انواع سهام اوراق حقوق صاحبان سهام

انواع سهام شرکت

سهام، یک ورق بهادار است به دلالت بر مالکیت روی یک بخش از شرکت دارد. سهام برای دارنده ی خودش حقی ایجاد می کند که به نسبت تعداد سهام، در قسمتی از دارایی ها، تعلقات و سود شرکت شریک باشد. به واحدهای سهام، share گفته می شود.

به طور کلی، سهام در بورس اوراق بهادر خریده می شود و به فروش می رسد. البته سهام می تواند به صورت خصوصی مورد معاملع قرار گیرد. بنیان و اساس تعداد زیادی از اوراق بهادار و سرمایه گذاران شخصی، سهام است. معاملات انجام شده ی مرتبط با سهام، باید طبق مقررات و قوانین دولت باشد چرا که به حفاظت سرمایه گذار در برابر عمل مخرب و اقدامات کلاهبرداری، کمک می کند. معمولا در طولانی مدت، سهام از بقیه ی سرمایه گذاری ها بهتر و موثرتر بوده است. خرید سهام را می توان از بیشتر کارگذاری ها به صورت آنلاین انجام داد. سرمایه گذاری در سهام، بسیار متفاوت از سرمایه گذاری در املاک و غیره است.

مفهوم سهام

سرمایه شرکت شامل مجموع ارزش اسمی سهام است و پس از انحلال شرکت، در صورتی که سهم انتفاعی جز سرمایه شرکت نبوده و صاحب آن حق مطالبه مبلغ اسمی آن را پس از انحلال شرکت را نداشته باشد، هر سهامداری می تواند مبلغ اسمی سهام خود را دریافت نماید. اغلب همه سهامداران در شرکت سهامی، از تساوی حقوق برخوردارند و این حقوق شامل میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب سهم در شرکت سهامی می باشد و برای بهره وری از این حقوق، دارنده سهم باید مبلغ اسمی سهمی را که پذیره نویسی نموده در مهلت قانون پرداخت نماید.

انواع سهام در شرکت ها

در شرکت های سهامی، سهام به انواع مختلفی تقسیم می شوند که عبارتند از:

سهام بانام و بی نام

بنا به تبصره 1 در ماده 24، سهم ممکن است با نام و یا بی نام باشد.

سهام با نام

سهام با نام، سهامی است که نشان دهنده مالکیت یک شخص معین است به طوری که نام مشخصات صاحب سهم در ورقه سهم و در دفتر ثبت شرکت درج شده باشد. ممکن است در سهام با نام، اسم فرد مشخصی روی ورقه ذکر شود یا اینکه تنها به درج سهم با نامه اکتفا شود ولی در هر صورت، در دفتر سهام شرکت نام صاحب سهم و شماره سهام او آورده می شود.

در موارد زیر صدور سهام با نام لازم است و ضرورت دارد:

• تا زمانی که تمامی مبلغ اسمی هر سهم بی نام پرداخت نشده باشد
• سهامی که توسط مدیران شرکت به عنوان وثیقه سپرده می شوند و تا پایان مفاصا حساب دوره ی تصدی مدیران غیر قابل انتقال باشد
• سهام محجورین و صغار به منظور حمایت کردن از حقوق آنها

توجه شود که هر گونه نقل و انتقال در سهام با نام، باید به ثبت در دفتر ثبت سهام شرکت رسیده شود. در غیر این صورت، فاقد اعتبار لازم و قانونی برای شرکت و شخص ثالث است. در شرایطی که قسمتی از مبلغ اسمی سهم با نام پرداخت نشود، منتقل الیه قائم مقام ناقل است.

به این علت که وجود برگ سهم در واگذاری سهام، یک شرط نیست و همینطور ضمانت اجرای روشنی بر تکلیف شرکت به صدور برگ سهم در لایحه اصلاحی قانون تجارت ۱۳۴۷ پیش بینی نشده، اکثر شرکت ها به صدور برگ سهم علاقه ای ندارند.

در قوانین متفرقه، صدور سهام بی نام برای برخی از شرکت های سهامی ممنوع شده است، در نتیجه مانند بیشتر شرکت های دولتی که بر پایه ی اساسنامه یا قانون تاسیس خود عمل می کنند، نوع سهام باید با نام باشد.

سهام بی نام

ثبت شرکت قانون گذار در ماده 39 لایحه اصلاحی، با بیان عبارت زیر، سهام بی نام و نوع شناسایی مالک آن را در شرکت مشخص می کند:

سهم بی نام به صورت سند در وجه حامل تنظیم و ملک دارنده آن شناخته می شود مگر خلاف آن ثابت گردد. پس هنگام تعریف سهام بی نام باید گفت: سهام بی نام سهمی است که حامل و متصرف آن، مالک آن فرض می شود مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. همچنین در ورقه سهم، نام هیچ شخصی نوشته نمی شود و تنها عبارت سهم بینام قید می گردد. سهام بی نام به راحتی قابلیت نقل و انتقال را دارد و انتقال مالکیت آن از طریق قبض و اقباض تحقق می یابد.

البته از آنجا که سهم بینام به صورت سند در وجه حامل تنظیم می شود (ماده ۳۹ لايحه) و از جهت صلاحیت محاکم، حکم مال منقول را دارد و باید به دادگاه محلی رجوع کرد، مشمول قواعد مندرج در باب پنجم قانون تجارت (اسناد در وجه حامل) نیز می باشد. در صورت گم شدن یا سرقت، خیانت در امانت امین و وکیل نسبت به سهام بی نامی که به آن ها سپرده شده است، مشکلات بسیاری را برای صاحبش به وجود می آورد و بر اساس ماده ۳۲۰، دارنده یعنی متصرف سهام بی نام مالک آن فرض می شود. در اینجا بی نام بودن سهم مانع شناسایی دارنده اصلی می شود و سارق و یا رباینده می تواند به راحتی سهم مربوطه را در بازار بورس و یا خارج از آن به اشخاص دیگر بفروشد و خریدار نیز حق دارد به تصرف خود به عنوان مالکیت استناد نماید.

سهام عادی و ممتاز

بنا به تبصره 2 در ماده 24، سهم ممکن است عادی و یا ممتاز باشد.

سهام عادی

سهام عادی که دارای مزایای خاصی نسبت به سایر سهام نمی باشد و همیشه اصل بر عادی بودن سهام است، مگر آنکه ممتاز بودن سهام به صراحت ذکر شود.

ویژگی های سهام عادی

• دارنده ی سهام عادی، جهت افزایش سرمایه، حق رای دارند.
• صاحبان سهام عادی می توانند از سود نقدی مصوب مجامع استفاده کنند.
• اولویت در افزایش سرمایه
• قابل نقد شوندگی
• دارای مسئولیت محدود
• قابلیت کسب بازدهی بالا

سهام ممتاز

در تبصره ۲ ماده ۲۴، در صورتی که برای بعضی از سهام شرکت با رعایت مقررات مزایایی قائل شوند، به آن ها سهام ممتاز می گویند. در نتیجه بعضی از سهام شرکت با رعایت مقررات لایحه اصلاحی می تواند سهام ممتاز باشد.

سهام انتفاعی

اگر سهام دار بدون داشتن حق نسبت به سرمایه شرکت، از منافع آن بهره مند شود، یعنی دارای سهام انتفاعی است. یعنی اگر یک شخص با در اختیار قرار دادن اطلاعات علمی و فنی، باعث ایجاد نفع برای شرکت شود، می تواند از سود ایجادشده سهم ببرد. در این شرایط منافعی که برای شرکت به وجود آمده اند، به سهام انتفاعی مبدل می شوند و به نسبت میزان سهام، در اختیار دارنده اش، قرار می گیرد.

سهام موسس

به نوع دیگری از سهام که به موسسین شرکت و کسب و کار تعلق می گیرد و در اساسنامه شرکت میزان سودش ذکر می شود، سهام موسس است. سهام موسس از سهم عادی بیشتر است.

تفاوت سهام و اوراق قرضه

شرکت ها سهام را به منظور افزایش سرمایه، عرضه و تقسیم می کنند تا توانایی توسعه ی کسب و کار خودشان را داشته باشند و همجنین بتوانند پروژه های جدیدی را پیش ببرند. تفاوت بارز و قابل اهمیت بین فردی که هنگام عرضه سهام (در بازار اولیه) خرید می کند نسبت به کسی که از سهامدار دیگری (در بازار ثانویه) سهام شرکت را میخرد، وجود دارد. زمانی که یک شرکت سهامی را عرضه می کند، در ازای پول این کار را انجام می دهد.

اوراق قرضه از چند طریق با سهام متفاوت است. اول اینکه صاحبان اوراق قرضه طلبکار شرکت هستند و حق دریافت سرمایه اصلی خود را دارند. در صورت ورشکستگی، طلبکاران نسبت به سایر ذینفعان اولویت قانونی دارند و در صورتی که شرکتی مجبور به فروش دارایی به منظور پرداخت باشد، آن ها در اولویت اول هستند. از طرف دیگر، سهامداران در ردیف آخر قرار دارند و معمولا در صورت ورشکستگی پولی دریافت نمی کنند. این بدان معنی است که سرمایه گذاری در سهام ریسک بیشتر از سرمایه گذاری رو اوراق قرضه دارد.

سهام چیست؟ انواع سهام در بورس به همراه جزئیات آن‌ها

هنگام آشنایی با بورس و شناختن مفاهیم اولیه آن، یکی از مواردی که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بایست نسبت به آن آشنایی مناسبی پیدا کرد، شناسایی انواع سهام و دسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های آن از جنبه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلف است. به‌طورکلی در بازارهای مالی، اوراق بهادار که نشانه‌ای از مالکیت و نوعی از طلبکاری از یک شرکت یا نهاد است مورد معامله قرار می‌گیرند. این اوراق بهادار را می‌توان به بخش‌های اوراق حقوق صاحبان سهام، اوراق بدهی و ابزارهای مشتقه تقسیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندی کرد. از اوراق حقوق صاحبان سهام می‌توان به سهام عادی و سهام ممتاز اشاره نمود. در این نوشتار می‌خواهیم شما را با انواع سهام در بورس از جمله سهام عادی، سهام جایزه، سهام شناور و… بیشتر آشنا کنیم و به بررسی تفاوت‌های آن‌ها بپردازیم.

مفهوم سهام چیست؟

سهم یا سهام یک شرکت با تقسیم کردن سرمایه یک شرکت سهامی به قسمت‌های مساوی به وجود می‌آید. سهام به وجود آمده نشانه‌ای از مشارکت، تعهد و یا ذی‌نفع بودن شخص دارنده سهام از دارایی و منافع شرکت است. این سهام به‌خودی‌خود، ادعایی بر مالکیت شخص به دارایی شرکت به وجود نمی‌آورد اما شخص صاحب سهام به نسبت سهامی که در اختیار دارد دارای حق و حقوقی است که از آن‌ها بهره‌مند خواهد شد. برای مثال می‌تواند در مجامع شرکت کند و یا در صورت انحلال شرکت از دارایی‌های شرکت متناسب با سهامش استفاده کند.

به چه کسی سهام‌دار می‌گوییم؟

به شخصی حقیقی یا حقوقی که طبق قوانین، بخشی از سهام یک شرکت سهامی اعم از خاص و عام را در اختیار داشته باشد سهام‌دار می‌گوییم. شخص صاحب سهام به میزان سهامی که در اختیار دارد در مالکیت و منافع شرکت و همچنین ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های آن سهیم خواهد بود. البته که در صورت عملکرد ضعیف شرکت و دادن ضرر، این زیان هم با وی به اشتراک گذاشته خواهد شد. طبق امید نامه‌ای که در شرکت‌ها تهیه می‌شود سهام‌داران از حقوقی برخوردار می‌شوند، برای مثال آن‌ها حق مطالبه‌گری از مدیران انواع سهام اوراق حقوق صاحبان سهام و پیگرد آن‌ها در صورت سوءمدیریت را دارند.

سهام عادی

اساسی‌ترین نوع سهام، سهام عادی است. رایج‌ترین اوراق بهاداری که مالکیت یک شرکت را نشان می‌دهد سهام عادی است و معمولاً وقتی صحبت سهمی می‌شود منظور افراد همین نوع سهام است. سهام عادی عموماً دارای ۲ ارزش است: ارزش اسمی و ارزش بازاری. ارزش اسمی هر برگ سهم ۱۰۰۰ ریال یا ۱۰۰ تومان است. اما ارزش بازاری هر سهم از طریق عرضه و تقاضا و معاملات تعیین می‌شود.

نکته‌ای مهم و قابل‌ذکر آن است که مسئولیت حقوقی سهام‌داران وابسته به میزان سهام آن‌ها است. به طور مثال اگر شرکتی منحل شده و میزان دارایی‌های آن از طلب طلبکاران کمتر باشد، پس از تسویه بدهی‌ها، باقی‌مانده آن متوجه سهام‌داران عادی شرکت نخواهد شد.
یکی دیگر از ویژگی‌های سهام عادی آن است که دارندگان سهام باتوجه‌به تعداد آن می‌توانند در انتخاب هیئت‌مدیره و تأیید و رد اقدامات شرکت باتوجه‌به حق رأی‌شان شرکت کنند.

صاحبان سهام عادی دارای حق‌تقدم برای خرید سهام جدید شرکت هستند. به این معنا که اگر شرکت افزایش سرمایه از محل آورده نقدی داشته باشد، با افزایش تعداد سهام، شرکت سهام جدیدی منتشر می‌کند که به جهت حفظ دارایی و درصد مالکیت سهام‌داران، آن‌ها مقدم به تملک سهام حق‌تقدم جدید خواهند بود.

سهام ممتاز

سهام ممتاز یک شرکت نوعی گواهی مبنی بر مالکیت با حق‌وحقوق محدود برای فرد است که می‌توان آن را منتقل نیز کرد. ویژگی این سهام و کلمه ممتاز به آن خاطر است که اولویت پرداخت سود سهام ممتاز نسبت به عادی بیشتر است و حتی اگر شرکت ورشکسته یا منحل بشود هم باید به طور کامل پرداخت شود.

البته که باید این نکات را در نظر داشته باشیم که سهام ممتاز همچون سهام عادی سررسید ندارد و ممکن است شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها برخی امتیازات مضاعف را نیز برای دارندگان سهام ممتاز در نظر بگیرند. به طور مثال ممکن است برخی از شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها مطابق اساس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نامه و امید نامه‌شان حق رأی مضاعفی را برای دارندگان سهام ممتاز در نظر بگیرند.

حال ممکن است این سؤال پیش بیاید که چه زمانی ممکن است شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها سهام ممتاز منتشر کنند؟ یکی از مواردی که در آن شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند انواع سهام اوراق حقوق صاحبان سهام اقدام به انتشار سهام ممتاز کنند زمانی است که نیاز به افزایش سرمایه داشته باشند اما کسی حاضر به خرید سهام آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نباشد و یا اگر شرکت بخواهد افراد سرشناس و با اعتبار در حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی فعالیتش را وارد شرکت کند ممکن است اقدام به انتشار سهام ممتاز کند.

سهام کنترلی

اگر بخواهیم تعریف ساده از سهام کنترلی ارائه دهیم، سهام کنترلی سهامی است که دارنده آن می‌تواند در شرکت مدیریت کند. دارنده سهام مدیریتی یا سهام کنترلی یا تعداد سهام منتشر شده زیادی را در اختیار دارد و یا نسبتی از سهام را دارا است که با این نسبت وی دارای قدرت اعمال‌نظر در شرکت است. این مدیریت و اعمال‌نفوذ دارنده سهام کنترلی به دو صورت انجام می‌پذیرد. یک آن که می‌تواند یک یا چند نفر از اعضای هیئت‌مدیره را تعیین کرده و دوم آنکه با گرفتن رأی اکثریت اعضای هیئت‌مدیره کنترلی بر منصوب شدن مدیرعامل داشته باشد.

دارنده سهام کنترلی در تصمیم‌گیری‌ها و راهبری شرکت به طور مستقیم تأثیرگذار است. اگر ۵۰ درصد هیئت‌مدیره در تصاحب شخصی باشد او دارنده یک بلوک مدیریتی است که به طبع مدیریت شرکت به همان بلوک خواهد رسید. سهام کنترلی به دارنده بلوک امکان دسترسی سریع به مهم‌ترین اطلاعات و آخرین اخبار شرکت را خواهد داد. اگر سهام‌داری مقداری معادل ۱۶.۷ درصد از سهام شرکتی را تحت تملک داشته باشد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند یک نماینده در هیئت‌مدیره داشته باشد و از این طریق بر روی تصمیمات و فرایندهای اجرایی شرکت به اندازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی سهامش اعمال‌نفوذ کند.

سهام ترجیحی

در اصل ۴۴ قانون اساسی بر لزوم خصوصی‌سازی و واگذاری برخی از شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دولتی به بخش خصوصی تأکیداتی صورت‌گرفته است. این امر در برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های توسعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی پس از انقلاب نیز به‌صورت مستمر مورد تأکید قرار انواع سهام اوراق حقوق صاحبان سهام گرفته است. خصوصی‌سازی سبب افزایش بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وری خواهد شد. خصوصی‌سازی شرکت‌ها برنامه‌ای است که موجب ایجاد تعادل میان امور اجرایی، مالی و حقوقی بین حکومت و بازار می‌گردد و توسعه خصوصی‌سازی موجب رشد و رونق بیش‌ازپیش خواهد شد.

شرکت‌های بورسی که برنامه‌های خصوصی‌سازی دارند، در راستای این برنامه‌ها می‌توانند نوعی از سهام بنام سهام ترجیحی را به کارمندانشان واگذار کنند.

سهام جایزه

گاهی پیش می‌آید که یک شرکت از ذخایر اندوخته قابل‌توجه خود استفاده کرده و اقدام به افزایش سرمایه از محل سود انباشته کند، بخشی از این سود انباشته از طریق انتشار سهام جایزه به سهام‌داران فعلی شرکت خواهد رسید. روال این امر به این صورت است که سهام اضافی مدنظر شرکت بدون هزینه به سهام‌داران فعلی اعطا می‌گردد.

به‌نوعی این آورده به‌جای سود سهام ، تبدیل به سهام آزاد شده و معامله می‌گردد. اتفاق افتادن این فرایندها در شرکت موجب تغییر موقعیت و قیمت سهام شرکت در بازار بورس گردیده و باتوجه‌به میزان سهام منتشرشده قیمت سهام کاهش می‌یابد. اما در نظر داشته باشیم که با اصلاح وضعیت مالی و معافیت‌های مالیاتی تبدیل ذخایر اندوخته به‌حساب سرمایه، قیمت سهم به‌مرور افزایش‌یافته و سهام‌دارانی که به تعداد سهامشان اضافه نیز شده، منتفع می‌گردند.

انواع سهام از منظر ماهیت آورنده

از نظر ماهیت آورنده نیز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان یک تقسیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندی برای انواع سهام ارائه داد. با این معیار انواع سهام به دو بخش سهام نقدی و سهام غیرنقدی قابل تقسیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندی خواهد بود. سهام نقدی آن دسته از سهام یک شرکت است که ارزش آن به‌صورت نقدی به شرکت پرداخته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود و یا اینکه حداقل بخشی از آن به شکل نقدی و بخشی دیگر از آن به شکل تعهدی پرداخت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. اما در سهام غیرنقدی، مبلغ ما به‌ازای آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به شکل به‌صورت غیرنقدی و به وسیله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی ملک ، خودرو، لوازم اداری و … در نظر گرفته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. ازآنجایی‌که این آورده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های غیرنقدی نیاز به ارزش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری دقیق دارند، این امر توسط کارشناس رسمی دادگستری انجام خواهد شد.

مفهوم سهام شناور آزاد چیست؟

سهام شناور یک شرکت به سهامی گفته می‌شود که مالکان آن قصد شرکت در مدیریت را ندارند و می‌خواهند به خریدوفروش آن سهام بپردازند. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید بررسی کنیم که کدام سهام‌داران قصد واگذاری سهام خود در کوتاه‌مدت را ندارند و می‌خواهند برای اعمال مدیریت سهام خود را نگهداری کنند. اگر سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد امکان دست‌کاری قیمت آن کمتر و نقدشوندگی آن بالاتر خواهد بود زیرا که حجم منابع زیادی برای این کار لازم است. اما شرکت‌های کوچک با منابع کم قابل دست‌کاری خواهند بود. درصد سهام شناور برابر با میزانی از سهام کل شرکت است که دارندگان آن مالک مقداری کمتر از یک درصد کل سهام شرکت هستند. برای کسب اطلاع بیشتر دراین‌خصوص می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید به مقاله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مربوط به سهام شناور در سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.

جمع‌بندی درباره سهام

در این مقاله با مفهوم سهام، سهام‌دار و انواع سهام آشنا شدیم و گفتیم که مالکان هر نوع سهام چه حق و حقوقی در دریافت مطالبات خود دارند. همچنین راجع به سهام عادی و سهام ممتاز توضیح دادیم و گفتیم که اولویت دریافت مطالبات سهام‌داران در شرایط خاص، با دارندگان سهام ممتاز خواهد بود. از اهمیت سهام مدیریتی یا سهام کنترلی و تأثیرگذاری بالای آن در مدیریت شرکت‌ها نیز مطلع شدیم. به‌طورکلی آشنایی با این مفاهیم و نیز مفهوم سهام شناور آزاد که در انتهای مقاله به آن اشاره کردیم به ما این امکان را می‌دهد که تحلیل بهتر و تصمیم‌گیری پربازده‌تری درباره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی سهام مورد نظرمان داشته باشیم.

سهام ممتاز

تعریف سهام ممتاز چیست؟

سهام ممتاز نوعی از مالکیت سهام شرکت ها است که دارنده آن ادعای بیشتری بر روی دارایی ها یا سود شرکت نسبت به سهامداران عادی دارد. سودی که سهامداران ممتاز به‌صورت سالیانه دریافت می‌کنند ممکن است تضمینی باشد و شرکت هرسال ملزم به پرداخت سود مقرر به دارندگان سهام ممتاز باشد. همین‌طور ممکن است سهامداران ممتاز از اولویت بالاتری در دریافت سود نسبت به سهامداران عادی برخوردار باشند. در عوض معمولاً برخی حقوق نظیر حق رأی در مجامع از دارندگان سهام ممتاز سلب شود. درواقع سهم ممتاز ترکیب سهام عادی و اوراق بدهی است.

سهام ممتاز ویژگی‌های اوراق بدهی نظیر اوراق قرضه که سود ثابت دارند و اوراق مالکیت نظیر سهام که پتانسیل افزایش قیمت دارند، با هم ترکیب می‌کند. بااین‌حال جزئیات سهم ممتاز شرکت های مختلف ممکن است با یکدیگر متفاوت باشد که این جزئیات به هنگام انتشار این نوع سهام مشخص و اعلام می‌شود.

لازم به ذکر است در اواسط سال 98 سازمان بورس به شرکتهایی که قصد پذیرش در بازار بورس را داشتند اجازه داد تا سهام ممتاز داشته باشند. (مشاهده خبر)

توضیحات مدیر مالی در مورد سهام ممتاز

وقتی بحث دریافت سود سهام باشد، سهامداران ممتاز نسبت به سهامداران عادی ارجحیت دارند و معمولاً می‌تواند سود بیشتری از سهام عادی به صورت ماهانه یا فصلی به دارندگان سهام ممتاز پرداخت شود. این سودهای سهام می‌تواند به صورت ثابت بوده یا بر اساس یک معیار تنظیم شود. در سهم ممتاز با نرخ قابل تعدیل یا شناور یک سری عوامل خاص مشخص می‌شود که بر سود سهام تأثیر می‌گذارند و سهام ممتاز با نرخ شناور ممکن است سود سهام بیشتری از سهام عادی دریافت کند.

سهام ممتاز جمع شونده

شرکت ها معمولاً در شرایط بحرانی و زمانی که در تنگنا قرار می‌گیرند، پرداخت سود سهامداران را به حال تعلیق درمی‌آورند و یک یا چند سال سودی به سهامداران پرداخت نمی‌کنند. بااین‌حال ممکن است به سهامداران ممتاز این حق داده شده باشد که پرداخت های عقب‌مانده خود را قبل از اینکه سودی به سهامداران عادی پرداخت شود، دریافت کنند. سهام ممتازی که این ویژگی را دارند به سهام ممتاز جمع شونده معروف‌اند. برای مثال اگر شرکتی سه سال متوالی زیان ده باشد و سودی به سهامداران پرداخت نکند، در پایان سال چهارم و هنگام پرداخت سود، ابتدا باید سود سه سال گذشته سهامداران ممتاز را پرداخت کند و سپس به سراغ پرداخت سود سهامداران عادی برود.

به‌علاوه سهامدارن ممتاز هنگام انحلال شرکت نیز بر سهامداران عادی مقدم هستند، ولی هرگونه پرداخت سودی به آن‌ها بعد از پرداخت بدهی ها و دیون شرکت انجام خواهد شد. همان‌طور که پیش‌ازاین نیز گفتیم سهام ممتاز نوعی سهام هستند، اما برخی ویژگی‌های اوراق قرضه را هم دارند. آن‌ها درآمد قابل پیش‌بینی بیشتری نسبت به سهام عادی ارائه می‌کنند و بسیاری از آژانس‌های رتبه بندی اعتباری، سهام ممتاز شرکت ها را نیز رتبه بندی می‌کنند. برخلاف اوراق قرضه، عدم توانایی شرکت در پرداخت سود سهام به سهامداران ممتاز به معنی ناتوانی شرکت در پرداخت دیونش نیست. چراکه سهامداران ممتاز جزو طلبکاران شرکت به حساب نمی‌آیند و مالک آن هستند.

حق رأی، قابلیت بازخرید و تبدیل به سهام عادی

سهام ممتاز معمولاً حق رأی ندارند، گرچه این حق ممکن است تحت بعضی توافقات به سهامدارانی که سود سهام دریافت نکرده‌اند، برگردد. این نوع سهام پتانسیل کمتری برای افزایش قیمت نسب به سهام معمولی دارد و در بازارهای جهانی معمولاً با چند دلار کمتر از قیمت انتشارمعامله می‌شوند. اینکه این نوع سهام با تخفیف معامله شوند یا با هزینه ای نسبت به هزینه انتشار، بستگی به ارزش و اعتبار شرکت و ویژگی‌های سهام دارد: به‌طور مثال، اینکه سهام مورد نظر شما، جمع شونده باشد، اولویت بالاتری در دریافت سود داشته باشد و یا اینکه قابلیت تبدیل به سهام عادی را داشته باشد، در قیمت آن تأثیرگذار است.

اگر سهام ممتاز قابل بازخرید باشند، شرکت ناشر می‌تواند آن‌ها را به ارزش اسمی بعد از یک تاریخ معین بازخرید کند. برای مثال، اگر نرخ سود مرسوم در بازار کاهش پیدا کند و سود سهام به آن اندازه که باید، بالا نباشد، شرکت ممکن است سهام ممتازش را مطالبه کند و یک سری سهام ممتاز جدید با سود کمتر منتشر کند. اگر شرکت این گزینه را اعمال نکند این نوع سهام می‌توانند همچنان بعد از تاریخ معین بازخرید مورد معامله قرار بگیرند.

بعضی از سهام ممتاز قابل تبدیل هستند، یعنی می‌توانند به تعداد مشخصی سهام عادی تحت یک سری قوانین خاص تبدیل شوند. برای مثال هیئت مدیره می‌تواند رأی به تغییر سهام بدهد یا ممکن است سهامدار اختیار داشته باشد یا سهم ممتاز در تاریخ مشخصی به‌صورت خودکار به سهم عادی تبدیل شود. اینکه آیا این روش برای سرمایه گذار سودمند است یا نه بستگی به قیمت بازار سهام عادی دارد.

خریداران سهام ممتاز

سهام ممتاز انواع مختلفی دارند. ویژگی‌های توصیف شده در بالا فقط مثال‌های رایج هستند و معمولاً به روش‌های مختلفی با هم ترکیب می‌شوند. یک شرکت می‌تواند سهام ممتاز را تحت تقریباً هر شرایطی منتشر کند، با فرض اینکه از قوانین و مقررات تخطی نکند. سهام ممتاز معمولاً هیچ تاریخ سررسیدی نداشته و یا تاریخ‌های طولانی دارند.

با توجه به اینکه سهم ممتاز مزایای مالیاتی زیادی برای شرکت ها دارند، گزینه جذابی برای مدیران به حساب می‌آیند اما سرمایه کذاران معمولاً به این نوع سهام علاقه‌ای ندارند.

سهام ممتاز و عادی از دو منظر کلیدی با هم تفاوت دارند:

اول: سهامداران ممتاز ادعای بیشتری نسبت به دارایی ها و درآمدهای شرکت دارند. این در طول دوران رونق که شرکت درآمد خوبی دارد و تصمیم به توزیع سود سهام به سرمایه گذاران می‌گیرد، درست است. در این صورت وقتی تقسیم سود انجام می‌شود، سهامداران ممتاز باید قبل از سهامداران عادی پرداختی خود را دریافت کنند؛ اما این ادعا در دوران رکود و کسادی بازار هنگامی‌که سهامداران عادی در آخر صف برای دریافت سود قرار دارند اهمیت بیشتری می‌یابد. این بدین معنی است که وقتی شرکت باید تسویه‌حساب کند و پول همه طلبکاران و صاحبان اوراق قرضه را بدهد، سهامداران عادی تا قبل از اینکه سهامداران ممتاز پرداختی خود را بگیرند، پولی دریافت نخواهند کرد.

دوم: اینکه سود سهام ممتاز از سهام عادی متفاوت و معمولاً بزرگ‌تر است. وقتی شما یک سهام ممتاز می‌خرید، انتظار دریافت سود سهام خواهید داشت زیرا سود در فواصل منظم پرداخت می‌شود. این ضرورتاً برای سهامداران عادی صدق نمی‌کند، چراکه هئیت مدیره شرکت تصمیم می‌گیرد که آیا سود سهام پرداخت کند یا نه. به خاطر این ویژگی، سهام ممتاز نوعاً به اندازه سهام عادی نوسان ندارند و می‌توانند بعضی‌اوقات به‌عنوان اوراق با درآمد ثابت طبقه‌بندی شوند. غیرازاین ویژگی، حقیقت دیگری که وجود دارد این است که سود سهام ممتاز معمولاً تضمین شده است، یعنی اگر شرکت یک سال سودی پرداخت نکند، در پایان سال دوم باید ابتدا سود سال اول و دوم سهامداران ممتاز را پرداخت کند و سپس سود سال دوم سهامداران عادی را!

به‌عنوان جمع‌بندی: سهام ممتاز را به‌عنوان یک اوراق بهادار با ویژگی‌هایی مابین اوراق قرضه و سهام عادی در نظر بگیرید.

معادل‌ انگلیسی سهام ممتاز عبارت است از:

Preferred Stock

اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش پرسش و پاسخ سوالات مالی مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این نوشته در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.

سهام ممتاز

تعریف سهام ممتاز چیست؟

سهام ممتاز نوعی از مالکیت سهام شرکت ها است که دارنده آن ادعای بیشتری بر روی دارایی ها یا سود شرکت نسبت به سهامداران عادی دارد. سودی که سهامداران ممتاز به‌صورت سالیانه دریافت می‌کنند ممکن است تضمینی باشد و شرکت هرسال ملزم به پرداخت سود مقرر به دارندگان سهام ممتاز باشد. همین‌طور ممکن است سهامداران ممتاز از اولویت بالاتری در دریافت سود نسبت به سهامداران عادی برخوردار باشند. در عوض معمولاً برخی حقوق نظیر حق رأی در مجامع از دارندگان سهام ممتاز سلب شود. درواقع سهم ممتاز ترکیب سهام عادی و اوراق بدهی است.

سهام ممتاز ویژگی‌های اوراق بدهی نظیر اوراق قرضه که سود ثابت دارند و اوراق مالکیت نظیر سهام که پتانسیل افزایش قیمت دارند، با هم ترکیب می‌کند. بااین‌حال جزئیات سهم ممتاز شرکت های مختلف ممکن است با یکدیگر متفاوت باشد که این جزئیات به هنگام انتشار این نوع سهام مشخص و اعلام می‌شود.

لازم به ذکر است در اواسط سال 98 سازمان بورس به شرکتهایی که قصد پذیرش در بازار بورس را داشتند اجازه داد تا سهام ممتاز داشته باشند. (مشاهده خبر)

توضیحات مدیر مالی در مورد سهام ممتاز

وقتی بحث دریافت سود سهام باشد، سهامداران ممتاز نسبت به سهامداران عادی ارجحیت دارند و معمولاً می‌تواند سود بیشتری از سهام عادی به صورت ماهانه یا فصلی به دارندگان سهام ممتاز پرداخت شود. این سودهای سهام می‌تواند به صورت ثابت بوده یا بر اساس یک معیار تنظیم شود. در سهم ممتاز با نرخ قابل تعدیل یا شناور یک سری عوامل خاص مشخص می‌شود که بر سود سهام تأثیر می‌گذارند و سهام ممتاز با نرخ شناور ممکن است سود سهام بیشتری از سهام عادی دریافت کند.

سهام ممتاز جمع شونده

شرکت ها معمولاً انواع سهام اوراق حقوق صاحبان سهام در شرایط بحرانی و زمانی که در تنگنا قرار می‌گیرند، پرداخت سود سهامداران را به حال تعلیق درمی‌آورند و یک یا چند سال سودی به سهامداران پرداخت نمی‌کنند. بااین‌حال ممکن است به سهامداران ممتاز این حق داده شده باشد که پرداخت های عقب‌مانده خود را قبل از اینکه سودی به سهامداران عادی پرداخت شود، دریافت کنند. سهام ممتازی که این ویژگی را دارند به سهام ممتاز جمع شونده معروف‌اند. برای مثال اگر شرکتی سه سال متوالی زیان ده باشد و سودی به سهامداران پرداخت نکند، در پایان سال چهارم و هنگام پرداخت سود، ابتدا باید سود سه سال گذشته سهامداران ممتاز را پرداخت کند و سپس به سراغ پرداخت سود سهامداران عادی برود.

به‌علاوه سهامدارن ممتاز هنگام انحلال شرکت نیز بر سهامداران عادی مقدم هستند، ولی هرگونه پرداخت سودی به آن‌ها بعد از پرداخت بدهی ها و دیون شرکت انجام خواهد شد. همان‌طور که پیش‌ازاین نیز گفتیم سهام ممتاز نوعی سهام هستند، اما برخی ویژگی‌های اوراق قرضه را هم دارند. آن‌ها درآمد قابل پیش‌بینی بیشتری نسبت به سهام عادی ارائه می‌کنند و بسیاری از آژانس‌های رتبه بندی اعتباری، سهام ممتاز شرکت ها را نیز رتبه بندی می‌کنند. برخلاف اوراق قرضه، عدم توانایی شرکت در پرداخت سود سهام به سهامداران ممتاز به معنی ناتوانی شرکت در پرداخت دیونش نیست. چراکه سهامداران ممتاز جزو طلبکاران شرکت به حساب نمی‌آیند و مالک آن هستند.

حق رأی، قابلیت بازخرید و تبدیل به سهام عادی

سهام ممتاز معمولاً حق رأی ندارند، گرچه این حق ممکن است تحت بعضی توافقات به سهامدارانی که سود سهام دریافت نکرده‌اند، برگردد. این نوع سهام پتانسیل کمتری برای افزایش قیمت نسب به سهام معمولی دارد و در بازارهای جهانی معمولاً با چند دلار کمتر از قیمت انتشارمعامله می‌شوند. اینکه این نوع سهام با تخفیف معامله شوند یا با هزینه ای نسبت به هزینه انتشار، بستگی به ارزش و اعتبار شرکت و ویژگی‌های سهام دارد: به‌طور مثال، اینکه سهام مورد نظر شما، جمع شونده باشد، اولویت بالاتری در دریافت سود داشته باشد و یا اینکه قابلیت تبدیل به سهام عادی را داشته باشد، در قیمت آن تأثیرگذار است.

اگر سهام ممتاز قابل بازخرید باشند، شرکت ناشر می‌تواند آن‌ها را به ارزش اسمی بعد از یک تاریخ معین بازخرید کند. برای مثال، اگر نرخ سود مرسوم در بازار کاهش پیدا کند و سود سهام به آن اندازه که باید، بالا نباشد، شرکت ممکن است سهام ممتازش را مطالبه کند و یک سری سهام ممتاز جدید با سود کمتر منتشر کند. اگر شرکت این گزینه را اعمال نکند این نوع سهام می‌توانند همچنان بعد از تاریخ معین بازخرید انواع سهام اوراق حقوق صاحبان سهام مورد معامله قرار بگیرند.

بعضی از سهام ممتاز قابل تبدیل هستند، یعنی می‌توانند به تعداد مشخصی سهام عادی تحت یک سری قوانین خاص تبدیل شوند. برای مثال هیئت مدیره می‌تواند رأی به تغییر سهام بدهد یا ممکن است سهامدار اختیار داشته باشد یا سهم ممتاز در تاریخ مشخصی به‌صورت خودکار به سهم عادی تبدیل شود. اینکه آیا این روش برای سرمایه گذار سودمند است یا نه بستگی به قیمت بازار سهام عادی دارد.

خریداران سهام ممتاز

سهام ممتاز انواع مختلفی دارند. ویژگی‌های توصیف شده در بالا فقط مثال‌های رایج هستند و معمولاً به روش‌های مختلفی با هم ترکیب می‌شوند. یک شرکت می‌تواند سهام ممتاز را تحت تقریباً هر شرایطی منتشر کند، با فرض اینکه از قوانین و مقررات تخطی نکند. سهام ممتاز معمولاً هیچ تاریخ سررسیدی نداشته و یا تاریخ‌های طولانی دارند.

با توجه به اینکه سهم ممتاز مزایای مالیاتی زیادی برای شرکت ها دارند، گزینه جذابی برای مدیران به حساب می‌آیند اما سرمایه کذاران معمولاً به این نوع سهام علاقه‌ای ندارند.

سهام ممتاز و عادی از دو منظر کلیدی با هم تفاوت دارند:

اول: سهامداران ممتاز ادعای بیشتری نسبت به دارایی ها و درآمدهای شرکت دارند. این در طول دوران رونق که شرکت درآمد خوبی دارد و تصمیم به توزیع سود سهام به سرمایه گذاران می‌گیرد، درست است. در این صورت وقتی تقسیم سود انجام می‌شود، سهامداران ممتاز باید قبل از سهامداران عادی پرداختی خود را دریافت کنند؛ اما این ادعا در دوران رکود و کسادی بازار هنگامی‌که سهامداران عادی در آخر صف برای دریافت سود قرار دارند اهمیت بیشتری می‌یابد. این بدین معنی است که وقتی شرکت باید تسویه‌حساب کند و پول همه طلبکاران و صاحبان اوراق قرضه را بدهد، سهامداران عادی تا قبل از اینکه سهامداران ممتاز پرداختی خود را بگیرند، پولی دریافت نخواهند کرد.

دوم: اینکه سود سهام ممتاز از سهام عادی متفاوت و معمولاً بزرگ‌تر است. وقتی شما یک سهام ممتاز می‌خرید، انتظار دریافت سود سهام خواهید داشت زیرا سود در فواصل منظم پرداخت می‌شود. این ضرورتاً برای سهامداران عادی صدق نمی‌کند، چراکه هئیت مدیره شرکت تصمیم می‌گیرد که آیا سود سهام پرداخت کند یا نه. به خاطر انواع سهام اوراق حقوق صاحبان سهام این ویژگی، سهام ممتاز نوعاً به اندازه سهام عادی نوسان ندارند و می‌توانند بعضی‌اوقات به‌عنوان اوراق با درآمد ثابت طبقه‌بندی شوند. غیرازاین ویژگی، حقیقت دیگری که وجود دارد این است که سود سهام ممتاز معمولاً تضمین شده است، یعنی اگر شرکت یک سال سودی پرداخت نکند، در پایان سال دوم باید ابتدا سود سال اول و دوم سهامداران ممتاز را پرداخت کند و سپس سود سال دوم سهامداران عادی انواع سهام اوراق حقوق صاحبان سهام را!

به‌عنوان جمع‌بندی: سهام ممتاز را به‌عنوان یک اوراق بهادار با ویژگی‌هایی مابین اوراق قرضه و سهام عادی در نظر بگیرید.

معادل‌ انگلیسی سهام ممتاز عبارت است از:

Preferred Stock

اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش پرسش و پاسخ سوالات مالی مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این نوشته در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.

آموزش انواع بازار بورس فقط در 5 دقیقه! | نظارت

معاملات اوراق بهادار مانند،اوراق سهام، اوراق قرضه و. در بازارهای مالی انجام می شود. قیمت اوراق بهادار در بازارهای مالی با توجه به عرضه و تقاضا تعیین می شود. با استفاده از بازارهای مالی، شرکت ها سرمایه مورد نیاز خود را برای ایجاد فعالیت جدید تأمین می کنند.
زمانی که از بازارهای مالی صحبت می شود، اولین گزینه ای که به ذهن ما میرسد، بازار بورس و اوراق بهادار است، در صورتی که این بازار تنها بازار مالی نیست بلکه بازارهای مالی متعددی مانند: بازار بورس کالا، بازار طلا، بازار مسکن و. وجود دارد.
یکی از راههای سرمایه گذاری، خرید دارایی های مالی است. از انواع دارایی های مالی می توان به سپرده گذاری در بانک ها، صندوق های بازنشستگی و انواع بیمه نامه ها اشاره کرد.

دسته بندی بازارهای مالی

بازارهای مالی براساس معیارها به سه دسته تقسیم می شوند:

• بر اساس نوع دارایی
• براساس عرضه اوراق
• بر اساس سر رسید تعهد مالی

در ادامه به صورت کامل هر یک از این بازارها را توضیح خواهیم داد.

1- براساس نوع دارایی

بازار مالی براساس نوع دارایی به بازار سهام، بازار اوراق بدهی و بازار ابزارهای مشتقه تقسیم می شود.

بازار سهام: بازار سهام و یا به اصطلاح بازار بورس، از مهم ترین حوزهای اقتصاد به شمار می آید که در آن سهام به واسطه سایر بازارهای مرتبط مورد معامله قرار میگیرد.

بازار اوراق بدهی: بازار اوراق بدهی که به بازار قرضه نیز معروف است، خرید و فروش برگ های قرضه و یا اسناد که دارای سود ثابت هستند مورد معامله قرار می گیرد.

بازار ابزارهای مشتقه: از تخصصی ترین بازار های مالی می توان به بازار ابزار مشتقه اشاره کرد. خرید و فروش دارایی های مالی مانند، کالا، انرژی، ارز، پول و. در این بازار معامله می شود.

2- براساس عرضه اوراق

بازار مالی براساس عرضه اوراق به دو دسته بازار اولیه (Primary Market) و بازار ثانویه (Secondary Market) تقسیم می شود.

بازار اولیه(Primary Market): ایجاد بازاری که در آن اوراق بهادار برای بار اول عرضه و مبادله می شود را بازاراولیه می گویند. به عبارت دیگر می توان گفت که تشکیل سرمایه در این بازار انجام می شود.

بازار ثانویه(Secondary Market): اوراقی که در بازار اولیه مورد معامله قرار میگیرند، در بازار ثانویه فرصت دوباره برای معامله را دارند. در این بازار محدودیتی از نظر تعداد دفعات معامله وجود ندارد.

3- براساس سررسید تعهد مالی

سهام هایی که در بازار مالی براساس سررسید تعهد پذیرش می شوند، شامل: سهام عادی، سهام ممتاز، اوراق قرضه و اوراق مشارکت می باشند.

سهام عادی: سندی است که با توجه به آن اشخاص مالک در صدی از یک شرکت می شوند. دارندگان این سند حق رای و نظر در خصوص شرکت خریداری شده را دارا می باشند.

سهام ممتاز: سهام با نام و بی نامی است که شرکت ها هنگام افزایش سرمایه انتشار می دهند.

اوراق قرضه و مشارکت: اوراقی با نام و بی نامی است که با قیمت اسمی و به مدت معین انتشار پیدا می کند.

دسته بندی بازارهای بورسی

بازار بورس ، یکی از ارکان بازار سرمایه محسوب می شود. در این بازار، سهام شرکت ها و اوراق قرضه خرید و فروش و قیمت گذاری می شود.
بازار بورس به چهار دسته تقسیم می شود:

• فرابورس
• بورس اوراق بهادار
• بورس کالا
• بورس انرژی

نگاه کلی به فرابورس

بازار فرابورس ایران (OTC) در آبان ماه سال 1387 فعالیت خود را آغاز کرد. با توجه به شرایط بازارهای بورسی، برخی از شرکت ها شرایط لازم برای ورود به بازار بورس را ندارند، در نتیجه محیطی به نام فرابورس ایجاد شد. بازار فرابورس همانند بازار بورس می باشد، با این تفاوت که شرایط پذیرش راحت تری دارد. از مهمترین فعالیت های بازار فرابورس، پذیرش سهام شرکت های سهامی عام می باشد.

بازار فرابورس، شامل تقسیم بندی های زیر می باشد:

• بازار اول
• بازار دوم
• بازار سوم
• بازار پایه (زرد، نارنجی، قرمز)
• بازارهای ابزار نوین
• بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME)

بازار اول

بیشتر فعالیت معامله گران در این بازار انجام می شود، همچنین بیشترین میزان سهم ها در بازار اول قرار دارد. دامنه نوسانات در این بازار، همانند بازار بورس 5% می باشد. شرکت ها برای پذیرش در بازار اول فرابورس لازم است که شرایط زیر را داشته باشند:

• گذشتن حداقل دو سال از فعالیت شرکت
• دارا بودن سرمایه ثبت شده به مبلغ 200 میلیارد ریال
• سود ده بودن شرکت
• نداشتن زیان انباشته شده
• داشتن حداقل 10% سهم شناور

بازار دوم

این بازار، بیشتر شامل سهام شرکت های سهامی عام می باشد. دامنه نوسانات در این بازار 10% می باشد. شرکت ها برای پذیرش در بازار دوم لازم است که شرایط زیر را داشته باشند:

• گذشتن حداقل یک سال از فعالیت شرکت
• دارا بودن سرمایه ثبت شده به مبلغ 200 میلیارد ریال
• داشتن حداقل 5% سهم شناور

بازار سوم

در بازار سوم که به بازار عرضه نیز معروف است، عرضه و پذیره نویسی سهام شرکت‌های سهامی انجام می شود. در این بازار، دامنه نوسانی وجود ندارد و خرید و فروش بدون محدودیت انجام می شود. از مزایای این بازار، معافیت و تخفیف مالیاتی شرکت های پذیرفته شده در آن می باشد.

بازار پایه (زرد، نارنجی، قرمز)

بازار پایه به سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز تقسیم می شود. تابلو زرد، دارای دامنه نوسانات 3 درصدی، تابلو نارنجی، دارای دامنه نوسانات 2 درصدی و تابلو قرمز، دارای دامنه نوسات 1 درصدی می باشد. در این بازار، ریسک سرمایه گذاری نسبت به بازارهای بورسی دیگر بسیار پایین است. تفاوت تابلوها در بازار پایه به سرمایه شرکت های ثبت شده در آنها بستگی دارد.

بازارهای ابزار نوین

در این بازار، اوراق تضمین شده ای که سه ماه تا سررسید آنها باقی مانده است، مانند: اوراق مشارکت، گواهی سپرده بانکی و. پذیرش و معامله می شود.

بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME)

شرکت هایی که یک سال از فعالیت آنها گذشته و دارای سرمایه حداقل 1 میلیارد ریال هستند، در این بازار پذیرش می شوند. وجود سهام شناور در این بازار الزامی نمی باشد. با توجه به شرایط ذکر شده، شرکت های دانش بنیان به راحتی می توانند از مزایای این بازار استفاده کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید به مقاله تفاوت بورس و فرابورس مراجعه نمایید.

بازاربورس اوراق بهادار

طرح اولیه راه اندازی بازار بورس و اوراق بهادار در سال 1315 مطرح شد. در سال 1333 ماموریت تشکیل و ایجاد مقررات و قوانین بازار بورس به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی محول گردید. این گروه در سال 1345 این قوانین را گردآوری و در نتیجه بازار بورس و اوراق بهادار در بهمن ماه سال 1346 فعالیت خود را آغاز نمود.

اوراق بهادار (Securities) به برگه هایی گفته می شد که دارای ارزش مالی و قابل نقل و انتقال می باشند. دارندگان این برگه ها دارای حق و حقوق مشخصی هستند. به عبارت دیگر، اوراق بهادار، نوعی ابزار مالی است که نشان دهنده مالکیت اشخاص در شرکت های بورسی می باشد.

در بازار سرمایه، اوراق بهادار به سه دسته تقسیم می شود:

• اوراق صاحبان سهام
• اوراق بدهی
• اوراق مشتقه

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد شرکت های ثبت شده در این بازار، می توانید به سایت ww.tsetmc.com مراجعه کنید.

اوراق صاحبان سهام در بازار بورس

سرمایه شرکت ها در بازار بورس به قسمت های مساوی تقسیم می شود که به آنها سهم یا سهام گفته می شود. اشخاص با خرید این سهام، صاحب سهام شرکت شده و دارای حق و حقوقی در شرکت می باشند. حقوق صاحبان سهام با توجه به فعالیت شرکت می تواند افزایش و یا کاهش پیدا کند. در صورتی که شرکتی ورشکست شود، پس از کسر بدهی ها حق صاحبان سهام پرداخت می شود.

اوراق بدهی در بازار بورس

اوراق بدهی یا اوراق قرضه، اسنادی هستند که با توجه به آنها شرکت ها متعهد می شوند سود سالانه ای را در زمان مشخص پرداخت کنند، همچنین در زمان سررسید نیز اصل مبلغ به سهامداران بازگردانده می شود. سهامداران این اوراق، هیچ مالکیتی در خصوص شرکت ندارند.
این اوراق زمانی توسط شرکت ها انتشار پیدا می کنند که برای شروع فعالیت جدید خود به نقدینگی نیاز دارند و از سویی قصد دریافت وام از بانک را ندارند. در نتیجه با انتشار این اوراق، نقدینگی لازم را به دست می آورند.

اوراق مشتقه در بازار بورس

اوراق مشتقه، اوراقی هستند که به تنهایی ارزشی ندارند و ارزش آنها با توجه به کالاهای فیزیکی (که می تواند به شکل سهام، کالا، نرخ های بهره و. باشد) تعیین می شود. معاملات این اوراق در بازارهای بورس و بازارهای خارج از بورس انجام می شود.
اوراق مشتقه به چهار دسته تقسیم می شوند که شامل موارد زیر است:

• قراردادهای سلف
• قراردادهای آتی
• قراردادهای اختیار معامله
• قراردادهای معاوضه

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه ورد به بازار بورس و مراحل آن به مقاله چگونه وارد بازار بورس شویم مراجعه کنید.

بازار بورس کالا ایران

بازار بورس کالا در ایران با هدف ایجاد سازوکاری مناسب برای انجام معاملات و همچنین حذف نقص ها و کاستی های بازار سنتی در سال 1382 فعالیت خود را آغاز نمود. به بیان ساده بورس کالا، بازاری منسجم است که فروشندگان، کالاهای خود را در آن عرضه می نمایند. کالاهای عرضه شده توسط کارشناسان مربوطه قیمت گذاری می شوند.
بازار بورس براساس انواع کالا به چهار دسته تقسیم می شود:

• بازار فیزیکی
• بازار فرعی
• بازار مشتقه
• بازار مالی

در این بازار، همانند سایر بازارها برای فعالیت و خرید و فروش نیاز به دریافت کد معاملاتی می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بازار بورس کالا و نحوه ثبت نام در آن به مقاله چگونه وارد بورس کالا شویم مراجعه کنید.

شناخت بازار بورس انرژی

بازار بورس انرژی به عنوان چهارمین بازار سرمایه می باشد. این بازار با هدف ایجاد شفافیت در قیمت کالا، نقدشوندگی و همچنین کشف قیمت در بازار معاملات انرژی به جهت عرضه محصولات نفتی، مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی، زغال سنگ و سایر حامل‌های انرژی در سال ۱۳۹۱ فعالیت خود را آغاز کرد. بازار بورس انرژی از سه بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی تشکیل شده است. کارکرد و عملکرد هر یک از این بازارها با یکدیگر تفاوت دارد.

در این بازار تنها اشخاص حقوقی مجاز به دریافت کد معاملاتی می باشند. برای انجام معاملات در بازار بورس انرژی همانند سایر بازارها باید مراحل قانونی طی شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مور بورس انرژی و مراحل ثبت نام آن به مقاله نحوه معاملات در بورس انرژی مراجعه کنید.

کلام آخر

با توجه به مطالب ذکر شده در این مقاله، بازارهای مالی متعددی در دنیا وجود دارد.در هر کشور وجود فعالیت های شرکت های مختلف است که باعث می شود نیازهای جامعه و کشورهای دیگر فراهم شود. شرکت های مد نظر برای انجام فعالیت های خود نیاز به تامین منابع مالی دارند. در نتبجه وجود بازارهای مالی این امکان را فراهم کرده است که شرکت ها منابع مالی مورد نیاز خود را از این روش تامین کنند. بازار بورس یکی از انواع بازارهای مالی به شمار می آید که به چهار دسته تقسیم می شود: فرابورس، بورس اوراق بهادار،بورس کالا، بورس انرژی.