افزوده و جرائم متعلقه خود را به اداره کل امور مالیاتی ذیربط اعلام نمایند.

تذکر ۱: اخذ و احتساب اسناد خزانه اسلامی از کارفرما برای صرفا مالیات و جرائم مالیات به تناسب مطالبات پیمانکار از کارفرما که مقرر است در سال جاری به پیمانکار پرداخت شود، بلامانع است.

تذکر ۲: با توجه به اینکه عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده متعلق به شهرداری ها و دهیاری ها است، اخذ و احتساب اسناد خزانه اسلامی برای بدهی عوارض و جرائم آن امکان پذیر نیست.

دستگاه های اجرایی کارفرما موظف به جبران حق مالیات بر ارزش افزوده پیمانکاران شدند

طبق بند ل تبصره 6 ماده واحده لایحه بودجه سال 1400 در معاملات پیمانکاری که کارفرما یکی از دستگاههای اجرائی موضوع ماده 29 قانون برنامه ششم توسعه است، کارفرما موظف است همزمان با هر پرداخت، مالیات ارزش افزوده متناسب با آن را به پیمانکار پرداخت کند.

• تا زمانی که کارفرما مالیات بر ارزش افزوده را به پیمانکار پرداخت نکرده باشد، سازمان امور مالیاتی کشور حق مطالبه آن از پیمانکار یا أخذ جریمه دیرکرد از وی را ندارد.
• در مواردی که بدهی کارفرما به پیمانکار به صورت اسناد خزانه اسلامی پرداخت می‌شود در صورت درخواست پیمانکار، کارفرما موظف است این اوراق را عینا به سازمان امور مالیاتی کشور تحویل دهد.
• سازمان امور مالیاتی کشور معادل مبلغ اسمی اوراق تحویلی را از بدهی مالیاتی پیمانکار کسر و اسناد مذکور را به خزانه داری کل کشور ارائه می‌کند.
• خزانه‌داری کل کشور موظف است معادل مبلغ اسمی اسناد خزانه تحویلی را به عنوان وصولی مالیات منظور کند.

ارزش افزوده با کارفرما است یا پیمانکار؟

در صورتحساب‌های صادره که پیمانکار به کارفرما ارائه می‌دهد باید مالیات و عوارض ارزش افزوده لحاظ گردد و کارفرما با توجه به بررسی گواهینامه ارزش افزوده پیمانکار می‌بایستی نسبت به پرداخت آن اقدام نماید. پیمانکار بعد از دریافت مالیات و عوارض بر ارزش افزوده درآمد حاصله پس از کسر ارزش افزوده صورتحساب‌های خرید نسبت به پرداخت ما به‌ التفاوت آن در وجه اداره ارزش افزوده مربوطه در مهلت مقرر اقدام نماید.

آیا مالیات ارزش افزوده به قرارداد پیمانکاری با شخص حقیقی تعلق می‌گیرد؟

به هر قرارداد خدماتی ارزش افزوده تعلق می‌گیرد که پرداخت آن به عهده کارفرما است.

نحوه محاسبه مالیات و ارزش افزوده قرارداد پیمانکاران در معاملات فصلی

جهت درج ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری در معاملات فصلی مبلغ ناخالص قرارداد را بدون کسورات و اضافات و بدون درنظر گرفتن مبالغ صورت‌ وضعیت ها و اقساط وارد می‌کنند. به عبارتی برای ثبت مالیات و عوارض بر ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری در صورت معاملات فصلی تمامی صورت وضعیت‌های مربوط به یک قرارداد، «مبلغ کل قرارداد» بدون در نظر گرفتن از تعداد و مبالغ صورت وضعیت‌ها بدون تغییر درج می‌‎گردد. جهت ثبت مبلغ خالص صورت وضعیت تایید شده مبلغ صورت وضعیت را بعد از کسر کسورات به صورت خالص درج کنید.

محاسبه مالیات بر ارزش افزوده قراردادهای پیمانکاری

طبق قانون ارزش افزوده از مبلغ کل صورت وضعیت پیمانکاران، که به عبارتی هر مبلغی قبل از کسر کسورات چه کسورات قانونی، چه کسورات توافقی که اصطلاحا ناخالص صورت وضعیت می‌باشد باید 6 ٪ مالیات ارزش افزوده و 3 ٪ عوارض ارزش افزوده را محاسبه نموده و از کارفرما مطالبه کنید.

مثال : اگر کل صورت وضعیت ارائه داده شده به کارفرما مبلغ 500،000،000 ریال باشد و مبلغ صورت وضعیت بعد از کسورات 20,000,000 ریال باشد ارزش افزوده از ماخذ 500،000،000 ریال محاسبه می‌شود.

اسناد خزانه اسلامی مشکل نقدشوندگی ندارد

معاون توسعه بازار فرابورس ایران، بازار اسناد خزانه اسلامی در کشور را بازاری کاملا نقدشونده خواند و گفت: ویژگی مشخص این اسناد در دیگر نقاط دنیا نیز این است که به لحاظ اعتباری بالاترین رتبه اعتباری را دارند. این مقام مسوول با بیان اینکه اسناد خزانه یکی از روش‌های موثری است که دولت همچنان می‌تواند برای بازپرداخت بدهی‌های خود از آن استفاده کند، گفت: در سال‌های اخیر در بودجه مشخصا ارقامی تحت عنوان اسناد خزانه اسلامی دیده می‌شود که یک تاریخ مشخص به عنوان سررسید دارد و می‌تواند یک ‌ساله یا دو ساله باشد. وی افزود: نقشی که اسناد خزانه اسلامی می‌تواند داشته باشد این است که دولت در مقابل بدهی‌های مسجل شده‌یی که نسبت به اشخاص غیردولتی دارد و عمدتا می‌تواند بابت انجام پروژه‌های عمرانی توسط پیمانکاران باشد به تناسب این بدهی‌ها اسنادی صادر می‌کند و به طلبکاران خود می‌دهد. غلامعلی‌پور با اشاره به اینکه در برخی شرایط دولت می‌تواند نقدی با پیمانکاران تهاتر کند و گاهی از طریق اوراق بدهی‌اش را پرداخت کند، گفت: در شکل اوراق راه‌های مختلفی وجود دارد؛ یک راه این است که دولت در بازار اوراقی را بفروشد و پول آن را صرف مواردی کند که نیاز دارد؛ مثل اوراق مشارکتی که حدود یک ماه پیش در فرابورس برای طرح برقی کردن قطار تهران- مشهد منتشر شد. به گفته وی این اوراق، آگهی و پذیره‌نویسی می‌شود و وجه حاصل از آن در محل مشخصی متناسب با قوانین بالادستی صرف می‌شود. غلامعلی‌پور ادامه داد: وجه دوم نیز به صورت اسناد خزانه است؛ در این حالت دولت برای بازپرداخت بدهی خود اسنادی را صادر می‌کند و در اختیار طلبکاران قرار می‌دهد. رضا غلامعلی‌پور اظهار کرد: از آنجا که تضامین بسیار محکمی برای اوراق خزانه وجود دارد و خود دولت یعنی سازمان برنامه و بودجه و خزانه‌داری کل کشور ضامن بازپرداخت آن هستند، این اوراق در تمامی اقتصادهای دنیا کم‌ریسک‌ترین اوراق تلقی می‌شوند.

ورق جایگزین طلب

وی با بیان اینکه درحال حاضر روی تابلو فرابورس انواع اسناد خزانه وجود دارد، گفت: اسنادی داریم که 7ماه تا سررسید آن باقی است و اسنادی هم وجود دارد که حدود دو سال به سررسید آن زمان باقی مانده است. معاون توسعه بازار فرابورس ایران توضیح داد: زمانی که دولت سازوکار اسناد خزانه را استفاده می‌کند، ممکن است به یک پیمانکار که امروز طلب دارد، بابت طلب قطعی خود یک ورقه اسناد خزانه یک‌ساله دهد؛ علاوه بر این درصدی نیز به عنوان حفظ قدرت خرید یا جبران تورم به آن پیمانکار اضافه می‌دهد تا آن پیمانکار بابت تاخیر در این بازپرداخت متضرر نشود. غلامعلی‌پور ادامه داد: بعد از آنکه این اوراق به پیمانکاران تخصیص پیدا کرد، اسامی پیمانکاران از کانال بانک عاملی که در سال‌های گذشته بانک ملی بوده است به فرابورس معرفی می‌شوند؛ در فرابورس اسامی تجمیع می‌شود و این اسامی پس از بررسی‌های لازم در شرکت سپرده‌گذاری سپرده می‌شود و بعد هم نماد معاملاتی اسناد خزانه در فرابورس باز می‌شود. وی بیان کرد: پیمانکاری که اسناد خزانه اسلامی به او تعلق گرفته دو راه پیش رو دارد؛ یکی آنکه اگر آن رقم نقدینگی را در همان ابتدا نیاز دارد، می‌تواند اسناد خزانه خود را در بازار به فروش برساند و حالت دوم این است که اگر پیمانکار نمی‌خواهد اسناد خود را پیش از سررسید بفروشد، دولت به اندازه ارزش اسناد خزانه به تمامی افرادی که آخرین دارنده این اسناد هستند در سررسید اوراق پول پرداخت می‌کند. بنابراین از این جهت که پیمانکاران این امکان را دارند که اوراق را تبدیل به نقد کنند، بازار آن کاملا نقدشونده است و قیمت آن نیز در بازار از مدل عرضه و تقاضا تبعیت می‌کند.

تعیین تکلیف بدهی‌های دولت

به گفته غلامعلی‌پور، دولت از طریق اسناد خزانه به نوعی دارد بدهی‌های خود سود اسناد خزانه چگونه محاسبه می شود؟ را تعیین تکلیف می‌کند؛ یعنی بدهی‌هایی که دولت به هزاران پیمانکار بابت پروژه‌های عمرانی در سطح کشور دارد، تعیین تکلیف و همه آن در ارقام مختلف اسناد خزانه، تسویه می‌شود؛ بنابراین دولت دقیقا می‌داند که در هر سررسید خاص چقدر باید بابت هر اسناد خزانه پول بپردازد و عملا این اسناد به انضباط مالی در دولت بسیار کمک می‌کند. وی در تشریح این موضوع گفت: شاید دولت در مواقعی که به خصوص با تنگنای مالی سود اسناد خزانه چگونه محاسبه می شود؟ مواجه است، نتواند به پیمانکار پول بپردازد؛ مثلا بخواهد با تاخیر پول پیمانکار را بدهد از طرفی پیمانکاران نیز به طور دایم درگیر پروژه‌های عمرانی هستند و نیاز به تامین مالی دارند. بنابراین ایجاد بازاری که پیمانکار در آنجا اوراق خود را بفروشد به او کمک می‌کند تا زودتر نقدینگی خود را دریافت کند. این مقام مسوول اظهار کرد: اگر از دید بازار سرمایه و اقتصاد کلان به موضوع نگاه شود در لیست پیمانکاران تعداد زیادی از همین شرکت‌های پذیرفته ‌شده در بورس تهران و فرابورس ایران را می‌بینید که برای دولت و دستگاه‌ها و ارگان‌های دولتی کار انجام داده و طلبکار شده‌اند و در مقابل آن اسناد خزانه یا سایر اوراق دولتی گرفته‌اند. غلامعلی‌پور در بیان دیگر مزیت‌های اسناد خزانه افزود: به کمک اسناد خزانه یک بدهی که شاید مدت‌ها می‌توانست پرداخت نشود در قالب اوراق تسویه می‌شود. علاوه بر این پیمانکار در این فرآیند هرگز به خاطر پول مشمول مشکلات مالی و تعطیلی فعالیت خود نمی‌شود؛ یعنی شرکت‌ها عملا به طلب خود رسیده و تامین مالی کرده‌اند و رونقی هم در آنها رخ داده است.

ضرورت ایفای به موقع تعهدات

معاون توسعه بازار فرابورس ایران در ادامه این گفت‌وگو به مراحل انتشار اسناد خزانه اسلامی اشاره کرد و گفت: در بازار سرمایه 11مرحله از اسناد خزانه اسلامی از اخزای شماره 1 تا اخزای 11 که مربوط به بودجه سال‌های 93، 94و 95 است، منتشر شده و دولت در بازپرداخت تعهدات خود در مورد اوراقی که منتشر کرده بدون تاخیر عمل کرده است. غلامعلی‌پور با بیان اینکه این اتفاق اعتماد خیلی خوبی در بازار ایجاد کرده است، افزود: طبیعتا با اتفاقاتی از این دست بسیاری از گروه‌های جامعه به سمت خرید اسناد خزانه پیش خواهند رفت. معاون توسعه بازار فرابورس ایران سپس به اسناد خزانه‌یی که اسفند پارسال با نماد سخاب منتشر شد، اشاره کرد و گفت: ابتدا معاملات سخاب نه در بازار سرمایه بلکه در چند ماه اول سال در خود بانک انجام می‌شد که نرخ‌های تنزیلی در آنجا به دلیل عدم وجود یک بازار منسجم و شفاف بالا بود.

غلامعلی‌پور در ادامه از رشد درجه اعتباری دولت در بین سرمایه‌گذاران بورسی خبر داد و گفت: با بازگشت اوراق سخاب به بازار سرمایه، نرخ‌ها کاهش قابل ‌توجهی داشتند و پیمانکاران با تنزیل کمتری به پول خود رسیدند. به همین دلیل بازار اسناد خزانه ما به دلیل اینکه مرتب پیمانکاران این امکان را دارند که اسناد خزانه خود را تبدیل به پول کنند یک بازار کاملا نقد شونده است. معاون توسعه بازار فرابورس ایران اظهار کرد: این نوید را به سرمایه‌گذاران می‌دهیم که دولت در زمینه بازپرداخت بدهی‌های خود در بازار سرمایه کوچک‌ترین تاخیری تاکنون نداشته است.

وی افزود: درخصوص اوراق دیگر بسته به اینکه دولت با چه هدفی می‌خواهد تامین مالی کند، ما سراغ اوراق دیگر مانند مرابحه می‌رویم. غلامعلی‌پور با بیان اینکه اوراق مرابحه برمبنای عقد مرابحه است و عقد مرابحه نیز برای خرید یک مورد خاص است، گفت: مثلا اوراق مرابحه‌یی که برای بیمه سلامت یا گندم منتشر شد برمبنای نیازهای نقدینگی بود؛ این اوراق برای بازپرداخت تعهدات دولت به کشاورزانی که گندم تولید کرده و به دولت تحویل داده بودند، منتشر شد. وی ادامه داد: عملا از این عقدی که

تحت عنوان مرابحه مطرح بود، اوراقی منتشر و وجوهی جمع‌آوری شد؛ این وجوه نیز صرف پرداخت به کشاورزانی شد که گندم خود را به دولت تحویل داده بودند یا به همین صورت در اوراق مرابحه بیمه سلامت، وزارت بهداشت توانست با استفاده از منابعی که از این اوراق جمع کرد، خرج یک‌سری تجهیزات و لوازم پزشکی و سایر مواردی از این دست کند.

مزیت اوراق اجاره

معاون توسعه بازار فرابورس ایران، سپس با اشاره به اوراق اجاره و برخی ویژگی‌های آن گفت: خاصیت اوراق اجاره این است که دولت یک دارایی را به‌عنوان مبنای انتشار اوراق قرار می‌دهد و عملا این دارایی را به نهاد واسط می‌فروشد و دوباره این دارایی را به‌صورت اجاره به شرط تملیک پس می‌گیرد. غلامعلی‌پور با بیان اینکه در بهمن و اسفندماه سال گذشته از اوراق اجاره استفاده شد، افزود: سال گذشته دولت برای تامین مالی آموزش و پرورش اوراقی منتشر کرد و مبالغ حاصل از این اوراق صرف بازپرداخت بدهی‌های دولت به طلبکارانی شد که در حوزه آموزش و پرورش بودند.

به گفته این مقام مسوول، جدیدترین اوراق نیز اوراقی بود که برای پروژه عمرانی و برقی کردن قطار تهران-مشهد استفاده شد و بخشی از منابع این پروژه از طریق انتشار اوراق مشارکت بود. وی افزود: اوراق مشارکت دولت برای برقی کردن قطار تهران-مشهد از سه‌شنبه 26 دی‌ماه به مدت سه روز کاری از طریق شبکه کارگزاران عضو فرابورس ایران به روش حراج پذیره‌نویسی شد. غلامعلی‌پور اظهار داشت: در این اوراق، سازمان برنامه و بودجه کشور متعهد تامین و تخصیص اعتبار به‌شمار می‌رود و متعهد تسویه و پرداخت آن هم خزانه‌داری کل کشور خواهد بود. وی توضیح داد: در مورد اوراق مشارکت، زیربنای انتشار این اوراق، عقد مشارکت است و دولت وجوه حاصل از فروش اوراق را صرف اجرای یک پروژه عمرانی خاص می‌کند. حال ممکن است خود دولت هم از منابع دیگری ازجمله صندوق توسعه ملی یا فاینانس خارجی یا هر بخش دیگری، آورده‌یی داشته باشد. البته بخشی از این اوراق هم مربوط به آورده دارندگان آن است.

تفاوت اوراق مشارکت با سایر اوراق

معاون توسعه بازار فرابورس ایران اظهار داشت: تفاوتی که اوراق مشارکت با بقیه اوراق دارد در این است که سود پرداختی به آن به‌صورت علی‌الحساب است و بعد از پایان مدت آن اوراق، محاسبه می‌شود که آیا سود واقعی از آن سود علی‌الحساب بیشتر یا کمتر بوده است. غلامعلی‌پور توضیح داد: اگر سود پرداختی بیشتر بود، مابه‌التفاوت نیز حتما باید به دارندگان آن اوراق پرداخت شود و اگر کمتر باشد، دارندگان اوراق، همان سود علی‌الحساب را گرفته‌اند. یعنی محاسبات دقیقی انجام می‌شود و بسته به اینکه دولت یا هر شخصی در بخش خصوصی با چه هدفی می‌خواهند تامین مالی کنند، نوع اوراق منتشر شده تفاوت پیدا می‌کند.

اوراق منفعت و کاربرد آن

این مقام مسوول همچنین به اوراق منفعت و کاربرد آن در بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: دستورالعمل این اوراق مصوب شده و اوراق منفعت بر این اساس که در آن برخی منافع آتی مبنای انتشار اوراق قرار می‌گیرد، قابل انتشار است؛ مثلا برای شرکت‌های هواپیمایی می‌تواند مفید باشد، به این نحو که منافع آتی آن صندلی‌های هواپیما در یک سال آینده باشد. یا مثلا ظرفیت هتل در یک سال آینده یا عوارض آزادراه‌ها می‌تواند مبنای انتشار این اوراق باشد. معاون توسعه بازار فرابورس ایران توضیح داد: بسته به اینکه شما برای چه موضوع و چه حیطه فعالیتی می‌خواهید انتشار اوراق داشته باشید و کجا می‌خواهید پول را خرج کنید، می‌شود دارایی‌های مختلفی را مبنای انتشار اوراق درنظر گرفت. غلامعلی‌پور با اشاره به اینکه ما برای اوراق مختلف دستورالعمل داریم، گفت: خوشبختانه در چند سال اخیر، با فعالیت‌های کمیته فقهی و همتی که در مجموعه ارکان بازار سرمایه وجود دارد، دستورالعمل‌ها برای مقاصد مختلف تدوین شده و انواع مختلفی از اوراق، قابلیت انتشار پیدا کرده‌اند به نحوی که هم دولت و هم شرکت‌های بخش خصوصی از انواع اوراق استفاده می‌کنند.

معاون توسعه بازار فرابورس ایران همچنین در پاسخ به سوالی درخصوص سقف انتشار اوراق بدهی برای دولت اظهار داشت: در قانون بودجه سال 1396 برای نخستین‌بار کمیته‌یی با نام کمیته بند «ل» در تبصره 5 پیش‌بینی شده که یکی از وظایف آن نظارت بر این موضوع است که سقف انتشار و نرخ آن اوراق بدهی به چه میزان باشد؛ زیرا همیشه این دغدغه وجود دارد که مسیر انتشار اوراق نیاز به بازنگری و ملاحظه خواهد داشت.

غلامعلی‌پور با بیان اینکه به اعضای این کمیته در قانون بودجه سال 96 اشاره شده است، گفت: کمیته بند «ل» تبصره 5 متشکل از یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس با انتخاب مجلس است که به‌عنوان ناظر حضور دارد. همچنین وزیر امور اقتصادی و دارایی، رییس‌کل بانک مرکزی و رییس سازمان برنامه و بودجه کل کشور، دیگر اعضای این کمیته را تشکیل می‌دهند. معاون سود اسناد خزانه چگونه محاسبه می شود؟ توسعه بازار فرابورس ایران توضیح داد: غیر از این چهار نفر، نمایندگان دیگری نیز در کمیته بند ل تبصره 5 عضویت دارند؛ به‌عنوان مثال از سازمان بورس و اوراق بهادار، رییس این سازمان در این کمیته حضور دارد و عملا این کمیته بر انتشار اوراق نظارت بالایی دارد. وی افزود: اعضای این کمیته بر نحوه انتشار اوراق، نرخ‌های سود و اینکه مکانیسم آنها چگونه باشد، نظارت می‌کنند. همین‌طور در قسمت دیگر بند «ل»، یک سقف نیز برای دولت تعیین شده است که دولت سالانه در مجموع چقدر می‌تواند اوراق منتشر کند. غلامعلی‌پور با بیان اینکه در همه دنیا چنین نهادها و مکانیسم‌هایی وجود دارد که نظارت بر انتشار اوراق دولتی را به‌عهده دارند، اظهار داشت: مشابه چنین‌ بندی در لایحه بودجه‌یی که دولت برای سال 1397 به مجلس پیشنهاد کرده نیز درنظر گرفته شده است.

نبض نرخ سود در بازار ها +نمودار

به گزارش اقتصادنیوز، در هفته اخیر نرخ سود سود اسناد خزانه چگونه محاسبه می شود؟ در 4 بازار دستخوش تغییر شد و در یک بازار ثابت ماند. بررسی آمارها نشان از کاهش نرخ در یک بازار و افزایش نرخ سود در سه بازار مالی دیگر دارد. نرخ سود بازار بین بانکی نیز در دو هفته گذشته در حد 20.5 درصد ثابت ماند.

بازار اولیه اوراق بدهی دولتی

نرخ سود در بازار اولیه حراج اوراق بدهی دولتی با کاهشی که در هفته دوم دی ماه آغاز شد تا هفته بعد نیز ادامه داشته و در حد 20.6 درصد قرار گرفت.

این حراج که تا چند هفته پیش در هر سه شنبه برگزار می‌شد اکنون به صورت روزانه اجرا می شود و هدف آن تامین کسری بودجه دولت است. در این بازار که بازیگران اصلی آن وزارت اقتصاد و دارایی، بانک مرکزی، بانکها و نهادهای تامین سرمایه هستند اوراق بدهی دولتی به فروش گذاشته می شود. خریدار این اوراق بانکها و نهادهای مالی بوده و فروشنده وزارت اقتصاد و دارایی است. بانک مرکزی نیز در مقام کارگزار داد و ستد فروش این اوراق برای بانک ها است.

در حالیکه در نخستین هفته دی ماه نرخ سود موثر فروش اوراق در این بازار 21.72 درصد محاسبه شده بود در هفته بعد به 21.08 درصد رسیده و در هفته سوم 0.44 واحد درصد دیگر نیز کاهش پیدا کرد.

بازار ثانویه اوراق بدهی

روند نرخ سود در بازار ثانویه اوراق دولتی نشان می دهد نرخ بازدهی نقدی اوراق برای سررسید یک ساله تا سه ساله در کانال ۱۹تا ۲۱ درصد بسته شده است.

بازار ثانویه اوراق دولتی مختص خرید و فروش اوراق دولتی است که با هدف نقد شوندگی اوراق مالی ایجاد شده است

در این بازار اسناد خزانه با نماد اخزا داد و ستد می شود که دولت به جای پول نقد بابت تعهدات خود به پیمانکاران اوراق تحویل می دهد. این اوراق دارای سررسید است و پیمانکاران می توانند تا سررسید نگه دارند و پول خود را با نرخ سود اضافه شده به قیمت اوراق تحویل گیرند یا در بازار بدهی قبل از سررسید تنزیل کنند.

نرخ سود در این بازار بیانگر نرخ تنزیل اوراق دولتی است هر چه انتظارات نسبت به اینده و پایداری مالی دولت مثبت باشد اسناد خزانه با نرخ پایین تری تنزیل می شود، برخی کارشناسان اعتقاد دارند نرخ بازدهی این بازار در کنار نرخ سود بازار اولیه اوراق دولتی نرخ پایه سود در بازار مالی ایران به حساب می آیند. روند هفته گذشته نشان می دهد نرخ بازدهی یک ساله اوراق روندی افزایشی داشته و از حدود 18.5 درصد در هفته قبل به 19.2 درصد در چهارشنبه هفته جاری رسیده است.

نرخ بازدهی دوساله در بازار ثانویه در جهتی خلاف اوراق یکساله مسیری معکوس را سپری کرده و از 20.5 درصد در چهارشنبه هفته قبل به کمتر از 20 درصد در هفدهم دی ماه رسید.

این روند برای نرخ بازدهی دوساله اوراق نوسانات زیادی را به ثبت رساند و در نهایت از بالاتر از حد 22 درصد پایین آمده و به کمتر از 21 درصد نائل آمد. در این مدت دوبار نرخ سود بالاتر از 22 درصد قرار گرفته است

اوراق تسه بانک مسکن

اوراق حق تقدم تسهیلات بانک مسکن (به‌صورت خلاصه تسه) اوراقی هستند که مالک آن‌ها می‌تواند با مراجعه به بانک در ازای هر برگه از آن، از امتیاز استفاده از 500 هزار تومان تسهیلات خرید یا ساخت مسکن استفاده کند. ‌در حال حاضر از اوراق حق تقدم تسهیلات مسکن می‌توان برای گرفتن دو وام به‌صورت هم‌زمان استفاده کرد.

یک وام در قالب خرید مسکن است و وام دیگر که برای بازسازی و تعمیر استفاده می شود در قالب تسهیلات جعاله پرداخت می شود. حداکثر تسهیلات پرداختی از این محل در تهران برای متاهلین 240 میلیون تومان است. مجردها نیز 140 میلیون تومان در این قالب وام بگیرند.

ارزان تر شدن وام مسکن به طور مستقیم در نرخ سود این اوراق منعکس می شود. در همین خصوص در حالیکه چهارشنبه هفته دوم دی ماه این متغیر در حد 20.6 درصد بود و در هفدهم دی ماه این متغیر به 20.7 درصد رسید که به نوعی بیانگر گرانتر شدن وام مسکن در هفته اخیر بوده است.

بازار باز

بانک مرکزی هر هفته درعملیات بازار باز به خرید و فروش اوراق بدهی بین بانکها می پردازد تا از این طریق بتواند نقدینگی بانکها را کنترل کند. این بانک از این طریق نرخ سود بازار بین بانکی را تنظیم میکند.

در هفته سوم زمستان 99 مجموع قبض و بسط پولی در عملیات بازار باز و تسهیلات قاعده مند 13 هزار و 790 میلیارد تومان بود. در مقابل سیاستگذار 3 هزار و 490 میلیارد تومان نیز از اقتصاد جمع کرد.

اهمیت این اتفاقات برای مردم از آن جهت است که در نهایت این سیاست می تواند بر قدرت خرید آنها اثر بگذارد. اگر بانک مرکزی از کانال عملیات بازار باز موفق به مدیریت مقدار قیمت پول شود در نهایت نرخ تورم کم شده و اگر ناکام بماند نرخ تورم می تواند صعودی باشد.

این سیاست پولی از دو زاویه قابل رشد است؛ زاویه مقدار و زاویه نرخ.

در زاویه مقداری به قبض و بسط پول در این بازار پرداخته شده و در زاویه نرخ، به درصد باز پرداخت بانکها در بازار باز و تسهیلات قاعده مند اشاره دارد.

در هفته سوم دی ماه در عملیات بازار باز نرخ سود تسهیلات قاعده مند در بازار بین بانکی 20.5 درصد در هفته دوم و سوم زمستان بوده و در حالت دقیقتر نرخ موزون مداخله بانک مرکزی (مجموعا از طریق بازار باز و تسهیلات قاعده مند) 21.2 درصد محاسبه می شود.