معرفی بازار اول و دوم بورس

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

معرفی بازار اول و دوم بورس

هر کدام از شاخص‌های بورس برای سهامداران و معامله‌گران بورس معانی مشخصی دارد و به وجهه تحلیل رفتار آنها، قوت می‌بخشد که در گزارش ۱۰۰ اقدام وزارت اقتصاد در دولت یازدهم به آن پرداخته شده است.

هنگامی که سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc.com) باز می شود، اولین گزارهای که توجه سهامداران و معامله گران را به خود جلب می کند، شاخص های بازار است. در ابتدای این سایت، شاخص کل، شاخص قیمت (وزنی-ارزشی) شاخص کل (هم وزن) شاخص قیمت (هم وزن)، شاخص آزاد شناور، شاخص بازار اول و شاخص بازار دوم به چشم می خورد. هر کدام از این شاخص ها برای سهامداران و معامله گران بورس معانی مشخصی دارد و به وجهه تحلیل رفتار آن‌ها، قوت می بخشد.

به گزارش سایت بورسینس به نقل از ایسنا، وزارت اقتصاد در چهل و هشتمین روز از اجرای برنامه ١٠٠ روز ١٠٠ اقدام خود که در آن به معرفی ١٠٠ اقدام وزارت اقتصاد در دولت یازدهم می‌پردازد با معرفی «۴٢ شاخص برای افزایش تحلیل پذیری بورس»، به عنوان یکی از اقدامات این وزارت خانه در گزارشی آورده است: شاخص قیمت وزنی در بورس تهران از سال ۱۳۶۹ ایجاد شد. این شاخص برای کل بازار استفاده می‌شود اما در هر صنعت بورسی نیز یک شاخص وزنی حضور دارد. مدتی بعد از شاخص وزنی، شاخص کل اضافه شد و مزیت آن، این است که قیمت و بازده، ‌ همزمان محاسبه می شود، ‌ در حالی‌که در شاخص قیمت به دلیل این که فقط روند قیمتی بازار را نشان داده می‌شود، مثبت یا منفی بودن آن این معناست که سبد سهام بازار بیشتر رشد قیمت داشته‌است و یا کاهش قیمت.

شاخص کل روند صعود یا نزول سبد کل بازار را نشان می دهد. یعنی اگر یک سرمایه گذار، از تمام سهام بازار در سبد خود داشته باشد، ‌شاخص کل هم روند قیمت را به او نشان می دهد و هم روند بازدهی. اما این شاخص ها هر دو به صورت وزنی حساب می‌شوند. یعنی بازده و تغییرات قیمت شرکت‌های بزرگ، ‌نقش پررنگ‌تری نسبت به شرکت‌های کوچک دارد. در نتیجه مشاهده می‌شود دربرخی از روزها که اکثر شرکت‌های کوچک، ‌ منفی هستند، تنها به علت مثبت شدن سهام چند شرکت بزرگ، ‌ شاخص سبز می‌شود. به همین دلیل در گذر زمان، شاخص های جدیدی به بازار ارائه شد.

بنابراین هم اکنون فارغ از شاخص های گروهی، شاخص هایی برای ۳۰ شرکت بزرگ و شاخص بازار اول و دوم در بازار حضور دارند. ‌ البته فرمول این شاخص‌ها با فرمول شاخص کل تفاوتی ندارد و فقط بازارها را به صورت جداگانه نشان می‌دهد.

ویژگی شاخص‌های وزن این است که وزن تمام صنایع در آن یکسان است و سبز و قرمز شدن آن ارتباطی با بزرگ و کوچک بودن صنایع ندارد. یعنی اگر کسی می‌خواهد در ابتدای دوره یک سبد، بر مبنای این شاخص عمل کند، ‌ فرض را بر این می‌گذارد که برای سرمایه‌اش، ‌ از همه شرکت‌های درون شاخص به صورت یکسان در سبد خود قرار می‌دهد. یعنی اگر صد شاخص در سبد هست، به میزان مساوی خرید می‌کند. زیرا این شاخص‌ها حرکت بازار را به طور مساوی بین سهام نشان می دهد.

برای بررسی تفاوت بین شاخص قیمت و شاخص کل باید به ماهیت هر یک از آنها توجه کرد. می دانیم که سرمایه گذاران در سهام از دو محل افزایش قیمتسهم و دریافت سود نقدی منتفع می شوند. شاخص قیمت به سنجش بازدهی ناشی از تغییرات قیمت میپردازد و توجهی به سود نقدی پرداختی شرکت ها ندارد، اما شاخص درآمد کل، سود ناشی از پرداخت های نقدیشرکت ها را نیز در نظر می گیرد. به بیان دقیق تردر شاخص های درآمد کل، سود نقدی دریافتی از شرکت ها نه تنها در محاسبه بازدهی مورد توجه قرار میگیرد، بلکه در شاخص سرمایه گذاری مجدد می شود.

در محاسبه شاخص درآمد کل، افزودن بر متغیرهای یادشده، سودهای نقدی نیز در محاسبات وارد می شود، هرچند شاخص قیمت هیچ توجهی به سود های نقدی پرداخت شده نمی کند و این می تواند نقطه ضعفی برای این شاخص به شمار آید. شاید به همین دلیل باشد که بسیاری از بورس های پیشرفته سودهای نقدی ویژه را حتی در شاخص های قیمتی نیز لحاظ می کنند. این نکته ای بسیارقابل تامل است که سودهای نقدی ویژه حتی در شاخص قیمت مورد محاسبه قرار میگیرند.

در بورس تهران ۴۲ شاخص تحت عنوان شاخص صنایع، فعال هستند. ۱۲ شاخص نیز به عنوان شاخص هایی اصلی و فرعی، راهنمای مسیر سرمایه گذاران هستند.

در بخش شاخص های صنایع، تعدادی از گروه ها، تک سهم هستند اما به دلیل عدم شمولیت با سایر سهم های موجود در بازار، در گروه های دیگر جا نشده و نیاز به داشتن گروه های مختص به خود هستند. هرچند در اکثرر اوقات، شاخص های تک سهم، روند بازار را مشخص نمی کنند، بلکه شاخص های گروه هایی که در مقاطع زمانی، لیدر بازار می شوند، به تصمیم‌گیری معامله گران و سرمایه گذاران کمک می کند.

این گروه‌ها عمدتا شامل شاخص سهام گروه خودرو، فرآورده‌های نفتی، بانک ها و شاخص سهام شیمیایی هستند. البته گروه های دیگری مانند فلزات اساسی، کانی غیر فلزی، قند و شکر، حمل و نقل و سیمان و … نیز در تصمیم‌گیری‌ها موثر واقع می‌شوند، اما به عنوان اولویت لیدر در بازار شناخته نمی‌شوند و یا اگر لیدر بازار شوند، در موقعیت‌هایی است که بازار در وضعیت رکود به سر می‌برد و نقدینگی بازار، نمی تواند سهام و صنایع بزرگ را به حرکت وادار کند. به همین دلیل به سراغ صنایع کوچک‌تر می رود.

نگاهی به شاخص‌های تاثیرگذار بورس تهران در سال ۹۵

شاخص کل بورس اوراق بهادار از ابتدای سال ۹۵ از ۸۱ هزار و ۲۰۰ واحد به ۷۷ هزار و ۴۷۵ واحد در ۱۰ اسفند ۹۵ سال جاری رسیده است. این موضوع نشان می دهد که این شاخص ۴.۸ درصد کاهش از ابتدای سال را تجربه کرده است. البته قله شاخصص کل در سال جاری هیچگاه از کانال ۸۱ هزار و ۱۰۰ واحدی تجاوز نکرد، اما تا ۷۲ هزار و ۶۱۵ واحد ریزش در اوایل تیرماه(انتهای فصل مجامع شرکت های بورسی) را تجربه کرده است.

در همین بازه زمانی، شاخص کل هم وزن از ۱۳ هزار و ۴۵۰ واحد در ابتدای سال جاری به ۱۵ هزار و ۷۹۱ واحد رسید و ۱۷ درصد رشد داشت. البته قله شاخص کل هم وزن در این مدت ۱۶ هزار و ۱۸۰ واحد در آذر ماه امسال بوده است. اما به طور کلی، آهنگ رشد این شاخص نشان دهنده این است که ذات بورس تهران در سال ۹۵ میل به رشد داشته است، اما به دلیل منفی شدن سهام شرکت های بزرگ بازار و تاثیرات به سزای آن در شاخص کل، این شاخص تصویر درستی از کلیت بازار ارائه نداده و برای بررسی بهتر سال ۹۵، باید از سایر شاخص ها استفاده کرد. البته از مقایسه این ۲ شاخص، این تعبیر نیز مخابره می شود که دوران لیدری شرکت های بزرگ در بورس رو به اتمام است و هر شرکتی که زیربنای بنیادی مناسبی داشته باشد، می تواند فارغ از قدرت های شرکت های بزرگ، برای سهامداران سودآور تلقی شود.

شاخص قیمت وزنی ارزشی، نشان‌دهنده میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار است و میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران را نشان نمی‌دهد. این شاخص از ابتدای سال جاری از ۳۰۸۴۴ واحد به ۲۷۰۷۳ واحد رسیده و ۱۴ درصد رشد منفی داشته است. این رشد منفی نشان می دهد که قیمت و ارزش سهام بازار بورس تهران در سال جاری، ۱۴ درصد کاهش را تجربه کرده است. البته در این شاخص، ارزش شرکت ها، تاثیر گذار است و در واقع شرکت هایی که ارزش بازاری بالاتری دارند، تاثیر گذاری بیشتری نیز دارند و در واقع رشد منفی ۱۴ درصدی این شاخص در کنار رشد مثبت ۱۷ درصدی شاخص هم وزن، مغایرتی با هم ندارد، بلکه در کنار کاهش رقم شاخص کل نشان می دهد که در سال جاری، اقبال سرمایه گذاران در سهام شرکت های خرد بازار، بلندتر بوده است.

شاخص بعدی که به صورت جدی مورد توجه تحلیلگران بورس قرار می گیرد، شاخص آزاد شناور است. در هر شرکت بورسی تعدادی سهامدار حقیقی و تعدادیسهامدار حقوقی حضور دارند. سهامداران حقوقی مالکان پرنفوذ شرکت هستند و معمولاً درصد بالایی از سهام شرکت متعلق به این سهامداران است. به میزانسهامی که معمولاً در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خریدوفروش می‌شود، سهام شناور آزاد گفته می‌شود. هرچقدر میزان درصد سهام شناور آزاد معرفی بازار اول و دوم بورس یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایه گذاران حقیقی جذابیت بیشتری دارد. این شاخص نیزاز همین مفهوم استفاده کرده و تغییرات قیمت آن بخش از سهام را می‌سنجد که توسط سهامداران حقیقی خرید و فروش می‌کند. این شاخص از ابتدای سال جاری از رقم ۹۳ هزار و ۸۶۹ واحد به ۸۵ هزار و ۲۸ واحد در ۱۰ اسفند رسیده است. بنابراین عملکرد بر اساس این شاخص، با کمی احتیاط همراه بوده زیرا کاهش ۷ درصدی در سال جاری را تجربه کرده و در روزهای اخیر نیز روز به نزول می رود.

حال آن که نگاهی به شاخص صنایعی که به عنوان لیدرهای سنتی بازار شناخته می شوند، نشان می دهد که شاخص گروه خودرو از ۲۶ هزار و ۵۱۰ واحد به ۱۷ هزار و ۵۹۰ واحد رسیده است و کاهش ۵۰ درصدی را تجربه کرده است. این موضوع حاکی از آن سهامداران این گروه، اگراز سال پیش، سهام گروه خودرویی را نگه داشته باشند، در سال جاری ضرر ۵۰ درصدی را تجربه کرده اند.

در شاخص گروه فرآورده های نفتی مشاهده می شود که از در بازه زمانی ابتدای سال تا ۱۰ اسفند، شاخص از ۲۲۲ هزار و ۲۱۹ واحد به ۱۹۷ هزار و ۹۱۲ واحد رسیده و ۱۲ درصد کاهش داشته است. قله این شاخص در سال جاری، کانال ۲۲ هزار واحدی بوده است، اما به طور کلی سهام این گروه وضعیت نوسانی داشتند.

شاخص گروه بانکی نیز به دلیل بسته بودن طولانی مدت نماد بانک ها و سپس بازشدن آن ها در قیمت هایی کمتر از انتظار بانک‌ها، وضعیت نامطلوبی را پشت سر گذاشته است. به طوری که ۷۸۰ واحد ابتدای سال به ۵۹۰ در ۱۰ اسفند رسیده و ماه‌های مرداد تا بهمن را در خط مستقیم رو به نزول حرکت کرده است. شاخص این گروه نیز در سال جاری ۳۲درصد کاهش داشته است.

معرفی شاخص های بورس اوراق بهادار ایران

شاخص در لغت به معنی نمودار، مرتفع یا عددی که میانگین ارزش مجموعه‌ای از اقلام مرتبط با یکدیگر را برحسب درصدی از همان میانگین در فاصله زمانی دو تاریخ بیان کند.

انواع شاخص در بورس اوراق بهادار 8 نوع است که هر کدام از آن‌ها تحلیل های مربوط به خود را دارد و جایگاهی مربوط به خود را در بورس اوراق بهادار دارد.

در این مقاله به شناخته ترین شاخص های بورس در بازار اوراق بهادار می‌پردازیم.

1-شاخص کل قیمت (TEPIX)

بورس اوراق بهادار ایران از سال 1369 اقدام به انتشار و محاسبه شاخص قیمت خود با نام تپیکس (TEPIX) نمود.

این شاخص از 52 شرکت که در آن زمان کل شرکت های پذیرفته شده در بورس را شامل می‌شد در برمی گرفت.

فرمول شاخص کل بورس تهران

شاخص قیمت کل شرکت های پدیرفته شده در بورس را در برمیگیرد وقتی که شرکت بسته باشد قیمت اخرین معامله در نظر گرفته می‌شود. p قیمت سهم و q حجم آن سهم، D مجموع حجم سهام همه شرکت هاست. پر واضح است در محاسبه شاخص کل هم وزن فقط میانگین قیمت ها را لحاظ میکنند و تعداد سهام شرکت ها اهمیتی ندارد این کار باعث می شود اثر شرکت ها در شاخص هم وزن، مستقل از اندازه شرکت باشد و شرکت کوچک هم بتواند در شاخص اثر گذار باشد.

جامع، موزون و دردسترس بودن را می‌توان جزو مزایای خوب این شاخص معرفی کرد. همچنین شاخص کل در مواردی همچون افزایش سرمایه از طریق آورده یا مطالبات سهامداران، افزایش و کاهش شرکت‌ها و ادغام شرکت‌ها تعدیل می‌شود تا تغییرات حاصل از این رخدادها در مقدار شاخص تاثیر نداشته باشد.

شایان ذکر است افزایش سرمایه از محل اندوخته و پرداخت نقدی موجب تعدیل این شاخص نمی‌شود.

2-شاخص صنایع

شرکت های پذیرفته شده در بورس در صنایع مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند. این طبقه‌بندی که بر اساس روش ISIC صورت می‌گیرد، منجر به تفکیک 28 صنعت در بورس تهران شده است. بورس تهران اقدام به محاسبه شاخص قیمت برای هر صنعت ها می‌کند که همگی با فرمولی مشابه شاخص کل قیمت محاسبه می‌شوند. در یک تفکیک کلی‌تر، شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران به دو گروه مالی و صنعتی تقسیم بندی شده‌اند.

بورس اوراق بهادار تهران برای هر کدام از دو گروه (گروه مالی و گروه صنعتی) به محاسبه شاخص قیمت برای آن‌ها می‌پردازد و هر دو در طراحی، محاسبه و تعدیل از معیارهای شاخص کل قیمت پیروی می کنند.

3- شاخص 50 شرکت برتر

بورس تهران با دو روش اقدام به محاسبه و انتشار شاخص قيمت 50 شركت فعالتر ميكند. در روش اول كه منجر به محاسبه شاخص 50 شركت فعالتر – ميانگين ساده مي شود از روش ميانگين ساده استفاده ميشود. روش دوم نيز همانند TEPIX محاسبه و تعديل ميشود و منجر به محاسبه شاخص 50 شركت فعالتر – ميانگين موزون مي شود.

اين شاخص نشاندهنده سطح عمومي قيمت 50 شركت منتخب بورس است. آن چه در انتخاب 50 شركت مزبور كه در دوره‌هاي سه ماهه صورت ميگيرد، بيشترين اهميت را دارد تعداد روزهاي دادوستد شركت‌ها است. به تعبير ديگر بر خلاف ساير بورس ها كه به طور معمول، ميزان سرمايه را براي انتخاب شركت هاي منتخب ملاك قرار مي دهند و معرفی بازار اول و دوم بورس تنها آن را مقيد به ميزان مشخصي از نقدشوندگي مي كنند، بورس تهران نقدشوندگي يا فعاليت شركت‌ها را ملاك اصلي براي گزينش 50 شركت قرار داده و به همين سبب شاخص مزبور را شاخص 50 شركت فعال‌تر ناميده است.

4-شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX)

شاخص قيمت و بازده نقدي يا همان شاخص بازده كل با نماد TEDPIX از فروردين 1377 در بورس تهران محاسبه و منتشر شده است. تغييرات اين شاخص نشانگر بازده كل بورس است و از تغييرات قيمت و بازده نقدي پرداختي، متأثر می ‌شود. اين شاخص كليه شركتهای پذيرفته شده در بورس را در بردارد و شيوه وزندهی و محاسبه آن همانند شاخص كل قيمت (TEPIX) است و تنها تفاوت ميان آن دو در شيوه تعديل آنها است.

همانطور كه در بخش پيشين اشاره شد شاخص قيمت و بازده نقدي علاوه بر موارد تعديل شاخص قيمت در صورت پرداخت سودنقدي نيز تعديل پايه مي‌شود. شاخص قيمت و بازدة نقدي بورس تهران با فرمول زير محاسبه مي شود.

فرمول شاخص قیمت و بازده نقدی بورس تهران

5-شاخص بازده نقدی

شاخص بازده نقدي كه با نماد TEDIX منتشر ميشود، بيانگر سطح عمومي بازده نقدي پرداختي شركت‌ها است و مقدار آن از تقسيم پايه شاخص كل قيمت بر پايه شاخص قيمت و بازده نقدي، به دست ميآيد.

6-شاخص سهام شناور آزاد (TEFIX)

به صورت کلی سهام شرکت‌های بورسی را سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری می‌کنند و معمولاً سهامداران حقوقی مالکان پرنفوذی در شرکت‌های بورسی به شمار می‌آیند و در صورت خریداری سهام شرکت‌های بورسی، درصد بالایی از سهام شرکت را تصاحب می‌کنند. با توجه به این موضوع، به میزان سهامی که معمولاً در شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خریدوفروش می‌شود، سهام شناور آزاد گفته می‌شود.

در این میان هر چقدر میزان درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایه‌گذاران حقیقی، این شرکت بورسی جذابیت بیشتری دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور تغییرات قیمت آن بخش از سهام را می‌سنجد که توسط سهامداران حقیقی خریدوفروش می‌کند؛ این شاخص می‌توانند تصویر مناسبی از شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران قرار دهد.

7-شاخص بازار اول و دوم

بورس اوراق بهادار بر اساس مؤلفه‌هایی نظیر میزان سرمایه، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خرید و فروش می‌شود یا اصطلاحاً سهام شناور آزاد و …شرکت‌های بورسی را دسته‌بندی کرده است. بر اساس این تقسیم‌بندی، شرکت‌هایی که شرایط بهتری داشته باشند در بازار اول و دیگر شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی می‌شوند.

در این میان شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند نیز به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند. برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‌دهد که در این گروه‌ها حضور دارند.

8-شاخص 30 شرکت برتر

۳۰ شرکت بزرگ‌تر شامل شرکت‌هایی می‌شود که در صدر ۳۰ شرکت بزرگ بورس قرار بگیرند و شاخص سی شرکت بزرگ‌تر میانگین وزنی این ۳۰ شرکت را برآورد می‌نماید و شیوه محاسبه آن مشابه شاخص کل قیمت است.معمولاً در دوران رکود بازار و زمانی که شاخص مسیر مشخصی ندارد با انجام معاملات بلوکی در سهامی که جزو ۳۰ شرکت بزرگ‌تر هستند رقم شاخص را تغییر بااهمیتی می‌دهند.

با توجه به اینکه شاخص، سطح عمومی قیمت‌ها یا بازدهی را نشان می‌دهد، کاهش یا افزایش آن لزوماً بیانگر صعود یا نزول قیمت تمامی شرکت‌ها نیست؛ چون ممکن است بخشی از شرکت‌ها با افزایش قیمت همراه باشند اما نزول قیمت تعداد بیشتری از شرکت‌ها یــا شرکت‌هایی با حجم بیشتر، سطــح عمومی قیمت‌ها و در نتیجه میزان شاخص را کاهش دهد.

از طرفی شاخص‌ها سطح قیمت را در مقایسه با تاریخ مشخصی که تاریخ مبدأ نام دارد نشان می‌دهند؛ به عبارت دیگر سطح شاخص‌ها نسبت به تاریخ مبدأ یا همان زمان آغاز محاسبه شاخص سنجیده می‌شود.

آغاز فصلی جدید با راه اندازی بازار SME

نشست «معرفی بازار شرکت‌های کوچک و متوسط» با حضور مسئولان بازار سرمایه برگزار شد و این مسئله که راه‌اندازی بازار SME می‌تواند فصل جدیدی در مسیر فعالیت شرکت‌های کارگزاری و حسابرسان معتمد سازمان بورس باشد یکی از محورهای مباحث قرار گرفت.

به گزارش ایبِنا، نشست «معرفی بازار شرکت‌های کوچک و متوسط» توسط کانون کارگزاران و با حضور معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و مدیرعامل فرابورس ایران برگزار شد و این مسئله که راه‌اندازی بازار SME می‌تواند فصل جدیدی در مسیر فعالیت شرکت‌های کارگزاری و حسابرسان خبره و معتمد سازمان بورس باشد یکی از محورهای مباحث مطرح‌شده در این نشست بود.

در این نشست بر این موضوع که کارگزاران می‌توانند با تقویت واحدهای مشاور پذیرش خود و جذب نیروهای حرفه‌ای در مسیر پذیرش شرکت‌های کوچک و متوسط در این بازار به آنها مشاوره دهند و از این طریق ضمن کسب درآمد، فرآیند پذیرش این بنگاه‌ها را تسریع ببخشند، تاکید شد. ضمن آنکه حسابرسان معتمد سازمان و خبره نیز درخصوص تهیه صورت‌های مالی شفاف این شرکت‌ها نقش برجسته و پررنگی می‌توانند ایفا کنند.

حسن امیری معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار در این نشست با اشاره اینکه راه‌اندازی تابلوهای SME در فرابورس ایران افق جدیدی را پیش روی اقتصاد کشور گشوده است، گفت: شرکت‌های کوچک و متوسط پس از تاسیس معمولا رو به افول می‌روند اما با ورود به بازار سرمایه تفکیک مالکیت و مدیریت آنها امکان‌پذیر می شود و تامین مالی آنها بهتر صورت خواهد گرفت و حضور این شرکت‌ها در فرابورس به رشد و شکوفایی آنها کمک کرده و گام اول برای ورود به بازارهای بزرگتر است.

امیری با بیان اینکه با توجه به حضور سرمایه‌گذاران متخصص‌تر در این بازار محدودیت‌هایی مانند دامنه نوسان و حجم مبنا به حداقل رسیده است، افزود: کاهش محدودیت‌ها از این بابت است که با حضور سرمایه‌گذاران نهادی و حقوقی در این بازار داد و ستد سهام با ریسک کمتر مواجه خواهد شد.

وی به ساماندهی بازار پایه فرابورس ایران اشاره کرد و گفت: در حال حاضر فرابورس در حال ساماندهی بازار پایه است و برخی شرکت‌های موجود در آن بنا به شرایطی که دارند به تابلوهای معاملاتی دیگر یا بازار SME منتقل می‌شوند که این امر موجب رونق بازار SME نیز خواهد شد.

مدیرعامل فرابورس ایران نیز در جمع مدیران عامل شرکت‌های کارگزاری با اشاره به اینکه آمار بالای درخواست پذیرش شرکت‌های مختلف در فرابورس ایران و تنها روی تابلو رفتن 20 درصد از این شرکت‌ها ما را وادار به آسیب‌شناسی وضعیت موجود کرد، گفت: از ابتدای راه‌اندازی فرابورس در سال 88 تاکنون 511 شرکت درخواست پذیرش خود را ارائه کرده‌اند که از میان آنها تنها 98 شرکت معادل 20 درصد از آنها موفق شده‌اند روی تابلوهای معاملاتی و بازارهای اول و دوم فرابورس عرضه شوند.

امیر هامونی در ادامه سخنانش در این خصوص توضیح داد: پس از برگزاری 113 جلسه هیات پذیرش تعداد 288 شرکت از 511 شرکت در این هیات طرح موضوع شدند که از میان آنها با پذیرش 67 شرکت در بازار اول و 111 شرکت در بازار دوم موافقت شد. اما راه نیافتن معرفی بازار اول و دوم بورس 80 درصد از این شرکت‌ها به تابلوهای معاملاتی و عرضه اولیه موجب کلید زدن فاز آسیب‌شناسی این موضوع و بررسی شرایط مشابه و انجام مطالعات تطبیقی در سایر کشورها شد.

وی با اشاره به اینکه بررسی بورس کشورهایی همچون ترکیه، کانادا، کره‌جنوبی، آمریکا و انگلستان حامل این نتایج بود که تابلوها و بازارهای اختصاصی برای پذیرش شرکت‌های کوچک و متوسط در این کشورها راه‌اندازی شده، ادامه داد: در نهایت با گسترش دامنه مطالعات و همکاری سازمان بورس و اوراق بهادار دستورالعمل راه‌‌اندازی بازار SME در فرابورس ایران و پذیرش طیف وسیع‌تری از شرکت‌ها اعم از کوچک، متوسط و دانش‌بنیان نیز در این بازار تهیه و تصویب شد که در پی آن تاکنون 101 شرکت درخواست پذیرش به این بازار را ارائه کرده‌اند و از میان آنها 8 شرکت موفق به پذیرش در این بازار شده‌اند.

به گفته وی معاملات این بازار که در تابلوی رشد و دانش‌بنیان صورت می‌گیرد با عرضه اولیه سهام دو شرکت پتروصنعت گامرون و گز سکه به طور رسمی آغاز شده است.

مدیرعامل فرابورس ایران در بخش دیگری از سخنان خود بر اهمیت جایگاه شرکت‌های کوچک و متوسط در اقتصاد تاکید کرد و گفت: اختصاص حدود یک‌ ‌سوم تا نیمی از ارزش افزوده کل کشور به این شرکت‌ها و در اختیار گرفتن 40 درصد از اقتصاد کشور در حوزه این شرکت‌ها اهمیت تامین مالی آن‌ها را در شرایطی که از کمبود سرمایه در گردش و نقدینگی، ضعف در اتصال به زنجیره مهم عرضه محصولات و کمبود شفافیت مالی رنج می‌برند گوشزد و تاکید می‌کند.

وی مواردی همچون کارآمدتر بودن روش تامین معرفی بازار اول و دوم بورس مالی مبتنی بر سرمایه نسبت به روش تامین مالی مبتنی بر بدهی، ساده‌تر بودن قواعد پذیرش شرکت‌های کوچک و متوسط نسبت به پذیرش شرکت‌های بزرگ، مشارکت سرمایه‌گذاران آگاه به دلیل ریسک بالای این بازارها و در نهایت اهمیت فعالیت مشاوران مجاز و حسابرسان خبره را از دیگر سرفصل‌های مهم در تهیه دستورالعمل این بازار بر پایه مطالعات تطبیقی صورت گرفته عنوان کرد و گفت: خریداران بازار SME شامل اشخاص حقوقی و سرمایه‌گذاران نهادی مثل بانک‌ها، بیمه‌ها، هلدینگ‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سازمان‌ها و نهادهای دولتی و عمومی و هر شخص حقیقی در صورت خرید بیش از 5 درصد یا بیش از 5 میلیارد ریال از ارزش اسمی اوراق بهادار هستند و سهامداران خرد نیز تنها می‌توانند از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد این بازار شوند.

به گفته مدیرعامل فرابورس ایران، این موضوع موجب افزایش عمق این بازار و تحقق اهداف استراتژیک آن می‌شود؛ چراکه هدف اصلی از ایجاد این قوانین معاملاتی و منع ورود مستقیم سرمایه‌گذاران خرد به این بازار، تبدیل دید سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت به بلند‌مدت و همچنین یافتن شریک استراتژیک برای بهبود اهداف اصلی شرکت است.

وی تاکید کرد: این تصمیم به منظور پیشگیری از دستکاری قیمت‌ها و هیجان معاملات در بازار شرکت‌های کوچک و متوسط گرفته شده است.

سید مهدی علم‌الهدی، معاون پذیرش و ناشران فرابورس ایران نیز در این نشست به فرآیند پذیرش شرکت‌ها ‌در تابلوی SME اشاره کرد و گفت: زمان لازم برای پذیرش شرکت‌های کوچک و متوسط در تابلوی SME فرابورس بستگی به شرایط شرکت متقاضی دارد، اما به طور معمول این زمان به دلیل قوانین راحت‌تر این بازار، کوتاه‌تر از سایر بازارها است و اگر اطلاعات مالی شرکت‌ها شفاف باشد که البته با یک ترازنامه امکان‌پذیر است، تا رسیدن به جلسه پذیرش دو تا سه هفته زمان نیاز است.

به گفته وی در نهایت تبدیل شرکت از سهامی خاص به عام و پذیرش در تابلوی رشد یا دانش‌بنیان این بازار سه ماه زمان می‌برد.

معرفی بازار پایه در بورس

ساعد نیوز: اگر شرکتی شرایط عضویت در بورس و بازارهای اول و دوم فرابورس را نداشته باشد، عضو بازار پایه می‌شود. این بازار در پایین‌ترین سطح بازار فرابورس قرار دارد که شرایط عضویت شرکت‌ها در آن ساده‌تر است.تمامی معاملات در بازار پایه به دو روش صورت می گیرد:1-حراج پیوسته 2-حراج تک قیمتی

اگر شرکتی شرایط عضویت در بورس و بازارهای اول و دوم فرابورس را نداشته باشد، عضو بازار پایه می شود. این بازار در پایین ترین سطح بازار فرابورس قرار دارد که شرایط عضویت شرکت ها در آن ساده تر است.تمامی معاملات در بازار پایه به دو روش صورت می گیرد:

1-حراج پیوسته
2-حراج تک قیمتی.

بازار پایه از جمله بازارهای فرابورس است که مطابق با ماده ۴ “دستورالعمل پذیرش، به منظور عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران” راه­ اندازی گردیده است. پس از ثبت شرکت ها نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، مدارک ارائه شده از جانب شرکت ها در کمیته عرضه فرابورس مورد بررسی قرار می گیرد و سپس در فهرست نرخ های با زار پایه فرابورس درج می شوند. لازم به ذکر است این شرکت ها فرایند پذیرش را طی نمی کنند. شرکت های درج شده در بازار پایه در سه دسته طبقه بندی می گردد: شرکت هایی که درخواستی مبنی بر پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی طبق ماده ۹۹ برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران بایستی در این بازار درج گردند. مطابق با ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران به منظور ارتقاء جایگاه بازار سرمایه در اقتصاد کشور و ساماندهی بازار متشکل اوراق بهادار کلیه اشخاصی که تاکنون نسبت به انتشار اوراق بهادار اقدام کرده اند مکلفند نسبت به ثبت آن نزد سازمان بورس و اوراق بهادار اقدام نمایند و عدم ثبت، تخلف محسوب می شود. شرکت هایی که نزد سازمان بورس ثبت شده اند، اما شرایط پذیرش در بازار بورس را ندارند.رکت هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس از بازار مربوطه لغو پذیرش می شوند، در باز ار پایه درج می گردد. مقررات ارائه اطلاعات در این بازار به مراتب ساده تر از بازار معرفی بازار اول و دوم بورس اول و دوم است. با توجه به شرایط شرکت معاملات با زار پایه به شکل عادی (دارای دامنه نوسان و در عملیات عادی بازار) یا توافقی (فاقد دامنه نوسان و بر اساس توافق خریدار و فروشنده) انجام می شود.

معامله گری در بازار پایه چگونه است؟

تمامی معاملات معرفی بازار اول و دوم بورس در بازار پایه به دو روش صورت می گیرد:

روش حراج پیوسته، همانند بازار اول و دوم فرابورس خرید و فروش به صورت مستمر و فراگیر در مدت زمان جلسه معاملاتی صورت خواهد گرفت.روش حراج تک قیمتی اکثرا در سهام شرکت هایی با نقدشوندگی پایین اجرا میشود و برخلاف روش حراج پیوسته معامله سهام فقط در یک بازه زمانی خاص در مدت زمان جلسه معاملاتی و بعد از تجزیه و تحلیل قیمت های وارد شده صورت خواهد گرفت.

نحوه معامله در تابلوی زرد نارنجی قرمز چگونه است؟

1. نحوه معاملات در تابلو زرد به صورت دو روز در هفته حراج ناپیوسته و سه روز در هفته با دامنه نوسان یک ریالی
2. نحوه معاملات در تابلو نارنجی به صورت یک روز در هفته حراج ناپیوسته و چهار روز در هفته با دامنه نوسان یک ریالی
3. نحوه معاملات در تابلو قرمز به صورت یک روز در ماه حراج ناپیوسته و در بقیه روزها با دامنه معرفی بازار اول و دوم بورس نوسان یک ریالی

دامنه روزانه و دامنه حراج پایانی در سه تابلو زرد نارنجی و قرمز:

قوانین جدید بازار پایه

جالب است بدانید که تقریباً یک سوم ارزش فرابورس به بازار پایه تعلق دارد. پیش تر، دامنه نوسان بالای این بازار، سرمایه گذاران را به سرمایه گذاری در این بازار جذب می کرد. البته، از طرف دیگر برخی سودجویان با همین نوسان بالا افراد و سهامداران مختلف را فریب می دادند و ضرر و زیان فراوانی را بر سهامداران خرد وارد می کردند. به همین دلیل، مسئولان فرابوس تصمیم به تغییرات اساسی در بازار پایه گرفتند.

همان طور که گفتیم، بازار پایه قبلاً شامل سه تابلوی الف، ب و ج بود. در قانون جدید، تابلوها به سه رنگ زرد، نارنجی و قرمز دسته بندی شده اند. دامنه نوسان در تابلوی زرد سه درصد، در تابلوی نارنجی دو درصد و در تابلوی قرمز یک درصد است. بر اساس تغییرات جدید، روزهای دوشنبه قیمت پایانی تعیین و معرفی بازار اول و دوم بورس تا دوشنبه هفته بعد، همان قیمت به عنوان قیمت پایانی در نظر گرفته می شد. اما این قوانین تا حدی جذابیت بازار پایه را برای سرمایه گذاران کاهش می داد. بنابراین، قوانین مذکور مجدداً اصلاح شد.

شاخص کل بورس، امروز ۳ آبان ۱۴۰۱

شاخص کل بورس تهران امروز (سه‌شنبه، سوم آبان‌ماه) با ۱۰ هزار و ۶۷۸ واحد کاهش، در ارتفاع یک میلیون و ۲۶۷ هزار واحدی قرار گرفت.

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

ایرنا: شاخص کل بورس تهران امروز (سه‌شنبه، سوم آبان‌ماه) با ۱۰ هزار و ۶۷۸ واحد کاهش، در ارتفاع یک میلیون و ۲۶۷ هزار واحدی قرار گرفت.

شاخص هم‌وزن با سه هزار و ۵۷۱ واحد کاهش به ۳۶۹ هزار و ۶۶۶ واحد و شاخص قیمت با ۲ هزار و ۱۳۲ واحد افت به ۲۲۰ هزار و ۷۰۳ واحد رسید.

شاخص بازار اول، ۱۰ هزار و ۵۵۷ واحد و شاخص بازار دوم، ۱۳ هزار و ۴۷ واحد افت را ثبت کردند.

امروز در معاملات بورس تهران، بیش از چهار میلیارد و ۴۵۲ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۲۴ هزار و ۸۸۰ میلیارد ریال معامله شد.

همچنین پالایش نفت بندرعباس (شبندر) با ۶۵۱ واحد، تامین سرمایه امین (امین) با ۷۷ واحد، صنعتی زر ماکارون (غزر) با ۳۶ واحد، شرکت سرمایه گذاری توسعه آذربایجان (وآذر) با ۲۹ واحد، ملس کشت و صنعت و دامپروری پارس (زپارس) با ۲۸ واحد تاثیر مثبت بر شاخص بورس داشت.

در مقابل گروه مدیریت سرمایه گذاری امید (وامید) با یک هزار و ۲۲۸ واحد، گروه مپنا (رمپنا) با ۹۵۹ واحد، معدنی و صنعتی گل گهر (کگل) با ۷۰۰ واحد، فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با ۵۹۹ واحد، معدنی و صنعتی چادرملو (کچاد) با ۵۴۵ واحد، ملی صنایع مس ایران (فملی) با ۴۳۱ واحد و بانک پاسارگاد (وپاسار) با ۳۵۳ واحد تاثیر منفی بر شاخص بورس به همراه داشت.

بر پایه این گزارش، امروز نماد پالایش نفت بندرعباس (شبندر)، فولاد مبارکه اصفهان (فولاد)، پالایش نفت اصفهان (شپنا)، سیمان آبیک (سآبیک)، ایران خودرو (خودرو)، بیمه دانا (دانا) و گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو (خگستر) در نماد‌های پُرتراکنش قرار داشتند.

گروه فرآورده‌های نفتی هم در معاملات امروز صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه ۳۲۸ میلیون و ۴۲۹ هزار برگه سهم به ارزش ۲ هزار و ۸۹ میلیارد ریال دادوستد شد.

آخرین وضعیت شاخص فرابورس

شاخص فرابورس نیز امروز بیش از ۱۶۳ واحد کاهش داشت و به ۱۷ هزار و ۴۸۸ واحد رسید.

در این بازار بیش از ۲ میلیارد و ۴۹۴ میلیون برگه سهم و اوراق مالی دادوستد شد و تعداد دفعات معاملات امروز فرابورس بیش از ۱۸۹ هزار و ۵۸۹ نوبت بود.

شیر پاستوریزه پگاه گلپایگان (غگلپا)، صنایع چوب خزر کاسپین (چخزر)، تولیدات پتروشیمی قائد بصیر (شبصیر)، کشت و دام قیام اصفهان (زقیام) و دامداری تلیسه نمونه (تلیسه) با تاثیر مثبت بر شاخص فرابورس همراه بودند، همچنین پتروشیمی مارون (مارون)، آهن و فولاد غدیر ایرانیان (فغدیر)، شرکت سرمایه گذاری صبا تامین (صبا)، بیمه پاسارگاد (بپاس)، پتروشیمی تندگویان (شگویا)، تولید نیروی برق دماوند (دماوند)، فولاد هرمزگان جنوب (هرمز) و پالایش نفت شیراز (شراز) تاثیر منفی بر این شاخص داشتند.