حقوق مالکانه (حقوق صاحبان سرمایه)
حقوق مالکان یا خالص داراییها، حق مالی (منافع) باقیمانده در داراییهای یک واحد تجاری پس از کسر کل بدهیها از کل داراییها است. به علت اینکه حقوق مالکان، یـک حـق باقیمانده اسـت، نـمـیتـوان آن را مـسـتـقـل از داراییها و بدهیها اندازهگیری نـمـود. رابـطـۀ بـیـن داراییها، بدهیها و حقوق مالکان، مبنایی اسـت برای معادله حسابداری :
حقوق مالکان + بدهیها = داراییها
که با تغییر محل عناصر تشکیل دهنده معادله حسابداری خواهیم داشت :
بدهیها – داراییها = حقوق مالکان
حقوق مالکان را اغلب حقوق صاحبان سهام یا سرمایه می نامند.
نکته : حقوق مالکان عبارت است از کل داراییها منهای کل بدهیها.
در ادامه این مقاله با شرکت حسابداری و حسابرسی اقتصاد قرن همراه باشید.
درآمدها و هزینه ها
صورتهای مالی بین تغییرات در حقوق صاحبان سرمایه ناشی از معاملات با صاحبان سرمایه (به عنوان صاحب سرمایه) و دیگر تغییرات در حقوق صاحبان سرمایه تمایز قایل می شود. تغییرات اخیر، درآمد و هزینه نامیده می شو که تعریف آنها به شرح زیر است :
درآمد : افزایش در حقوق صاحبان سرمایه به جز در مواردی که به آورده صاحبان سرمایه مربوط می شود.
هزینه : کاهش در حقوق صاحبان سرمایه به جز در مواردی که به آورده صاحبان سرمایه مربوط میشود.
بر این اساس درآمد و هزینه واژههایی کلی هستند که در برگیرنده همه تغییرات در حقوق صاحبان سرمایه است مگر آن تغییراتی که مرتبط با آورده یا ستانده صاحبان سرمایه باشد. بنابراین درآمد در برگیرنده درآمد ناشی از فعالیتهای اصلی و مستمر واحد تجاری (درآمد عملیاتی) و سایر انواع درآمد (نظیر درآمدهای غیرعملیاتی و سایر اقلام سود و زیان جامع) میباشد. به گونهای مشابه، هزینه در برگیرنده هزینه های تحمل شده ناشی از فعالیتهای اصلی و مستمر واحد تجاری (هزینه عملیاتی) و سایر انواع هزینه (نظیر هزینههای غیر عملیاتی و سایر اقلام سود و زیان جامع) میباشد.
درآمدهای عملیاتی
درآمدهای عملیاتی، جریانهای ورودی ادواری داراییها یا تسویه بدهیها، و یا ترکیبی از هر دو میباشند که در نتیجۀ تحویل یا تولید کالا، ارائه خدمات یا سایر فعالیتهای درآمدزا حاصل میشود و تشکیل دهندۀ عملیات اصلی یا عمده فعالیتهای یک واحد تجاری است. درآمد عملیاتی دارای دو مشخصۀ اساسی است : (۱) از فعالیتهای اصلی درآمدزای یک شرکت ناشی میشوند، و (۲) ماهیتاً تکراری یا مستمر هستند.
برای مثال، فروش مستمر اجناسی که هر سال توسط فروشگاه رفاه صورت می گیرد، ایجاد درآمد عملیاتی میکند اما فروش غیرمعمول و منحصر به فرد یک قطعه زمین توسط همین فروشگاه، ایجاد درآمد عملیاتی نمیکند، بلکه میتواند برای فروشگاه درآمد یا هزینه غیرعملیاتی (سود یا زیان) به همراه داشته باشد. نظریه پردازان حسابداری از درآمد عملیاتی گاهی اوقات به عنوان “استعدادهای بنگاه” و یا ” محصول موسسه” یاد میکنند.
هزینه های عملیاتی
هزینه های عملیاتی، مصرف ادواری داراییها و یا تحمل بدهیها و یا ترکیبی از هر دو میباشد که در نتیجه تحویل یا تولید کالا، ارائه خدمات یا سایر فعالیتهای درآمدزایی که فعالیتهای اصلی یا عمدۀ واحد تجاری را تشکیل میدهند، به وقوع میپیوندند. مشخصه اصلی هزینه های عملیاتی این است که آنها در فرآیند ایجاد درآمد عملیاتی به وقوع میپیوندند. هزینه های عملیاتی گاهی اوقات به عنوان “تلاشهای بنگاه” یا فداکاریهای بنگاه” برای دستیابی به درآمد عملیاتی تعریف میشود.
نکته : هزینه های عملیاتی، مصرف ادواری داراییها و یا تحمل بدهیها میباشند که در نتیجه فعالیتهای اصلی ایجاد میشوند.
سود یا زیان عملیاتی
اختلاف بین درآمدها و هزینه های عملیاتی نشان دهنده سود یا زیان عملیاتی میباشد. نتیجه خالص فعالیتهای اصلی و مستمر، شاخصی است که توان واحد تجاری را از نظر سودآوری به نمایش میگذارد.
درآمدها و هزینه های غیرعملیاتی
درآمدهای غیرعملیاتی افزایشهایی در حقوق مالکان یا خالص داراییها میباشندکه در نتیجه مبادلات فرعی (جانبی) و یا اتفاقی واحد تجاری ایجاد میشوند. به بیان دیگر، درآمدهای غیرعملیاتی از آن دسته مبادلات و رویدادهای اقتصادی منتج میگردند که از درآمدهای عملیاتی، اقلام غیر مترقبه و سایر اقلام سود و زیان جامع ناشی نمیشود. هزینه های غیرعملیاتی، کاهشهایی در حقوق مالکان یا خالص داراییها هستند که در نتیجه مبادلات فرعی (جانبی) و یا اتفاقی واحد تجاری ایجاد میشوند. هزینههای غیرعملیاتی از آن دسته مبادلات و رویدادهای اقتصادی ناشی میگردند که از هزینههای عملیاتی، اقلام غیر مترقبه و سایر اقلام سود و زیان جامع ناشی نمیشوند.
بین درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی و بین هزینه های عملیاتی و غیرعملیاتی دو وجه تمایز مهم وجود دارد.
- اول اینکه هم درآمدهای عملیاتی و هم هزینه های غیرعملیاتی هر دو با فعالیتهای عملیاتی اصلی یا عمده یک شرکت مرتبط هستند در حالیکه درآمدها و هزینه های غیرعملیاتی هر دو با فعالیتهای جانبی شرکت مرتبط میباشند. در نتیجه، در رابطه با جریانهای نقدی، درآمدها و هزینه های عملیاتی علائم و نشانههای متفاوتی در مقایسه با درآمدها و هزینههای غیرعملیاتی در اختیار میگذارند. از آنجا که درآمدها و هزینههای عملیاتی، مستمر بوده و با فعالیت اولیه شرکت در ارتباط میباشند، استفاده کنندگان از صورتهای مالی باید به ارزیابی و پیشبینی جریانهای نقدی مرتبط با درآمدها و هزینههای عملیاتی و انجام پیشبینی درآمدها و هزینههای عملیاتی، به طریقی متفاوت بپردازند. درآمدها و هزینههای غیرعملیاتی مستمر نبوده و در رابطه با فعالیتهای یک شرکت، جانبی و اتفاقی میباشند.
- دوم اینکه، درآمدها و هزینه های غیرعملیاتی همواره به جریانهای ورودی و خروجی ناخالص اطلاق میگردند، حال آنکه درآمدها و هزینه های غیرعملیاتی همواره به جریانهای ورودی و خروحی خالص اشارت دارند. مثلاً، درآمد فروش به عنوان یکی از اقلام اصلی درآمد عملیاتی برای یک شرکت بازرگانی، حاکی از جریان ورودی ناخالص منابع میباشد که در نتیجه فعالیت فروش شرکت ایجاد میشود. برای تعیین سود حاصل از درآمد فروش (به عبارت دیگر، مبلغ خالص مورد نظر)، کسر بهای تمام شده کالای فروش رفته از درآمد فروش الزامی است. در عوض، سود حاصل از فروش اموال، ماشین آلات و یا تجهیزات شرکت، تفاوت بین هزینه های مربوط به فروش (شامل مبلغ دفتری اموال، ماشین آلات و تجهیزات فروخته شده) با وجوه نقد یا سایر منابع دریافت شده از این بابت میباشد.
سود یا زیان فعالیتهای عادی
فعالیتهای عادی فعالیتهای معمول، تکرار شونده واحد تجاری (فعالیتهای تجاری) و هچنین فعالیتهای مرتبطی است که به تبعیت و در جهت پیشبرد فعالیتهای فوق یا در نتیجه آنها توسط واحد تجاری انجام میشود. چنانچه وقوع برخی رویدادها صرف نظر از ماهیت غیرمعمول یا تناوب آن، در محیط حاکم بر عملیات واحد تجاری (اعم از اقتصادی، مقرراتی، جغرافیایی و غیره) مورد انتظار باشد، آثار آنها بر عملیات واحد تجاری در زمره فعالیتهای عادی تلقی میشود.
با توجه به تعریف فوق فعالیتهای عادی به دو بخش عملیاتی و غیرعملیاتی تقسیم میشود که پیش از این درباره آنها به تفصیل بحث کردیم :
هزینه های غیرعملیاتی- درآمدهای غیرعملیاتی+ سود یا زیان عملیاتی = سود یا زیان فعالیتهای عادی
اقلام غیرمترقبه
اقلامی با اهمیت و بسیار غیرمعمول است که منشأ آن رویدادهایی خارج از فعالیتهای عادی شرکت بوده و انتظار نمیرود به طور مکرر یا منظم واقع شود. به بیان دیگر اقلامی در زمره غیرمترقبه قرار میگیرند که از پس هر دو ضابطه غیرعادی و غیر مکرر بودن برآیند و در غیر این صورت عادی در نظر گرفته میشوند.
نسبت بدهی به صاحبان حقوق سهام چیست؟
در بازار سرمایه به طور معمول اصطلاحاتی رایج است که شناخت آنها برای هر فردی که می‌خواهد در این بازار سرمایه گذاری و فعالیت نماید، ضروری و لازم است. شرکتهای گوناگونی در بازار سرمایه هستند که هر کدام از آنها دارای صورتهای مالی خاص خود میباشند. در صورتهای مالی، نسبت بدهی یکی از اصطلاحات مورد استفاده برای شرکتها میباشد که دارای انواع به‌خصوصی است. یکی از این انواع، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E)، نام دارد که نسبت کل بدهیها به حقوق صاحبان سهام است.
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E) چیست؟
فرمول نسبت بدهی
تفسیر نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام
مزایا و معایب نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام
نحوه محاسبه نسبت D/E در اکسل
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E) چیست؟
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E) نسبت کل بدهیها به حقوق صاحبان سهام است که با استفاده از آن می‌توان به اطلاعات مالی موثری برای شرکت دست پیدا کرد. اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه نسبت D/E در ترازنامه یک شرکت است. نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (Debt to Equity Ratio) نشان می‌دهد که یک شرکت برای تامین مالی داراییهای خود از چه مقدار بدهی نسبت به ارزش سهام صاحبان سهام استفاده میکند. نتیجه حاصل از این نسبت به صورت عدد و یا درصد به دست می آید که از آن می توان این نتیجه را گرفت که شرکت مورد نظر تا چه میزان از بدهی به عنوان اهرم استفاده می کند.
فرمول نسبت بدهی
نحوه محاسبه نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام چندان پیچیده نیست و از یک تقسیم ساده به دست می‌آید. همان‌طور که در تعریف به آن اشاره شد، نسبت Debt to Equity Ratio، که به اختصار D/E شناخته میشود، از تقسیم کل بدهی به ارزش کل سهام آن شرکت به دست می‌آید که به شکل زیر تعریف می شود:
حقوق صاحبان سهام / کل بدهیها = D/E
به عنوان مثال شرکتی را در نظر بگیرید که میزان کل بدهی خود را 10 میلیارد تومان تخمین زده است و ارزش کل سهام آن 135 میلیارد تومان است. بنابراین نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام برابر خواهد بود با:
به عبارتی نسبت بدهی 7.4% میباشد.
تفسیر نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام
همان‌طور که گفته شد نسبت بدهی بر پایه یک عدد یا درصد بیان میشود. در این صورت، اگر نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام، درصدی بالا داشته باشد به این معنی خواهد بود که این شرکت برای تامین مالی خود از اهرم‌های تهاجمی با ریسک بالا (مثل بهره بردن از وام بانکی)، استفاده کرده است و ملزم به پرداخت هزینه بهره مازاد میباشد.
فرض کنید شرکتی در ترازنامه خود 70 میلیارد تومان بدهی کل شرکت را ثبت کرده است و حقوق صاحبان سهام آن برابر با 10 میلیارد تومان است. در این حالت نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام معادل خواهد بود با:
یا به عبارتی برابر با 700% میباشد.
با مقایسه 2 مثال گفته شده، می‌توان این برداشت را کرد که شرکت دوم نسبت به شرکت اول با فاصله بسیار زیادی متکی به بدهی‌های خود است و از این طریق تامین مالی انجام می‌دهد و متحمل ریسک زیادی شده است.
مزایا و معایب نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام
همان‌طور که گفته شد، شرکتهای بورسی برای هزینه‌هایشان می‌توانند از 2 طریق تامین مالی داشته باشند. روش اول بدهی است که شامل پولی است که باید به همراه بهره، باز پرداخت شود. روش دوم نیز فروش سهم برای جذب سرمایه است. نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام، دارای پیامدهای مثبت و منفی میباشد که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
مزایای نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام:
- زمانی که صاحبان شرکت از بدهی یا وام برای تامین سرمایه استفاده میکنند، در ترکیب سهامداران عمده تغییری ایجاد نمیشود و از این رو این بدهی ایجاد شده, لطمه‌ای به مالکیت شرکت وارد نمیکند.
- تامین مالی شرکت از طریق بدهی این نکته مثبت را به همراه دارد که شرکت فقط موظف به باز پرداخت اصل پول دریافتی است و شرکت مجبور نیست که سود کسب شده شرکت را تقسیم کند و این یکی دیگر از نکات مثبت این موضوع است.
- رفع مشکلات مالی به روش بدهی، پیچیدگی اداری کمتری دارد چرا که ملزم به رعایت قوانین سازمان بورس اوراق بهادار نیست.
- در رفع مشکلات مالی به روش بدهی، شرکت نیازی به اطلاع‌رسانی عمومی ندارد در صورتی که برای تامین مالی از روش فروش سهم، این موضوع می‌بایست اطلاع‌رسانی گردد و جلسات متعددی تشکیل شود.
معایب نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام:
- هر چقدر میزان نسبت بدهی بالاتر باشد، شرکت ریسک سرمایه گذاری بالاتری را تجربه خواهد کرد و این اتفاق برای جذب سرمایه‌گذار نکته‌ی منفی محسوب میشود.
- بالا بودن نسبت بدهی، باعث میشود فرایند رشد شرکت با کندی انجام شود.
- بالا بودن نسبت بدهی، ممکن است به ورشکستگی مالی ختم شود.
- عدم پیشروی روند چرخه کسب و کار شرکت با آنچه پیشبینی می‌شد میتواند مشکلات عدم پراخت به موقع را با خود همراه داشته باشد.
- بالا بودن نسبت بدهی همواره به عنوان مانعی برای سرمایه‌گذاری‌های دیگر برای شرکت به شمار می‌رود.
نحوه محاسبه نسبت D/E در اکسل
نرم افزار اکسل یکی از نرم فزارهایی است که امکان الگوی ترازنامه را برای کاربران خود ارائه می‌دهد. همچنین پاسخگوی بیشتر نیاز‌های اولیه حسابداران است و آنها را در تنظیم صورتهای مالی کمک میکند. با استفاده از اکسل و الگوهای ترازنامه‌ای آن، به طور خودکار می‌توانید نسبت‌های مالی شرکت و نیز نسبت‌های بدهی آن را بسنجید.
جمع‌بندی
محاسبه نسبت بدهی هر شرکت و صنعت فعال در بازار سرمایه میتواند درک درستی از وضعیت مالی شرکت را به تحلیلگران دهد. بسیاری از کسانی که بنیاد شرکتها برای آنها مهم تلقی می شود، از نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام به عنوان فاکتوری مهم برای سنجش وضعیت شرکتها استفاده میکنند. نسبت بدهی میتواند مزایا و معایبی را به همراه داشته باشد که در این مقاله به طور کامل شرح داده شد.
معادله حسابداری چیست؟ معرفی انواع معادله حسابداری
معادله حسابداری رابطه بین داراییها، بدهیها و حقوق صاحبان سهام را نشان می‌دهد. معادله حسابداری مبنایی است که بر اساس آن سیستم حسابداری دو ورودی ساخته میشود. تراکنش‌های تجاری باید مطابق با معادله حسابداری ثبت شوند تا از صحت هر بخش از یک ثبت اطمینان حاصل شود. در اصل، معادله حسابداری به صورت زیر است:
داراییها = بدهیها + حقوق صاحبان سهام
داراییها، بدهیها و بخش‌های حقوق صاحبان سهام؛ معادله حسابداری در زیر توضیح داده میشود و به حساب‌های مختلفی که ممکن است در هر یک گنجانده شود، اشاره میشود. شما می‌توانید این رابطه بین داراییها، بدهیها و حقوق صاحبان سهام را در ترازنامه مشاهده کنید، جایی که مجموع همه داراییها همیشه با مجموع بخش‌های بدهی و حقوق صاحبان سهام برابر است.
داراییها در معادله حسابداری
داراییهای موجود در معادله حسابداری منابعی هستند که یک شرکت برای استفاده در اختیار دارد، مانند وجه نقد، حساب‌های دریافتی، داراییهای ثابت و موجودی. حساب‌های دریافتی شامل کلیه مبالغی است که به صورت اعتباری برای مشتریان صورتحساب میشود و همچنین مربوط به فروش کالا یا خدمات است. موجودی شامل کلیه مواد اولیه، کار در حال تولید، کالاهای تمام شده و کالاهای ارسالی است که برای فروش توسط اشخاص ثالث ارائه میشود.
یک شرکت برای داراییها، با تحمل بدهیها (که بخشی از بدهیها در معادله حسابداری است) یا با گرفتن منابع مالی از سرمایه‌گذاران (که بخش حقوق صاحبان سهام معادله است) پرداخت میکند. بنابراین، شما منابعی با ادعاهای جبران کننده در برابر آن منابع، چه از سوی طلبکاران یا سرمایه گذاران، دارید. هر سه جزء معادله حسابداری در ترازنامه وجود دارند که وضعیت مالی یک کسب و کار را در هر مقطع زمانی مشخص نشان می‌دهد.
بدهیها در معادله حسابداری
بخش بدهی‌های معادله معمولاً شامل حساب‌های پرداختی است که به تامین‌کنندگان؛ بدهکار است، این بدهیها شامل بدهی‌های تعهدی، مانند مالیات فروش و مالیات بر درآمد، و بدهی قابل پرداخت به وام دهندگان است. حساب‌های پرداختی شامل کلیه کالاها و خدماتی است که توسط تامین کنندگان به شرکت صورتحساب میشود و هنوز پرداخت نشده است. بدهی‌های تعهدی مربوط به کالاها و خدماتی است که به شرکت ارائه شده است، اما هنوز فاکتور تامین کننده دریافت نشده است.
حقوق صاحبان سهام در معادله حسابداری
بخش حقوق صاحبان سهام معادله؛ پیچیده‌تر از مبلغی است که سرمایه‌گذاران به شرکت پرداخت میکنند. این در واقع سرمایه گذاری اولیه آنها به اضافه هر گونه سود بعدی، منهای زیان‌های بعدی، منهای هر گونه سود سهام یا سایر برداشت‌هایی است که به سرمایه گذاران پرداخت میشود. بخش حقوق صاحبان سهام برای کسب و کارهای بزرگ‌تر افزایش می‌یابد، چون وام دهندگان می‌خواهند قبل از اینکه وام قابل توجهی به یک سازمان بدهند، سرمایه گذاری زیادی را در یک کسب و کار ببینند.
چرا معادله حسابداری مهم است؟
دلیل اینکه معادله حسابداری بسیار مهم است این است که همیشه درست عمل میکند و مبنای همه معاملات حسابداری در یک سیستم دو ورودی را تشکیل می‌دهد. در یک سطح کلی، این بدان معنی است که هر زمان که یک تراکنش قابل ثبت وجود دارد، انتخاب برای ثبت همه آن شامل حفظ تعادل معادله حسابداری است. مفهوم معادله حسابداری در تمام بسته‌های نرم افزار حسابداری تعبیه شده است، به طوری که تمام معاملاتی که الزامات معادله را برآورده نمی‌کنند، به طور خودکار رد میشوند.
محدودیت‌های معادله حسابداری
معادله حسابداری فقط برای ارائه ساختار زیربنایی نحوه تنظیم ترازنامه طراحی شده است، تا زمانی که یک سازمان از معادله حسابداری پیروی کند، میتواند هر نوع معامله را گزارش کند، حتی اگر جعلی باشد. به طور خلاصه، معادله حسابداری تضمین نمیکند که اطلاعات مالی گزارش شده صحیح است، فقط از قوانین خاصی در مورد نحوه ثبت اطلاعات در یک سیستم حسابداری پیروی میکند.
علاوه بر این، معادله حسابداری تنها ساختار زیربنایی را برای چگونگی ابداع ترازنامه ارائه می‌دهد. سپس هر کاربر ترازنامه؛ باید اطلاعات به دست آمده را ارزیابی کند تا تصمیم بگیرد که آیا یک بیزینس به اندازه کافی نقد است و از نظر مالی به شیوه‌ای مناسب اداره میشود یا خیر.
مثالی از معادله حسابداری
فرض می‌کنیم شرکت X در سری معاملات زیر شرکت میکند:
- X سهام را به یک سرمایه گذار به قیمت ۱۰۰۰۰ دلار می‌فروشد. این باعث افزایش حساب نقدی (دارایی) و همچنین حساب سرمایه (صاحبان سهام) میشود.
- شرکت ایکس ۴۰۰۰ دلار موجودی از یک تامین کننده خریداری میکند. این باعث افزایش حساب موجودی (دارایی) و همچنین حساب بدهیها (بدهی) میشود.
- X موجودی را به قیمت ۶۰۰۰ دلار می‌فروشد. این امر حساب موجودی (دارایی) را کاهش می‌دهد و هزینه بهای تمام شده کالای فروخته شده را ایجاد میکند که به صورت کاهش در حساب درآمد (صاحب صاحبان سهام) خود را نشان می‌دهد.
- فروش موجودی X نیز باعث ایجاد فروش و جبران مطالبات میشود. به این ترتیب حساب دریافتی‌ها (دارایی) ۶۰۰۰ دلار افزایش می‌یابد و حساب درآمد (صاحبان سهام) ۶۰۰۰ دلار افزایش می‌یابد.
- X پول نقد را از مشتری که موجودی را به او فروخته است؛ جمع آوری میکند. این باعث افزایش ۶۰۰۰ دلاری حساب نقدی (دارایی) و کاهش ۶۰۰۰ دلاری حساب دریافتی‌ها (دارایی) میشود.
ثبت معاملات حسابداری با معادله حسابداری به این معنی است که شما از بدهی و اعتبار برای ثبت هر تراکنش استفاده می‌کنید که به عنوان حسابداری دو ورودی شناخته میشود.
نمونه‌هایی از معاملات معادله حسابداری
در زیر چندین نمونه از هر یک از معاملات قبلی را یادداشت می‌کنیم، در اینجا نشان می‌دهیم چگونه این معاملات با معادله حسابداری مطابقت دارند.
داراییهای ثابت را به صورت اعتباری بخرید
شرکت X یک دستگاه را به صورت اعتباری به قیمت ۱۰۰۰۰ دلار خریداری میکند. این امر باعث افزایش حساب داراییهای ثابت (Asset) و افزایش حساب؛ حساب‌های پرداختی (Liability) میشود. بنابراین، طرف دارایی و بدهی معامله برابر است.
موجودی را به صورت اعتباری بخرید
شرکت X مواد اولیه را به صورت اعتباری به مبلغ ۵۰۰۰ دلار خریداری میکند. این باعث افزایش حساب موجودی (دارایی) و افزایش حساب، حساب‌های پرداختی (مسئولیتی) میشود. بنابراین، طرف دارایی و بدهی معامله برابر است.
پرداخت سود سهام
شرکت ایکس ۲۵۰۰۰ دلار سود سهام پرداخت میکند. این امر باعث کاهش حساب نقدی (دارایی) و کاهش حساب سود انباشته (صاحبان سهام) میشود. بنابراین، طرف دارایی و حقوق صاحبان سهام معامله برابر است.
پرداخت اجاره
شرکت ایکس ۴۰۰۰ دلار اجاره پرداخت میکند. این امر باعث کاهش حساب نقدی (دارایی) و کاهش حساب‌های پرداختی (بدهی) میشود. بنابراین، طرف دارایی و بدهی معامله برابر است.
پرداخت فاکتورهای تامین کننده
شرکت ایکس ۲۹۰۰۰ دلار در صورت‌حساب‌های تامین‌کننده موجود می‌پردازد. این امر باعث کاهش ۲۹۰۰۰ دلاری حساب نقدی (دارایی) و کاهش حساب، حساب‌های پرداختی (مسئولیتی) میشود. بنابراین، طرف دارایی و بدهی معامله برابر است.
فروش کالا به صورت نسیه
شرکت X کالاها را به قیمت ۵۵۰۰۰ دلار به صورت اعتباری می‌فروشد. این باعث افزایش ۵۵۰۰۰ دلاری حساب‌های دریافتی (دارایی) و افزایش حساب درآمد (Equity) میشود. بنابراین، طرف دارایی و حقوق صاحبان سهام معامله برابر است.
فروش سهام
شرکت ایکس ۱۲۰۰۰۰ دلار از سهام خود را به سرمایه گذاران می‌فروشد. این باعث افزایش ۱۲۰۰۰۰ دلاری حساب نقدی (دارایی) و افزایش حساب موجودی سرمایه (Equity) میشود. بنابراین، طرف دارایی و حقوق صاحبان سهام معامله برابر است.
مسائل اضافی معادله حسابداری
اگر ترازنامه را چاپ کنید و مجموع همه داراییها با کل بدهیها و حقوق صاحبان سهام مطابقت نداشته باشد، چه؟ ممکن است یکی از سه علت اصلی در این بین وجود داشته باشد که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم.
خطای گرد کردن
اگر نرم افزار حسابداری شما به نزدیکترین عدد به هزار یا… گرد میشود، عملکرد گرد کردن ممکن است منجر به ارائه‌ای شود که به نظر نامتعادل می‌رسد. این موضوع صرفاً یک مسئله گرد کردن است. در واقع هیچ نقصی در معادله حسابداری اساسی وجود ندارد.
اعداد شروع نامتعادل
اگر به تازگی استفاده از نرم افزار را شروع کرده‌اید، ممکن است موجودی‌های ابتدایی حساب‌های مختلف را که در معادله حسابداری موجود نیستند وارد کرده باشید. نرم افزار حسابداری باید هنگام وارد کردن موجودی‌های اولیه، این مشکل را علامت گذاری کند و از شما بخواهد که مشکل را اصلاح کنید.
معاملات نامتعادل
ممکن است اطلاعاتی را در دفترچه‌ای ثبت کرده باشید که بدهیها با اعتبارات مطابقت نداشته باشد. اگر از نرم‌افزار حسابداری استفاده می‌کنید، این امر ممکن است غیرممکن باشد، اما اگر معاملات حسابداری را به صورت دستی ثبت کنید، کاملاً ممکن است. در مورد دوم، تنها راه برای تصحیح مشکل این است که همه ورودی‌های انجام‌شده تا به امروز را مرور کنید تا ورودی نامتعادل را پیدا کنید.
معادله حسابداری برای موسسات غیرانتفاعی (Nonprofit)
معادله برای یک واحد غیرانتفاعی متفاوت است، چون یک موسسه غیرانتفاعی حقوق صاحبان سهام را ثبت نمیکند و معادله یک غیرانتفاعی به شرح زیر است:
داراییها = بدهیها + خالص داراییها
بخش خالص داراییهای این معادله از داراییهای خالص نامحدود و محدود تشکیل شده است. از معادله حسابداری با اصطلاحات مشابهی مانند معادله ترازنامه یا معادله اساسی حسابداری نیز یاد میشود.
جمع بندی
تا به اینجا همه چیز در مورد معادله حسابداری مورد بررسی قرار گرفت و شما را با تمامی جزئیات در مورد معادله حسابداری آشنا کردیم و مشخص کردیم که پایه تمامی فرایندهای حسابداری که انجام می شود بر اساس این معادلات است و متخصصین این حوزه از این معادلات استفاده میکنند. در نهایت نیز شما می توانید برای مدیریت دارایی ها و انجام تمامی فرایندهای مالی از نرم افزارهای حسابداری مانند نرم افزار حسابداری آمیسا استفاده کنید که به شما کمک میکند تا مدیریت کاملی روی تمامی فرایندهای مالی خود داشته باشید.
انواع صورت های مالی شرکت ها - ترازنامه، سود و زیان و جریان وجوه نقد
بازار سرمایه، بازاری مناسب سرمایه‌گذاری میباشد که وجود شفافیت بالا همواره یکی از مزیت‌های این بازار به شمار می‌رود. این شفافیت به دو طریق محقق می‌گردد:
1- نظارت سازمان بورس اوراق بهادار بر معاملات و عملکرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس
2- قوانین و دستورالعمل‌های لازم جهت ورود به بورس اوراق بهادار که شرکتها مستلزم به رعایت آن میباشند. یکی از این دستورالعمل‌ها، ارائه صورت های مالی و حسابداری در پایان هر دوره مالی میباشد. این گزارشها در سایت کدال منتشر میگردند تا در دسترس عموم قرار گیرند. در ادامه شما را با انواع صورت های مالی آشنا می‌کنیم. از این طریق می‌توانید عملکرد شرکتها را بررسی نمایید.
تعریف صورت مالی
به گزارش‌هایی که شرکتها در پایان دوره‌های مالی منتشر می‌نمایند، صورت مالی گفته میشود. این حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه گزارشات، وضعیت و گردش مالی، میزان دارایی و بدهی‌های شرکت را در بردارد که باید مطابق با اصول و استانداردهای حسابداری باشد. اطلاعات ثبت شده در این گزارشات، برگرفته از داده‌های مالی میباشد که توسط امور مالی هر شرکت ثبت و توسط موسسات حسابداری تنظیم می‌گردد. از آنجایی که صورتهای مالی بیانگر عملکرد و وضعیت دقیق شرکت میباشند از اهمیت بسیاری برخوردارند. تحلیلگران و صاحبان سهام هر شرکت با بررسی این صورتها، از ریسک سرمایه خود می‌کاهند؛ زیرا در صورت مشاهده عملکرد نامطلوب شرکت، سرمایه خود را خارج می‌نمایند.
دوره های مالی
شرکتها موظفند حداقل یکبار در سال، گزارشات مالی خود را در قالب صورت های مالی ارائه دهند. برخی از شرکتها در فواصل زمانی کوتاه‌تری اقدام به ارائه صورت مالی می‌نمایند. شرکتها می‌توانند در دوره‌های سه ماهه، شش ماهه و یا نه ماهه نیز گزارشات مالی خود را ارائه دهند.
انواع صورت های مالی
گزارشات مالی در انواع مختلفی تهیه میگردند که هریک بیانگر قسمت مشخصی از عملکرد شرکت میباشد. ترازنامه، گزارش سود و زیان (و سود و زیان جامع) شرکت و جریان وجوه نقد، انواع این صورتها میباشند. در ادامه به شرح هر یک می‌پردازیم.
1- ترازنامه (صورت مالی بیان کننده میزان بدهی و دارایی)
ترازنامه، نوعی صورت مالی است که حاوی اطلاعات مهمی از جمله دارایی شرکت میباشد. از این رو، می‌توان گفت که ترازنامه، مهم‌ترین صورت مالی شرکت است. اطلاعاتی از قبیل: میزان دارایی نقدی و غیرنقدی، میزان بدهیها و میزان دارایی صاحبان سرمایه شرکت، همگی در ترازنامه ذکر می‌گردد. مجموع سرمایه و بدهی‌های هر شرکت، میزان دارایی را مشخص می‌نماید. به این فرمول، معادله حسابداری می‌گویند.
(دارایی = بدهی + سرمایه)
انواع دارایی شرکتها
هر شرکت، دارای مقداری سرمایه نقدی و غیرنقدی میباشد که در مجموع، سرمایه شرکت را تشکیل میدهند. سرمایه نقدی همان میزان وجه نقد موجود در حساب شرکت است. میزان بدهی افراد به شرکت که از طریق چک و … تسویه و در نهایت به حساب شرکت واریز می‌گردد نیز جزء دارایی نقدی محسوب میشود.
ملک، ساختمان، ماشین آلات و … از جمله داراییهای فیزیکی محسوب میگردند که به آنها سرمایه غیرنقدی می‌گویند.
فرم استاندارد ترازنامه
در ستون راست جدول ترازنامه، دارایی (ثابت و جاری) شرکت و در انتهای آن مجموع این داراییها ثبت می‌گردد. در ستون چپ ترازنامه، اطلاعات بدهیها و حقوق صاحبان سرمایه شرکت و در انتها نیز مجموع این هزینه‌ها ثبت می‌گردد. با کسر این مقادیر از میزان دارایی شرکت، میزان سرمایه شرکت بدست می‌آید. تصویر زیر نمونه‌ای از ترازنامه میباشد.
2- صورت مالی سود و زیان
گزارش سود و زیان شرکت، نوعی صورت مالی است که نمایی از عملکرد شرکت را در اختیار مدیران و سهامداران قرار می‌دهد. در این نوع صورت مالی ، کلیه درآمدها و هزینههای شرکت ثبت می‌گردد. این اطلاعات شامل درآمدهای عملیاتی شرکت، هزینههای تولید، مالیات، بهره وام‌های دریافتی و کلیه هزینههای پرداختی و غیره میباشد که همگی در یک ستون قرار میگیرند. این صورت در نهایت میزان سود خالص و سود ناخالص شرکت را مشخص می‌سازد که در تصمیم‌گیری ذینفعان شرکت بسیار موثر است. از این رو گزارش سود و زیان نام گرفته است.
تعاریف اصطلاحات پرکاربرد در صورت سود و زیان شرکت
هزینههای مستقیم: به هزینه های مرتبط با تولید کالا گفته میشود. به عنوان مثال، برای تهیه کاغذ، هزینه خرید چوب یکی از هزینههای مستقیم میباشد.
هزینههای غیرمستقیم: به هزینه‌هایی که مستقیماً به کالا مربوط نمیشوند اما در فرآیند ساخت کالا الزامی هستند گفته میشود. به عنوان مثال حقوق، کارکنان کارخانه تولید کاغذ و یا هزینه تعمیر و نگهداری استهلاک ماشین‌آلات، از این قبیل هزینه‌ها میباشند.
درآمد و هزینه عملیاتی: به درآمد حاصل از فعالیت اصلی شرکت، درآمد عملیاتی و به میزان هزینههای صورت گرفته بابت این مقدار درآمد، هزینه عملیاتی گفته میشود که اعم از هزینههای مستقیم و غیر مستقیم میباشد.
سود عملیاتی: به میزان درآمد شرکت پس از کسر هزینههای مستقیم و غیرمستقیم، درآمد عملیاتی گفته میشود. در واقع، می‌توان گفت به میزان درآمد پس از کسر هزینه ها به جز مالیات و بهره، سود عملیاتی می‌گویند.
(هزینههای مستقیم و غیرمستقیم - درآمد عملیاتی = سود عملیاتی)
سود ناخالص: به میزان درآمد شرکت (حاصل از فروش کالا و خدمات) پس از کسر هزینههای تولید، سود ناخالص گفته میشود. (هزینههای مربوط به تولید - درآمد شرکت = سود ناخالص)
سود خالص: به میزان درآمد شرکت پس از کسر کل هزینههای سازمان اعم از هزینههای تولید، مالیات، بهره وام و حقوق کارکنان، سود خالص گفته میشود.
تفاوت سود خالص و ناخالص
این دو مقدار در گزارش سود و زیان شرکت ذکر میگردند. از این رو، درک مفهوم و تفاوت این دو برای هر تحلیلگر الزامی است.
- در سود ناخالص، تنها هزینههای مستقیم از درآمد کسر می‌گردد که نشانگر میزان کارآمدی شرکت در چرخه تولید میباشد؛ در حالی که در سود خالص کلیه هزینه‌ها (مستقیم و غیرمستقیم) از درآمد سازمان کسر می‌گردد. سود خالص، بیانگر میزان سودآوری شرکت است و ممکن است این عدد گاهی منفی شود که نشان دهنده زیان‌ده بودن شرکت میباشد.
- هدف از محاسبه سود ناخالص، مشاهده تاثیر هزینههای تولید بر میزان سود شرکت میباشد. هدف از محاسبه سود خالص نیز مشاهده عملکرد کلی شرکت در یک دوره مالی خاص میباشد.
- سود ناخالص نشان دهنده وضعیت سوددهی شرکت نیست؛ از این رو در تصمیمات آینده شرکت قابل اتکا نمی‌باشد. در حالی که در سود خالص، کلیه هزینه‌ها کسر شده و می‌توان در جهت پیشبرد و گسترش شرکت از آن بهره برد.
فرم استاندارد صورت سود و زیان
در نمونه بالا ابتدا میزان درآمد فروش (عملیاتی) ثبت شده است که با کسر میزان برگشت از فروش و تخفیفات، فروش خالص حاصل میشود. پس از کسر بهای تمام شده کالای فروش رفته از مقدار فروش خالص، میزان سود ناخالص بدست می‌آید. سپس با مشخص نمودن میزان هزینههای غیرمستقیم مانند هزینههای توزیع و فروش، اداری، عمومی و کسر از سود ناخالص، میزان سود یا زیان عملیاتی مشخص می‌گردد. در صورت مثبت (منفی) بودن، این مقدار سود (زیان) عملیاتی را نشان می‌دهد. در نهایت با کسر میزان هزینههای مالی و غیر عملیاتی مانند مالیات بر درآمد و سایر هزینه‌ها، سود یا زیان خالص بدست می‌آید. این مقدار نیز با توجه به مثبت و یا منفی بودن، نشان دهنده سود یا زیان خالص شرکت میباشد.
هرکدام از این پارامترها (سود ناخالص، سود عملیاتی ، سود خالص) نشانگر عملکرد‌های مختلف شرکت میباشند که افراد با مشاهده و تحلیل آنها می‌توانند نسبت به سرمایه‌گذاری و یا خروج سرمایه خود تصمیم‌گیری نمایند.
3- صورت مالی جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد شرکت نیز یکی از صورتهای مالی اساسی شرکت میباشد. اطلاعات ثبت شده در این صورت، در پنج قسمت مجزا قرار میگیرند که نشان می‌دهد که میزان وجه ورودی و خروجی شرکت چه میزان بوده و این مقادیر در چه محلی نهادینه شده است. به عنوان مثال، ممکن است سود خالص ثبت شده در گزارش سود و زیان، به صورت نقد در حساب شرکت موجود نباشد و این میزان در محلی سرمایه‌گذاری شده باشد. این گزارش، اطلاعاتی از این قبیل را در اختیار افراد قرار می‌دهد.
برداشتها از صورت جریان وجوه نقد
جریان نقدی مثبت، نشان دهنده افزایش ورود نقدینگی به شرکت میباشد. شرکتها می‌توانند این میزان را به تسویه بدهی، پرداخت به سهامداران و یا سرمایه‌گذاری در داخل و یا خارج از شرکت اختصاص دهند.
نقدشوندگی شرکتها بسیار با اهمیت است. ممکن است حتی شرکتهای سودده با نقدشوندگی ضعیف به دلیل بلوکه بودن دارایی شرکت و یا سرمایه‌گذاری بیش از حد، متحمل شکست شوند. از این رو، وجود نقدینگی لازم به جهت تسویه بدهی‌های کوتاه مدت الزامی و حیاتی است.
مقدار بالای نقدینگی آزاد شرکتها نشان دهنده این است که شرکت تا چه حد میتواند برای گسترش شرکت هزینه کرده و به سهامداران پرداختی داشته باشد.
5 سرفصل در گزارش جریان وجوه نقد شرکت
صورت گردش وجوه از پنج قسمت مجزا تشکیل میشود. این قسمتها شامل فعالیتهای عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تامین مالی در سه بخش مجزا و همچنین مالیات بر درآمد شرکت، بازده سرمایه‌گذاری‌ها و تامین مالی در دو بخش دیگر قرار میگیرند. در ادامه به شرح هر قسمت به ترتیب ذکر شده در گزارش مربوطه خواهیم پرداخت.
فعالیت های عملیاتی
بخشی از گزارش جریان وجوه نقد شرکت، به فعالیتهای عملیاتی شرکت اختصاص دارد. میزان وجه حاصل شده از فعالیتهای تجاری شرکت و نحوه مصرف این وجوه همراه با توضیحات مطرح گردیده است.
بازده سرمایه گذاری ها و تامین مالی
در این قسمت از صورت جریان وجوه نقد، میزان وجوه و سود پرداختی بابت تامین مالی و سود دریافتی از محل سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و کوتاه مدت درج می‌گردد. این موارد میزان اثربخش بودن سرمایه‌گذاری‌های شرکت و همچنین چشم ا‌ندازی از آینده را در اختیار افراد قرار می‌دهد.
مالیات بر درآمد
هر شرکت با توجه به میزان درآمد خود، موظف به پرداخت مالیات میباشد. مبلغ واریزی بابت مالیات در قسمتی مجزا از صورت جریان وجوه شرکت ثبت می‌گردد. میزان مالیات پرداختی میتواند در تصمیم گیری ذینفعان موثر باشد. قرار گرفتن این بخش در قسمتی مجزا مطابق استانداردهای حسابداری ایران میباشد.
فعالیت های سرمایه گذاری
گزارش این قسمت، به میزان ورودی و خروجی وجه نقد از سرمایه‌گذاری‌های شرکت اشاره دارد. به عنوان نمونه، هرگونه خرید و فروش منابع سرمایه‌گذاری شرکت، مانند: ملک، کارخانه ، ابزار و . در این قسمت ثبت می‌گردد. جریان نقدی مثبت نشان دهنده عملکرد مثبت یک شرکت میباشد، اما لزوما تمامی شرکتها با جریان وجوه نقد منفی زیان‌ده نمی‌باشند. ممکن است شرکتی با میزان جریان وجوه نقد منفی، سرمایه‌گذاری بلند مدت هوشمندانه صورت داده باشد که در آینده منجر به عملکرد ویژه گردد. با بررسی این قسمت، می‌توان به این مهم پی برد.
فعالیت های تامین مالی
در قسمت فعالیتهای تامین مالی، نحوه جذب نقدینگی مورد نیاز شرکت و همچنین بازپرداخت این وجه به سرمایه‌گذاران ثبت می‌گردد. به عنوان نمونه، با مشاهده این قسمت از گزارش جریان وجوه نقد، می‌توان متوجه شد شرکت در چه فواصلی، از کجا و چه مقدار سرمایه جذب می‌نماید. همچنین مواردی مانند: پرداخت سود نقدی، دریافت وام، فروش و یا انتشار اوراق بیشتر از فعالیتهای تامین مالی محسوب میشوند.
4- صورت مالی سود و زیان جامع
صورت سود و زیان عادی، قادر به نمایش تمامی اطلاعات نمی‌باشد؛ از این رو، صورت سود و زیان جامع تهیه می‌گردد که شامل اطلاعات حقوق سرمایه‌گذاران است. برای تهیه این صورت نیاز به اطلاعات جدید نیست. از جمع‌آوری داده‌ها از ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد، می‌توان صورت سود و زیان جامع را تهیه نمود.
تعریف مفاهیم کاربردی در صورت سود و زیان جامع
درآمد تحقق نیافته: شرکتها در آغاز هر دوره، میزان درآمد، هزینه و سود خود تا پایان دوره مالی را تخمین می‌زنند. در پایان دوره، میزان سود، هزینه و فروش خالص در صورت سود و زیان ذکر می‌گردد. به تفاوت میزان پیشبینی شده برای این مقادیر با مقادیر واقعی آنها، میزان درآمد و سود تحقق نیافته گفته میشود که در صورت سود و زیان جامع ذکر می‌گردد. این میزان به دلیل تغییر ارزش داراییها و یا برخی بدهیها صورت می‌گیرد.
سود تسعیر ارز: برخی از فعالیتهای شرکت مانند معاملات خارجی، نیاز به تسعیر ارز دارد. (تسعیر= تبدیل ارز، بها تعیین کردن). این تبدیل ارز بر وضعیت مالی شرکت تاثیر میگذارد از این رو، در صورت سود و زیان جامع شرکت ذکر می‌گردد.
زیان تحقق نیافته: برخی از پروژه‌ها، سودآوری نداشته و تنها شرکت را متحمل هزینه اضافی می‌نمایند. با شناسایی و توقف اینگونه از پروژه‌ها، از هزینه اضافی و ضرر شرکت جلوگیری می شود؛ به این مقادیر، زیان تحقق نیافته گفته میشود که از به هدر رفتن سود شرکت جلوگیری می‌نماید.
تعدیلات سنواتی: به اشتباهات و تغییرات در رویه حسابداری، تعدیلات سنواتی گفته میشود. این مقادیر در صورت سود و زیان جامع آورده میشود. به طور نمونه شیوه حسابداری یک شرکت در سال 1399 تغییر کرده است؛ برای جلوگیری از ایجاد خطا حساب‌های قبلی تعدیل میگردند. گاهی ممکن است در ارقام اشتباهی صورت گیرد که این مورد نیز در قسمت تعدیلات ثبت می‌گردد. نکته قابل توجه این است که برای هر اصلاح وجود سند الزامیست.
نمونه استاندارد صورت سود و زیان جامع
سخن آخر
در بورس، معمولا حباب قیمتی وجود دارد که قیمت معامله شده در بازار با ارزش ذاتی سهام متفاوت است. تحلیلگران بنیادی سعی دارند از این حباب قیمتی اطلاع یافته و سود کسب نمایند؛ به طوری که سهم‌ها را با قیمتی کمتر از ارزش ذاتی خریداری کرده و با قیمتی بالاتر از ارزش ذاتی به فروش برسانند. این امر با مطالعه و بررسی دقیق صورت های مالی شرکتها امکان‌پذیر است. در این صورتها اطلاعات مهمی نهفته است که با مشاهده و بررسی این اطلاعات می‌توان از آینده مالی و قیمت ذاتی سهام شرکت مطلع شد.
حسابداری و حسابرسی
در واقع با استفاده از گزارشات مالی می توان تمام صورتهای مالی را به صورت کامل مورد بررسی و تحلیل قرار داد .
پیش از گزارشات مالی می بایست دقیقا” تمام سند های حسابداری ثبت گردد و گزارشات مالی هم به صورت نرم افزار در نرم افزارهای حسابداری موجود است و هم با استفاده از یک کارشناس متخصص در زمینه ی حسابداری تمام گزارشات آن تهیه شود . گزارشات مالی به شامل موارد ذیل می باشد و با استفاده از موارد ذیل به راحتی می توان گزارشات مالی را بر اساس پارامترهای مورد نظر خود تهیه نمود : گزارش گیری از دفاتر که در واقع با استفاده از این گزارش می توان با استفاه از نرم افزارهای حسابداری از دفاتری نظیر کل ، معین و تفصیلی می توان گزارشات لازم را اخذ نمود . گزارشات مالی مورد استفاده درمباحث حسابداری عبارتند از :
1) گزارش از دفاتر روزنامه
2) گزارش از تراز آزمایشی
3) گزارشات اخذ شده از ترازنامه
4) گزارشات اخذ شده از سود و زیان ها
انواع گزارش مالی
ترازنامه:
گزارشی است که وضعیت داراییها، بدهیها و حقوق مالکان یک شرکت(حقوق صاحبان سهام) را در یک تاریخ معین نشان می‌دهد. ترازنامه به‌گونه‌ای است كه میزان داراییهای یک شركت همواره برابر با مجموع بدهیها و حقوق صاحبان سهام آن است که به آن معادله اساسی حسابداری نیز می‌گویند
داراییها = بدهیها + حقو ق صاحبان سرمایه
از ترازنامه به‌عنوان صورت وضعیت مالی نیز نام‌برده میشود. ترازنامه در اصل به شما می‌گوید که یک شرکت چقدر دارایی دارد و چقدر بدهکار است. تفاوت بین داراییها و بدهیها، حقوق صاحبان سهام را مشخص میکند. ترازنامه تصویری از وضعیت شرکت در زمان تهیه صورتهای مالی به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهد.
به‌طورکلی اگر نسبت بدهی‌های یک شرکت به داراییهای آن بالا باشد، ریسک شرکت بالا حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه می‌رود، همان‌طور که شما هنگام قرض دادن پول به کسی که بدهی بالایی دارد، تأمل بیشتری می‌کنید، شرکتی که نسبت بدهی آن به داراییها بالا باشد، باید با دقت بیشتری بررسی شود.
عناصر اصلی و سه‌گانه ترازنامه
۱- داراییها(سمت راست ترازنامه)
۳- حقوق صاحبان سهام(سمت چپ ترازنامه)
داراییها = بدهیها + حقوق صاحبان سرمایه
تامین دارایی شرکتها
داراییهای شرکت از طریق ایجاد بدهی و وام یا از طریق آورده سهامداران اعم از نقدی و غیر نقدی تأمین مالی میشوند. آن بخشی از داراییها که توسط سهامداران شرکت تأمین مالی شده‌اند، در قالب حقوق صاحبان سهام طبقه‌بندی میشود. دقت شود که هرگونه تغییر در یک سمت ترازنامه، منجر به تغییر دیگری در سمت مقابل میشود که در نهایت حاصل جمع دو طرف با یکدیگر مساوی باقی می‌ماند. داراییها به دو دسته داراییهای جاری و داراییهای ثابت تقسیم میشوند
انواع دارایی:
داراییهای جاری؛ آن دسته از داراییها هستند که قابلیت نقدشوندگی بالایی دارند، مانند موجودی نقد، سپرده بانکی، سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت، حساب‌ها و اسناد دریافتنی، موجودی کالا، مواد و.
داراییهای ثابت؛ برخلاف داراییهای جاری فاقد نقدشوندگی بالا بوده و شرکت نیز تصمیمی بر نقد کردن آنها در کوتاه‌مدت ندارد؛ مانند ماشین‌آلات تولیدی، زمین، ساختمان‌ها، اموال، وسایط نقلیه، سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و. مشخصه اصلی داراییهای ثابت به‌استثنای زمین، استهلاک آن‌هاست و همه‌ساله بخشی از ارزش آنها به هزینه استهلاک انتقال می‌یابد. در اثر استهلاک، ارزش دفتری این اقلام همه‌ساله کاهش می‌یابد.
انواع بدهی:
بدهیها نیز همانند داراییها به دو دسته بدهی جاری و بدهی غیر جاری (بلندمدت) تقسیم میشوند. در گروه بدهی جاری آن دسته از اقلامی که دارای سررسید کمتر از یک دوره مالی هستند قرار میگیرند؛ مانند حساب‌ها و اسناد پرداختنی، پیش دریافت‌ها، ذخیره مالیات و.
در گروه بدهی‌های غیر جاری نیز کلیه بدهی‌های بلندمدت شرکت که انتظار نمیرود، در طی یک دوره مالی سررسید شوند، دسته‌بندی میشوند، مانند ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان، تسهیلات بلندمدت و. و اما حقوق صاحبان سهام که شامل سرمایه، اندوخته قانونی، سایر اندوخته‌ها، سود و زیان انباشته و. است.
صورت سود و زیان:
یکی از مهم‌ترین معیارها برای انتخاب سهام یک شرکت، میزان سودآوری آن شرکت است. طبیعتاً هر اندازه میزان سودآوری یک شرکت در مقایسه با قیمت سهام آن شرکت در بورس، بیشتر باشد، میتواند یکی از نشانههای ارزنده بودن سهم باشد؛ اما چگونه میشود از میزان سودآوری یک شرکت مطلع شد؟ صورت سود و زیان، به‌خوبی بیانگر میزان سود یک شرکت در پایان سال مالی است. شرکتها موظف‌اند در پایان سال مالی، صورت و زیان خود را منتشر و از این طریق، میزان سودآوری خود را به سهامداران اطلاع دهند. در صورت سود و زیان، مواردی مانند میزان فروش شرکتها، میزان هزینههای آنها و سایر اطلاعات با اهمیت مربوط به عملکرد شرکت قابل‌مشاهده است.
درآمدها؛ شامل درآمدهای عملیاتی و درآمدهای غیرعملیاتی و.
هزینه‌ها؛ شامل بهای تمام‌شده کالای فروش رفته، سایر هزینههای عملیاتی، سایر هزینههای غیرعملیاتی و هزینههای مالی و.
سود(زیان)؛ شامل سود ناخالص، سود عملیاتی، سود ویژه، سود هر سهم(EPS)
صورت جریان وجوه نقد:
گردش نقدینگی در شرکت در طول یکسال به‌وسیله صورت جریان وجوه نقد اندازهگیری میشود. خصوصیت مهم این صورت مالی این است که منابع و مصارف وجوه نقد را در طول یکسال دقیقاً تعیین میکند. صورت گردش وجوه نقد براساس اطلاعات موجود در صورت سود و زیان و ترازنامه محاسبه میشود. گردش پول نقد همانند خون حیات‌بخشی است که در شریان شرکت جریان دارد. یک شرکت بدون پول نقد نمی‌تواند ادامه حیات دهد.
بستانکاران به‌دقت جریان نقدی شرکت را بررسی میکنند، زیرا آنان نگران پرداخت‌های شرکت هستند؛ به‌عبارت‌دیگر با بررسی این صورت مالی، جریانهای نقدی بالقوه آتی شرکت، میزان قدرت پرداخت دیون، قدرت نقدینگی، انعطاف‌پذیری مالی و کیفیت درآمد شرکت قابل ارزیابی است.
اطلاعات پیوست صورتهای مالی: حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه
ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد، اکثر اطلاعات مالی مورد نیاز تحلیلگران را پوشش میدهند؛ اما جزییات دقیق‌تر عملکرد مالی شرکتها را می‌توان از سایر بخش‌های گزارش سالانه استخراج کرد. این گزارش‌های مالی شامل مواردی نظیر یادداشت‌های توضیحی همراه صورتهای مالی، گزارش تحلیلی هیئت‌مدیره و گزارش حسابرس میشود.
یادداشت‌های توضیحی، اطلاعات تکمیلی درباره حساب‌های مندرج در صورتهای مالی مانند ریز داراییهای ثابت و جدول خرید یا فروش آنها، روش حسابداری محاسبه استهلاک داراییها، رویه‌های حسابداری، ریز تعهدات و دیون شرکت و . است.
گزارش مدیریت، شامل روندهای مالی شرکت، رویدادهای با اهمیت مؤثر بر شرکت، طرح‌های توسعه‌ای آتی شرکت، رویدادهای مؤثر بر نقدینگی شرکت و . است.
گزارش حسابرس، اظهارنظر حسابرس مستقل شرکت را درباره منصفانه بودن صورتهای مالی شرکت نشان می‌دهد
موسسه حساب جم پیشرو در انجام کلیه امور مالیاتی از جمله کاهش قطعی مالیات
دیدگاه شما