اﻧﻮاﻉ تقسیم بندی های ﺑﺎﺯاﺭﻫﺎی ﻣﺎلی
سرمايه گذاري ها:( انواع سرمایه گذاری ها - آزمون کنترل داخلی - آزمون محتوا حسابرس)
تعریف حساب سرمایه گذاری:
بکارگیری وجوه نقد مازاد بر نیازهای شرکتها با اهمیت ترین سرمایه گذاری از دیدگاه حسابرسان سهام و اوراق قرضه است چون ارزش ریالی آن بیش از سایر سرمایه گذاری ها است.
اهداف سرمایه گذاری در سهام:
1- کسب درآمد و سود ---- تحکیم موقعیت و کسب امتیاز تجاری و حق کنترل
انواع سرمایه گذاری:
1- سرمایه گذاری(بلند مدت) :وجوهی که به مصرف خرید سهام شرکت ها به موسساتی میرسد که فعالیت آنها مکمل یا لازمه ادامه فعالیت موسسه سرمایه گذاری بوده ودر بردارنده امتیازات تجاری و تولیدی ویژه ای است ، داشتن سهام در آنها به منظور فروش در کوتاه مدت و کسب سود حاصله نیست بلکه منظور استحکام موقعیت تجاری و اطمینان از دارا بودن پشتوانه تولیدی یا تجاری مناسب و مستمر می باشد. اینگونه سرمایگذاری ها در داراییهای غیر جاری(بلند مدت) طبقه بندی میشوند و به بهای تمام شده در حساب ها ثبت میگردند.
2- سرمایه گذاری های غیر تجاری(کوتاه مدت) :به سرمایه گذاری هایی اطلاق میشود که ماهیتا به سهولت قابل فروش بوده ویا به وجه نقد تبدیل میگردد و برای یکسال تحصیل شده باشد این سرمایه گذاری ها تحت عنوان دارایی مالی در ترازنامه طبقه بندی میشوند وبر اساس قاعده اقل بهای تمام شده یا قیمت بازار در صورت های مالی منعکس میگردند.
سرمايه گذاري دراوراق بهادار
اوراق بهادار شامل سرمايه گذاريهاي كوتاه مدت(كمتر از يك سال) وبلند مدت(بيشتراز يك سال) مي باشد.
سرمايه گذاريهاي كوتاه مدت مشتمل برسهام شركتها،اوراق مشاركت واسناد خزانه مي باشد.
سرمايه گذاري سهام شركتها به قصد خريد وفروش،كوتاه مدت تلقي مي شود.
سرمايه گذاري كوتاه مدت(يا جاري)وبلندمدت(ياغيرجاري)بايد به اقل قيمت تمام شده ويا قيمت بازاردر تاريخ ترازنامه تعيين و نشان داده شوند.
سرمایه گذاری کوتاه مدت در سهام ( سرمایه گذاری جاری )
طبقه بندی سرمایه گذاری به کوتاه مدت و بلند مدت به قصد مدیریت از لحاظ مدت زمان نگهداری سرمایه گذاری بستگی دارد . اگر سرمایه گذاری به قصد تبدیل به وجه نقد در طی مدتی کمتر از یکسال از تاریخ ترازنامه و یا در طی مدت چرخه عملیات ( هرکدام که طولانی تر باشد ) انجام شده باشد ، نوعاً کوتاه مدت تلقی خواهد شد .
سرمایه گذاری های جاری می تواند شامل سرمایه گذاری سریع المعامله در بازار و یا سرمایه گذاری های جاری دیگر باشد . سرمایه گذاری سریع المعامله در بازار شامل آن دسته از سرمایه گذاری ها می باشد که اولاً بازار فعالی که آزاد و قابل دسترس باشد برای آن وجود داشته و ثانیاً قیمت های معاملاتی در چنین بازاری معلوم بوده و علنی اعلام شود . به گونه ای که قابلیت اتکاء داشته و بتوان براساس آن معامله انجام داد
سرمایه گذاری های سریع المعامه در بازار هرگاه به عنوان دارایی جاری نگهداری شود باید در ترازنامه به یکی از دو روش زیر منعکس شود :
الف) ارزش بازار ب) اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش
روش اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش به این معنا است که در این روش در پایان هر دوره مالی ، قیمت تمام شده سرمایه گذاری با مبلغی که انتظار است به شکل خالص از محل فروش سرمایه گذاری بازیافت گردد مقایسه و کمترین آن جهت انعکاس در ترازنامه انتخاب می شود .
روش ارزش بازار ( خالص ارزش فروش )
استفاده از روش ارزش بازار در مورد سرمایه گذاری های کوتاه مدت عملاً موجب می شود کلیه تغییرات در ارزش بازار سرمایه گذاری درصورت های مالی شناسایی شود صرف نظر از اینکه سرمایه گذاری به فروش رسیده یا نرسیده باشد . به عبارت دیگر هرگونه افزایش مبلغ دفتری سرمایه گذاری به عنوان بخشی از بازده سرمایه گذاری تلقی شده و در نهایت در بستانکار حساب « درآمد ناشی از افزایش ارزش سرمایه گذاری » ثبت می گردد . همچنین هرگونه کاهش در ارزش نقدی سرمایه گذاری اﻧﻮاﻉ تقسیم بندی های ﺑﺎﺯاﺭﻫﺎی ﻣﺎلی نیز می تواند در بدهکار حساب « هزینه ناشی از کاهش ارزش سرمایه گذاری » ثبت شود .
روش اقل بهای تمام شده یا خالص ارزش فروش
در این روش پس از آنکه در پایان دوره مالی ، ارزش دفتری سهام با خالص ارزش فروش مقایسه شده هرگونه کاهش ارزش بازار نسبت به ارزش دفتری سرمایه گذاری از یکسو به عنوان « هزینه ناشی از کاهش ارزش سرمایه گذاری » ثبت شده و از سوی دیگر حساب « ذخیره کاهش ارزش سهام » بستانکار می گردد . در روش مزبور هرگونه افزایش در ارزش بازار که در سال های بعد اتفاق می افتد به عنوان بازیافت زیان سال های قبل تلقی شده و در مقابل بدهکار کردن حساب « ذخیره کاهش ارزش سهام » حساب « درآمد ناشی از افزایش ارزش » بستانکار می گردد . بدیهی است مازاد ارزش بازار نسبت به بهای تمام شده در روش فوق به عنوان درآمد ، قابل شناسایی و ثبت نمی باشد .
اصولآ حسابداري سرمايه گذاري در سهام شركتهاداراي سه حالت زير در ایران مي باشد:
۱ــسرمايه گذاري كمتر از ۲۰ درصد باشدحسابداري باشد.
ـ۲ـ اگرسرمايه گذاري بين۲۰تا۵۰ درصد باشد بعنوان شركت فرعي تلقي مي شود.
مطابق استاندارد شماره۱۸حسابداري در ايران، اگر شركتي داراي نفوذ قابل ملاحظه در شركت ديگر (عمدتآازطريق سهام) باشد،حسابداري آن به ر وش ارزش ويژه يا قيمت تمام شده و مبالغ تجديد ارزيابي مي باشد.
۳ ـ چنانجه شركت مورد حسابرسي بيش از ۵۰ درصد سهام شركت سرمايه پذير را داشته باشد مي بايست صورتهاي مالي تلفيقي تهيه نمايد.
مطابق استاندارد شماره۱۸حسابداري در ايران، اگر شركتي توانايي هدايت سياستهاي مالي وعملياتي يك واحد تجاري را داشته باشد مي بايست صورتهاي ماي تلفيقي تهيه نمايد.
كنترل داخلي اوراق بهادار
ساختاركنترل داخلي براي معاملات اوراق بهادارشرايط زير را دارد:
۱ ـتصويب مقامات مجاز
۲ــ ثبت صحيح در دفاتر.
۳ــ بر اساس روش اصولي قيمت گذاري شود.
رويه هاي كنترل داخلي اوراق بهادار:
ـ مجوز انجام معاملات توسط هيآت مديره.
ـ تفكيك وظايف از جمله ثبت ونگهداري.
ـ ثبت صحيح معاملات در دفاتر.
هدفهای حسابرسان ازرسیدگی به اوراق بهادار قابل دادوستد:
1-کفایت سیستم کنترل داخلی اوراق بهادار قابل دادوستد
2-اعتبار اوراق بهادار قابل دادوستد از لحاظ موجود بودن و تحقق مالکیت صاحبکار
3- ثبت دفاتر بودن تمام اوراق بهادار قابل دادوستد(کامل بودن)
4- انطباق ارزشیابی اوراق بهادار قابل داد و ستد با روش اقل بهای تمام شده یا بازار
5- صحت محاسبات ریاضی مدارک و جداول مربوط به اوراق بهادار
6- کفایت افشا ومطلوبیت ارائه اوراق بهادار شامل طبقه بندی به جاری و غیرجاری و ارائه توضیحات ضروری.
اهداف حسابرس دررسیدگی به اوراق بهادار:
آزمون محتوا از طريق تهيه برنامه حسابرسي توسط سرپرست حسابرسي با اهداف وروشهاي زير است:
ـ اثبات وجوداز طريق تاييديه يا مشاهده عيني و.
ـ اثبات مالكيت از طريق تاييديه يامشاهده اسنادومدارك و.
ـ اثبات كامل بودن از طريق تاييديه يابررسي اسنادومدارك و.
اثبات ارزش از طريق محاسبه صحت ارزشيابي.مثال،اگر سهام شركتي را دارد كه در بورس پذيرفته شده محاسبه نرخ تاريخ ترازنامه ضربدر تعدادسهام و.
روابط بین آزمونهای محتوا باهدفهای کلی حسابرسی :
صورت ریز اوراق بهادار وحسابهای مربوط را دریافت کنیدوبادفترکل تطبیق دهید
اوراق بهادار موجودرا بازرسی کنید وبرای اوراق بهادار امانی نزددیگران تاییدیه دریافت کنید
خریدوفروش اوراق بهادار طی سال را سندرسی کنیدوارزش بازار اوراق را تعیین کنید
اﻧﻮاﻉ تقسیم بندی های ﺑﺎﺯاﺭﻫﺎی ﻣﺎلی
انواع پول | پول به چند دسته تقسیم میشود؟
در مقاله پول چیست ؟ متوجه شدیم که چرا و چگونه پول به وجود آمد و فهمیدن این موضوع باعث شد تا بفهمیم پولی که هم اکنون در اختیار ما قرار دارد چه مسیر پر فراز و فرودی را طی کرده است حال در این مقاله از سایت دکتر رضا شیرازی میخواهیم بدانیم که انواع پول ها کدامند و پول ها به چند دسته تقسیم میشوند همانطور که میدانید افزایش اطلاعات اقتصادی باعث میشود شما درک درست تری از حوزه های مختلف مالی مثل رمزارزها داشته باشید در ادامه همراه ما باشید تا به سراغ بررسی انواع پول برویم
در قدم اول باید بدانیم که پول چیست ؟
پول و انواع پول چیست ؟
در طول تاریخ اقتصاد دانان تعاریف مختلف و گوناگونی برای پول برشمرده اند که بسیاری از آنها با گذشت زمان منسوخ شده است . اگر بخواهیم یک تعریف عامه از پول ارائه بدهیم میتوانیم بگوییم هر آنچه که به‌طور عمومی توسط مردم به عنوان وسیله ای برای تبدیل کالا و خدمات به یکدیگر مورداستفاده قرار بگیرد پول نامیده میشود
البته همانطور که پیشتر به آن اشاره کردیم پول تعاریف تخصصی و جامع تری دارد اما از آنجایی که قصد داریم در این مقاله به انواع پول بپردازیم بهتر است همان تعریف عام را به عنوان یک تعریف مرجع قبول کنیم
حال در قدم دوم باید ببینیم پول چه وظایفی دارد؟
اگر بخواهیم به طور خلاصه ببینیم اﻧﻮاﻉ تقسیم بندی های ﺑﺎﺯاﺭﻫﺎی ﻣﺎلی پول چه وظایفی دارد میتوانیم بگوییم پول در درجه اول یک واسطه مبادله ای به شمار میرود این واسطه مبادله ای میتوان ارزش کالاها را نیز مشخص کند و علاوه بر موارد ذکر شده ، پول قابلیت ذخیره سازی ارزش هم دارد
حال در این زمان است که ما ما با توجه به مفهوم و وظایف پول میتوانیم بگوییم انواع پول چیست و پول به چند دسته تقسیم میشود
انواع پول
پول را میتوان به روش های مختلفی دسته بندی کرد ما در این مقاله سعی کرده ایم پول را به گونه ای دسته بندی کنیم که برای همه مخاطبان قابل فهم و درک باشد.
1.پول کالایی (Commodity Money)
اگر مقاله پول چیست را مطالعه کرده باشید حتما با پول کالایی آشنا شده اید پول کالایی معادل همان ارز کالا است که انسان ها در طول زمان از ان برای خرید و فروش کالا ها استفاده میکرده اند. میتوانیم بگوییم پول کالایی در اصل یک کالا است با این تفاوت که از این کالا برای خرید و فروش استفاده میشود ( نه مبادله)
در طول زمان اﻧﻮاﻉ تقسیم بندی های ﺑﺎﺯاﺭﻫﺎی ﻣﺎلی پول کالایی تغییر تحول پیدا کرده است برای مثال در مقطعی از تاریخ پوست حیوانات ، ابزارهای شکار ، گوشت های نمک اندود شده به عنوان پول کالایی استفاده میشده است و به تدریج با کشف طلا و نقره تغییر پیدا کرده است.
یکی از ویژگی های این پول ها ارزش ذاتی آنها است یعنی شما میتوانید آنها را لمس کنید و حسشان کنید و متوجه شوید که چه ارزشی دارند برای مثال شما با در دست گرفتن یک شمش طلا خواهید دانست که این شمش ارزشمند است حتی اگر از آن برای خرید و فروش استفاده نکنید خواهید فهمید که این شمش میتواند به عنوان یک جواهر و یا زینت مورد استفاده قرار بگیرد اما اگر دولت تصمیم بگیرد که دیگر از اسکناس ها استفاده نکند آیا اسکناس 10 هزار تومانی که الان در اخیار دارید ارزشی بیشتر از یک تکه کاغذ خواهد داشت؟
در طول تاریخ بشر ابزار، وسایل و حتی موادغذایی زیادی را به عنوان پول کالایی پذیرفت اما بعد از گذشت مدتی متوجه شد که این موارد نمیتوانند به عنوان یک واحد پولی استفاده شوند.حال بیاید ببینیم یک پول کالایی (ارز کالا) باید چه ویژگی هایی داشته باشد تا ماندگار و قابل استفاده باشد :
1.دوام داشتن
زمانی یک کالا میتواند ارزش ذاتی خود را حفظ کند که با دوام باشد و از بین نرود. به نظر شما گوشت های نمک اندود شده میتوانند به طور دائمی به عنوان ارز کالا استفاده شوند ؟ قطعا جواب خیر است زیرا پس از مدتی از بین میروند حتی فلزاتی مثل آهن هم به دلیل زنگ زدن پول کالایی های خوبی نیستند به همین علت است که بشر به استفاده از فلزاتی مثل طلا و نقره روی آورد که کمتر زنگ میزنند و ارزش ذاتی خود را حفظ میکنند
2.اندازه گیری و تقسیم پذیری
یک پول باید قابلیت اندازه گیری و تقسیم پذیری را داشته باشد فرض کنید فردی بخواهد با یک شمش طلا 2 عدد نان بخرد آیا همچین چیزی امکان پذیر است ؟ اینجاست که اندازه گیری پول و تقسیم کردن پول به واحدهای کوچکتر بسیار کاربردی خواهد بود
3.حمل و نقل و جا به جایی
آیا میشود یک گاو را دائما به بازار برد و از آن به عنوان یک ارز کالا استفاده کرد ؟ طبیعتا امکان اینکار وجود ندارد استفاده از سکه ها و شمش های طلا و نقره این مشکل را به راحتی بر طرف میکنند
4.تعادل عرضه و تقاضا
باید کالایی به عنوان ارز استفاده شود که نادر باشد زیرا تنها در این صورت است که تعادل عرضه و تقاضا برقرار میشود در غیر این صورت و در صورت استفاده از کالای نادرست به عنوان ارز ممکن است این اقدام باعث تورم شود
حال که به طور کامل با پول کالایی آشنا شدیم میتوانیم به سراغ نوع دوم پول برویم
2.پول بی پشتوانه (Fiat Money)
همانطور که در مبحث قبلی مثال زده شد ، پولی که اگر دولت اراده کند میتواند آن را بی ارزش یا با ارزش کند پول فیات نامیده میشود. پول فیات بر خلاف پول کالایی ارزش ذاتی ندارد و ارزش و اعتبار آن متناسب با ارزش و اعتبار دولت صادر کننده آن است.
قدرت پول پشتوانه در یک دولت بسیار زیاد است و دولت باید به درستی از پول بی پشتوانه استفاده کند زیرا در غیر این صورت میتواند آسیب های جبران ناپذیری به اقتصاد یک کشور وارد کند.
پول های کاغذی امروزی همه پول های بی پشتوانه محسوب میشوند و ارزش واقعی این پول ها به عرضه و تقاضا مربوط است با توجه به اهمیت بسیار زیاد پول های فیات و ارتباط آن با موضوع ارزهای دیجیتال قبلا یک مقاله جامع در مورد پول بی پشتوانه نگارش شده است که میتوانید آن را مطالعه کنید.
پس از پول بی پشتوانه به سراغ پول های اعتمادی میرویم
3.پول اعتمادی (Fiduciary Money)
یکی از اصلی ترین رکن های بانکداری امروزی اعتماد است. بانک ها به دنبال این هستند که تا جایی که میتوانند اعتماد شما را جلب کنند شما درحال حاضر در چند بانک حساب دارید و بخشی از نقدینگی خود را در این بانک ها قرار داده اید پس اینکار به این معنا است که شما به بانک ها اعتماد کرده اید حال فرض کنید که شما بخواهید مقداری پول را از طریق یک چک به حساب فرد دیگری انتقال دهید در این حالت شما به بانک اعتماد میکنید و صرفا با یک برگه چک این کار را انجام میدهید البته پول اعتمادی صرفا چک و سفته نیست و تمام مواردی که شما باید با اعتماد به بانک کارهای مالی خود را انجام بدهید را شامل میشود
حال به سراغ بررسی دسته آخر پول ها یعنی پول های بانکی میرویم
4.پول بانکی (Commercial Bank Money)
به محض اینکه شما برای بار اول در یک بانک حساب افتتاح کنید ، صاحب پول بانکی خواهید شد. ممکن است درست متوجه نشده باشید که پول بانکی چیست پس بهتر است اول ببینیم بانک یا موسسه اعتباری چیست و چه کاری انجام میدهید . یک موسسه اعتبار یا بانک موسسه ای است که در آن سپرده گذاری میکنید ، حساب جاری افتتاح میکنید ، وام میگیرید و کارهای مشابه را انجام میدهید
زمانی که شما در بانک حساب باز کنید تا بتوانید کارهایی که به آن اشاره کردیم را بدون هماهنگی قبلی با بانک از راه دور یا به صورت حضوری انجام دهید را پول بانکی میگویند.
حال که با 4 دسته اصلی پول ها آشنا شدیم ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که آیا فقط همین 4 دسته از پول وجود دارد ؟ جواب منفی است همانطور که قبلا در ابتدای مقاله ذکر کردیم روش های گوناگونی برای دسته بندی پول ها وجود دارد
برخی از پول ها با اینکه ارزش بسیار بالایی دارند در هیچ یک از دسته های بالا جای نمیگیرند مثلا ارزها و دارایی های دیجیتال جزء این دسته هستند به زودی در ادامه مقالات پایه ای به این دسته از دارایی و پول ها اشاره خواهیم کرد
ما در این مقاله از سایت دکتر رضا شیرازی قصد داشتیم به طور کامل ببینیم که چند نوع پول وجود دارد و هر کدام را به طور جداگانه مورد بررسی قرار دهیم افزایش دانش اقتصادی و آشنایی با مفاهیم پایه باعث میشود شما درک درستی از بازارهای مالی و شرایط سرمایه گذاری داشته باشید برای همین مقالات بعدی مرتبط با این موضوعات را از دست ندهید و حتما آنها را مطالعه کنید
صکوک چیست و چه تفاوتهایی با اوراق قرضه دارد؟
اصطلاح صکوک برگرفته از واژه عربی " صک " به معنای چک، نوشته بدهکار، سفته و قبض بدهی است و به طور معمول، به عنوان اوراق قرضه اسلامی تعریف می شود. تمایزی که میان این دو تعریف از صکوک وجود دارد، اساسی و مهم است، چرا که با تاکید بر این تفاوت، اﻧﻮاﻉ تقسیم بندی های ﺑﺎﺯاﺭﻫﺎی ﻣﺎلی هدف از بکارگیری " صکوک " به عنوان ابزاری جدید در بانکداری اسلامی، تقلید از " اوراق قرضه مبتنی بر بهره " در بانکداری معمول نیست.
" صکوک " ابزاری ابتکاری منطبق بر قوانین شریعت اسلام است و به عنوان اوراق بهادار با پشتوانه مالی تعریف می شود که باید خود دارای ارزش باشد و نمی تواند براساس فعالیت های سفته بازی و سوداگرانه (در واقع فعالیت هایی که بدون خلق ارزش و کار صورت می گیرند) سودآوری داشته باشد.
انواع صکوک:
استفاده از لفظ " صکوک " جهت ابزارهای مالی اسلامی برای نخستین بار در سال 2002 در جلسه فقهی بانک توسعه اسلامی پیشنهاد شد. بعد از آن سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی اقدام به معرفی انواع صکوک نمود که عبارتند از:
- صکوک مالکیت داراییهایی که در آینده ساخته می شود
- صکوک مالکیت منافع داراییهای موجود
- صکوک مالکیت منافع داراییهایی که در آینده ساخته می شود
- صکوک صلم
- صکوک استصناع
- صکوک مرابحه
- صکوک مشارکت
- صکوک مضاربه
- صکوک نماینده سرمایه گذاری
- صکوک مزارعه
- صکوک مساقات
- صکوک ارائه خدمات
- صکوک حق الامتیاز
شایان ذکر است از بین صکوک بالا تنها استفاده از صکوک اجاره، سلم و استصناع و تا حدی صکوک مرابحه، مشارکت، و مضاربه معمول است.
در یک تقسیم بندی دیگر می توان صکوک را به دو گروه زیر تقسیم نمود:
1- ابزار حقوق صاحبان سهام (شامل: صکوک مشارکت و مضاربه)
2- ابزار بدهی (شامل: صکوک اجاره، سلم، استصناع و مرابحه)
*** یکی از مهمترین انواع صکوک معرفی شده " صکوک اجاره " می باشد. صکوک اجاره در حقیقت اوراق بهاداری است که دارنده آن به صورت مشاع، مالک بخشی از دارایی است که منافع آن بر اساس قرارداد اجاره به مصرف کننده یا بانی واگذار شده است.
نهادهای مالی ضروری برای انتشار اوراق صکوک اجاره:
جهت انتشار اوراق اجاره وجود حداقل سه نهاد مالی که عبارتند از "بانی"، "واسط" و "امین" ضروری می باشد.
- بانی: شخصی حقوقی است که صکوک اجاره با هدف تامین مالی، آن را منتشر می کند و می تواند اقدام به اجاره نمودن دارایی مبنای انتشار صکوک اجاره از واسط به نمایندگی از سرمایه گذاران نماید.
- واسط: نهاد مالی است که صرفا به منظور نقل و انتقال دارایی به وکالت از دارندگان صکوک اجاره و انتشار صکوک اجاره تشکیل می شود.
- امین: نیز شخص حقوقی است که به نمایندگی از سرمایه گذاران و به منظور حفظ منافع آنان در چارچوب ضوابط اجرایی انتشار صکوک اجاره، مسئولیت نظارت برکل فرآیند عملیاتی صکوک اجاره را بر عهده دارد.
ریسک ها و مزایای اوراق صکوک:
ریسکهای اوراق صکوک:
1- ریسک از بین رفتن داراییها
2- ریسک نرخ سود
3- ریسک کاهش قیمت دارایی
مزایای اوراق صکوک:
1- صکوک، نقدینگی بانی را افزایش می دهد
2- داراییهایی که نقدینگی پایینی دارند و یا غیرنقد هستند از ترازنامه خارج شده و وجوه نقد جایگزین آن می شود.
3- با اینکه قسمتی از داراییها از شرکت بانی جدا می شود اما با این حال باز هم بانی می تواند از داراییها استفاده کند.
4- از آنجا که صکوک با پشتوانه دارایی منتشر می شود، لذا دارای ریسک کمتر است و هزینه تامین مالی را نیز کاهش می دهد. یک راه دیگر کاهش هزینه تامین مالی استفاده از افزایش اعتبار است.
5- صکوک با فراهم کردن امکان تبدیل داراییها به اوراق بهادار به توسعه " بازار سرمایه " کمک می کند.
6- چنانچه برای داد و ستد اوراق صکوک یک بازار ثانویه فراهم شود، آنگاه قابلیت نقد شوندگی این اوراق هم افزایش می یابد.
تفاوت اساسی صکوک با اوراق قرضه مرسوم در بازارهای مالی:
1- "صکوک" بیانگر مالکیت یک دارایی مشخص است، در حالی که "اوراق قرضه" فقط حاکی از تعهد بدهی هستند. یعنی رابطه بین صادرکننده و خریدار اوراق قرضه رابطه وام دهنده و وام گیرنده است که نرخ بهره وام هم ثابت است و این موجب ربا می شود.
2- دارایی موضوع اوراق صکوک از نظر شرعی باید مجاز و صحیح باشد، در حالی که در اوراق قرضه داراییهایی که از نظر اسلام پذیرفته نیست نیز می تواند پشتوانه اوراق قرار بگیرد.
3- اعتبار اوراق قرضه به اعتبار صادرکننده یا ناشر آن وابسته است و با آن سنجیده می شود، در حالی که اعتبار صکوک به ناشر بستگی ندارد بلکه به ارزش دارایی پشتوانه بستگی دارد.
4- فروش صکوک در بازار ثانویه، فروش مالکیت یک دارایی است؛ اما فروش اوراق قرضه فروش بدهی است.
5- در صکوک امکان افزایش اصل دارایی و در نتیجه ارزش خود ورقه صکوک وجود دارد در حالی که اصل بدهی در اوراق قرضه قابلیت افزایش ندارد.
معرفی معتبرترین استاندارد بین المللی تحلیلگری مالی و سرمایه گذاری (CFA)
در سال ۱۹۴۵ و با گسترش بی سابقه ابزارهای مالی، بحثهای زیادی در مورد نیاز به یک سیستم رتبه بندی و احراز صلاحیت افراد فعال در زمینه مالی و سرمایه گذاری مطرح شد. طرح کنندگان این مباحث بر این باور بودند که به دلیل گسترش و پیچیدگی ابزارهای مالی و سرمایه گذاری، نیاز است صلاحیت افراد فعال در این زمینه تایید شود تا بتوان در مورد حداقل دانش و مهارت مورد نیاز برای ورود به این حرفه از یک سو و صلاحیت اخلاقی این افراد از سوی دیگر تصمیم گرفت. در پاسخ به این نیازها بود که موسسه Financial Analysts Federation) FAF) در سال ۱۹۴۷ در آمریکا تاسیس شد. در سال ۱۹۵۹ این موسسه اقدام به تاسیس سازمان مستقلی برای مدیریت اﻧﻮاﻉ تقسیم بندی های ﺑﺎﺯاﺭﻫﺎی ﻣﺎلی مدارک حرفه ای مالی تاسیس نمود. این موسسه که ICFA نامیده شد در سال ۱۹۶۳ اولین آزمون حرفه ای را برگزار نمود. FAF و ICFA پس از مدتی ادغام شدند و نام Association for Investment Management and Research(AIMR)l را بر خود نهادند. در سال ۲۰۰۴ این موسسه به CFA Institute تغییر نام داد.
CFA Institute یک انجمن غیرانتفاعی با قدمت ۶۵ ساله در امریکا است که نزدیک به ۱۰۰ هزار عضو از ۱۳۱ کشور جهان را داراست. یکی از فعالیت های این انجمن ارایه برنامه آموزشی، آزمون و مدرک CFA است. CFA مخفف عبارت Chartered Financial Analyst ® است که می توان آنرا به عنوان “تحلیل گر خبره مالی و سرمایه گذاری” ترجمه نمود. مهمترین اﻧﻮاﻉ تقسیم بندی های ﺑﺎﺯاﺭﻫﺎی ﻣﺎلی شرط برای گرفتن مدرک CFA ، قبولی در سه سطح آزمون این موسسه است. لازم به ذکر است که این انجمن تنها به استانداردسازی و تأمین محتوای آموزشی هر یک از سطوح آزمون می پردازد تا علاقمندان با مطالعه شخصی و شرکت در دوره های آموزشی دیگر نهادها و موسسات آموزشی برای شرکت در آزمون آمادگی لازم را کسب کنند. مدرک CFA به عنوان یک مدرک حرفه ای معتبر در زمینه مدیریت مالی و سرمایه گذاری و همطراز و حتی بالاتر از مقطع کارشناسی ارشد در این رشته شناخته می شود. این مدرک توسط موسسه اکونومیست به عنوان استاندارد طلایی مدارک حرفه ای در زمینه امور مالی و سرمایه گذاری شناخته شده است. گرایش به سمت این مدرک افزایش روزافزونی را شاهد بوده است بطوریکه در سال ۲۰۱۰ میلادی نزدیک به ۱۶۰,۰۰۰ نفر از ۱۵۰ کشور برای شرکت در این آزمون ثبت نام کردند که نشان از اقبال گسترده به این مدرک است. تا کنون نیز ۸۶,۸۰۰ نفر در دنیا موفق به دریافت این مدرک شده اند.
کسب مدرک CFA چه مزایایی دارد؟
مزایای کسب این مدرک را می توان به طور خلاصه به سه دسته تقسیم بندی نمود:
جامعیت منابع اطلاعاتی: مطالب موجود در منابع اطلاعاتی آزمون که اصطلاحا به آن CBOK گفته می شود، کلیه مواردی را که یک تحلیل گر خبره در سطح حرفه ای و کلاس جهانی برای تحلیل ها و تصمیم گیری های مالی و سرمایه گذاری نیاز دارد، به او آموزش می دهد. جامعیت مطالب مورد اشاره در CFA را می توان از تنوع زمینه های فعالیت دارندگان این مدرک متوجه شد:
اعتبار بین المللی: مدرک CFA معتبرترین مدرک حرفه ای در زمینه مدیریت مالی و سرمایه گذاری است که اعتبار آن نزد بسیاری از شرکت ها و نهادهای مالی و سرمایه گذاری بالاتر از مدرک کارشناسی ارشد در رشته های مالی از دانشگاه های معتبر جهان می باشد. بسیاری از دانشگاه های معتبر جهان، رشته های خود را در زمینه مدیریت مالی و سرمایه گذاری منطبق با سرفصل های موسسه CFA تدوین و به تصویب این موسسه می رسانند. همچنین دارا بودن هریک از سطوح آزمون CFA، در پذیرش دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری این دانشگاه ها تأثیر به سزایی دارد.
این مدرک همچنین توسط بسیاری از شرکت‌های معتبر جهانی به عنوان نشانی از تخصص در زمینه امور مالی شناخته می شود و برخورداری از آن برای داوطلبین احراز شغل های مرتبط با امور مالی یک مزیت بسیار مهم و گاها اﻧﻮاﻉ تقسیم بندی های ﺑﺎﺯاﺭﻫﺎی ﻣﺎلی اﻧﻮاﻉ تقسیم بندی های ﺑﺎﺯاﺭﻫﺎی ﻣﺎلی یک ضرورت محسوب می شود. به عنوان مثال در این زمینه، به اسامی شرکتهایی که بیشترین دارنده این مدرک را در استخدام خود دارند اشاره می کنیم:
- JPMorgan Chase & Co
- Lehman Brothers Inc
- Mellon Financial Corporation
- Merrill Lynch & Co., Inc
- Morgan Stanley
- PricewaterhouseCoopers International Limited
- RBC
- Scotiabank Group
- State Street
- TD Bank Financial Group
- UBS
- Wachovia Corporation
- ABN AMRO
- Allianz AG
- Bank of America Corporation
- Barclays Group
- BMO Financial Group
- CIBC
- Citigroup
- Credit Suisse Group
- Deutsche Bank
- FMR Corporation
- The Goldman Sachs Group, Inc
- HSBC
- ING Groep N.V
کاربردی بودن مطالب: محتوای آموزشی CFA با هدف برآورده ساختن نیازهای تحلیلگران و کارشناسان فعال در حوزه مالی و سرمایه گذاری طراحی شده است. علاوه بر این به دلیل پیچیدگی و پویایی حوزه مالی و سرمایه گذاری، محتوای آموزشی این استاندارد هر ساله توسط دارندگان این مدرک و سایر فعالان و صاحبنظران این حوزه مورد بازبینی قرار می گیرد تا ایده ها، مفاهیم و ابزارهای جدید پوشش داده شوند.
بازارهای مالی و انواع آن (Financial Markets)
انواع بازارهای مالی ایران و جهان را میتوان اینگونه تعریف کرد
بازار مالی بازاری است که در آن اشخاص حقیقی و حقوقی، قادر به معامله اوراق بهادار، کالا و دیگر داراییهای قابل تعویض در سطح قیمتی هستند، که توسط اصول عرضه و تقاضای خالص تعیین میشود. بازارهای مالی، مسئول قراردادن دو همتای معاملاتی، یعنی خریدار و فروشنده، در یک مکان هستند تا بتوانند یکدیگر را به راحتی پیدا کرده و معامله بین آنها را تسهیل کنند. در این مقاله شرحی مختصر و جامع از انواع بازارهای مالی به شما ارائه خواهیم کرد.
بازارهای مالی را میتوان به عنوان کانالی در نظر گرفت که در آنها، وجوه قابل استقراض مستقیما از طرف تامین کننده‌ای که دارایی بیشتری دارد، به سوی تقاضا کننده‌ای که با کمبود وجه مواجه است، جریان می‌یابد.
بازارهای مالی -Financial Markets
بازارهای مالی در دنیا انواع مختلفی دارند و ویژگی‌های آنها، به دارایی مالی مورد معامله و نیاز همتایان معاملاتی مختلف در بازار بستگی دارد. در این مقاله، چندین نوع بازار رایج‌تر را معرفی می‌کنیم که بسته به نوع ابزارهای مورد معامله و بلوغ آنها، متفاوت هستند. رایج‌ترین انواع بازارهای مالی به شرح زیر است:
بازار سرمایه (Capital Market)
بازار سرمایه، به تامین سرمایه در بلند مدت، عموما بیش از ۱ سال، کمک می‌کند. این نوع بازار مالی، شامل دو بازار اولیه (Primary) و ثانویه (Secondary) است و میتوان آن را به دو زیرگروه اصلی تقسیم کرد: بازار اوراق قرضه (Bond) و بازار سهام (Stock).
بازار اوراق قرضه
بازار سهام
بازار سرمایه – Capital Market
بازار اولیه (Primary Market)
عموما «بازار دست اول» نیز نامیده میشود، بازاری است که در آن اوراق بهادار نظیر سهام و اوراق قرضه صادر شده و برای اولین بار بدون نیاز به یک واسط مانند صرافی، معامله میشوند. زمانی که یک شرکت خصوصی تصمیم می‌گیرد به یک شرکت سهامی عام تبدیل شود، سهام خود را طی فرایندی به نام عرضه اولیه عمومی (IPO: Initial Public Offering) صادر و به فروش می‌رساند. عرضه اولیه ها یا IPOها یک فرایند فوق نظارت‌شده هستند، که توسط بانک‌های سرمایه گذاری یا سندیکاهای مالی متشکل از کارگزاران اوراق بهاداری تسهیل میشوند، که با ایجاد یک محدوده قیمت اولیه، فروش مستقیم آن به سرمایه‌گذاران را نظارت میکنند.
بازار ثانویه (Secondary Market)
«افترمارکت» یا همان «بازار دست دوم» نیز نام دارد، جایی است که سرمایه‌گذاران، اوراق بهادار دست دوم شامل سهام، قرضه، آتی (فیوچرز – Futures) و اختیار معامله (آپشن – Options) را بجای خود شرکت‌های صادر کننده، از دیگر سرمایه‌گذارن خریداری میکنند. بازار ثانویه جایی است که انبوهی از معاملات در آن رخ می‌دهد و عامه مردم آن را «بازار بورس» می‌نامند. از جمله بازارهای ثانویه میتوان بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE)، نزدک (Nasdaq) ، بورس اوراق بهادار تهران (TSE) و و تمامی صرافی های بزرگ را نام برد.
البته برخی از سهام‌های دست دوم در لیست معاملاتی صرافی‌ها حضور ندارند و مستقیما پشت تلفن یا کامپیوتر بین کارگزاران معامله میشوند. به این نوع سهام، «فرابورس (Over The Counter)» یا «سهام لیست نشده» میگویند. در کل، سهام شرکتهایی که بدین روش معامله میشوند، عموما الزامات مورد نیاز برای قرارگیری در لیست معاملاتی صرافی‌ها را پاس نمی‌کنند. چنین سهام‌هایی یا از طریق صفحه اعلانات پیشخوان (Counter Bulletin Board) معامله میشوند، یا از طریق پینک شیت‌ها (pink sheets) – سرویس‌های معاملاتی سهام در فرابورس – و عموما نشانی از اعتبار پایین شرکت ارائه‌دهنده یا ارزش بسیار پایین سهام مورد نظر هستند.
بازار پول (Money Market)
بازار پول به واحدهای اقتصادی کمک می‌کند تا موقعیت (پوزیشن) نقدینگی یا همان لیکوئیدیتی (liquidity) خود را از طریق وام دهی و وام گیری کوتاه مدت، عموما زیر یک سال، مدیریت کنند. این بازار مالی، ارتباط بین افراد خرد و موسساتی که دارای وجوه مازاد موقتی هستند و شرکایی که دچار کمبود موقتی وجه شده‌اند را تسهیل می‌کند.
افراد میتوانند از طریق یک ابزار استاندارد به نام «وام عندالمطالبه یا Call Money»، برای مدت کوتاهی مقداری پول قرض بگیرند. این پول‌ها، وجوه مقروض به مدت یک روز، از ساعت ۱۲ ظهر امروز تا ۱۲ ظهر روز بعد هستند و پس از اینکه به صورت «وام عندالمطالبه» درآمدند، در هر زمانی قابلیت بازخرید دارند. در برخی موارد، وجوه عندالمطالبه را میتواند تا حداکثر یک هفته نیز وام گرفت.
سوای بازار «وام عندالمطالبه»، بانک‌ها و دیگر موسسات مالی از بازاری به نام «بازار بین بانکی» برای وام گیری طولانی مدت وجوه از یک شب گرفته تا چند هفته و بیشتر تا حتی یک سال، استفاده میکنند. سرمایه گذاران خرد و گروه‌های کوچکتر معاملاتی، در بازار بین بانکی مشارکتی ندارند. با اینکه برخی از معاملات توسط بانک‌ها از طرف مشتریان‌شان صورت می‌گیرد، اما اکثر تراکنش‌ها تنها در صورتی که یک بانک شاهد اﻧﻮاﻉ تقسیم بندی های ﺑﺎﺯاﺭﻫﺎی ﻣﺎلی نقدینگی مضاعف، یعنی وجوه مازاد باشد انجام میشود و ممکن است بانک دیگر، دچار کمبود نقدینگی باشد.
چنین وام‌هایی با استفاده از نرخ بین بانکی، یعنی همان نرخ سود دریافتی از وام‌های کوتاه مدت بین بانک‌ها، ایجاد میشوند. واسط بین همتایان بانکی که کارگزار نام دارد، یک بید (پیشنهاد فروش) و یک پیشنهاد خرید را با تفاوتی به نام اسپرد (Spread) که در واقع همان درآمد کارگزار است، ارائه می‌دهد. نرخ سود بین بانکی در شهر لندن، به LIBOR و LIBID معروف است. این نرخ در شهر پاریس PIBOR، در فرانکفورت FIBOR، در آمستردام AIBOR و در مادرید MIBOR نام دارد.
بازار تبادل ارز خارجی و طلا- فارکس (Foreign Exchange Market)
بازار فارکس (بازار تبادل ارز خارجی) تسهیل کننده معاملات ارزی خارجی است. این بازار، با دارا بودن میانگین معاملات روزانه به ارزش بیش از ۵ هزار میلیارد دلار، بزرگ‌ترین و لیکوئیدترین بازار در جهان است. بازار تبادل ارز خارجی شامل تمامی ارزهای جهان است و هر شخص حقیقی، حقوقی یا کشوری میتواند در آن شرکت کند. در این بازار طلا و برخی فلزات ارزشمند دیگر هم مبادله میشوند. جهت مشاهده نمای بازار ارز و طلا (تبادل فارکس) میتوانید از نمای لحظه ای بازار فارکس اکسلایت استفاده کنید.
فارکس و ارزهای دیجیتال (رمزارزها یا Cryptocurrency)
بازار ارزهای دیجیتال (یا اگر دقیق‌تر بگوییم، بازار رمزارزها) به نسبت باقی بازارهای مالی جدیدتر است و نسبت به بازاری مثل فارکس حجم معاملاتی کمتری دارد اما حجم معاملات و ارزش جاری بازار (Market Cap) آن به سرعت رو به افزایش است و به طور مستقل هم بازار قابل توجهی دارد. اما ارزهای دیجیتال در بازار فارکس به دو طریق استفاده میشوند:
– به عنوان روشی برای پرداخت و تسویه حساب طرفین معامله
– و هم به عنوان ابزار معاملاتی (Trading Istrument)؛ به صورت جفت‌شده با باقی ارزهای بازار فارکس مثل دلار و یورو. برای مثال این جفت بیت کوین و دلار در بازار فارکس است: BTC/USD
جهت مشاهده نمای بازار ارزهای دیجیتال میتوانید از نمای لحظه ای بازار ارزهای دیجیتال اکسلایت استفاده کنید.
بازار بورس کالا (Commodity Market)
بازار کالا، معاملات محصولات اولیه صورت گرفته در حدود ۵۰ بازار عمده کالا را مدیریت می‌کند. در این بازارهای مالی ، تعداد تراکنش‌های مالی ، به طور فزاینده‌ای از خرید فیزیکی کالاهای مورد تحویل پیشی می‌گیرد. کالاها عموما به دو زیرگروه طبقه‌بندی میشوند:
کالای سخت (Hard Commodity)
کالای نرم (Soft Commodity)
بازار ابزار مشتقه (Derivative Market)
بازار مشتقه،از انواع بازارهای مالی است که معاملات ابزارهای مالی نظیر قراردادهای آتی (فیوچرز) و اختیار معامله (آپشن) را که برای کنترل ریسک مالی استفاده میشود، تسهیل می‌کند. ارزش این ابزارها، از ارزش دارایی مورد معامله که به شکل‌های مختلفی مانند سهام، اوراق قرضه، کالا، ارز یا وثیقه وجود دارد، گرفته میشود. بازار مشتقه را میتوان به دو قسمت کاملا مجزا از نظر قانونی و ابزار معاملاتی تقسیم‌بندی کرد:
معاملات مشتقه بورس (Exchange-traded derivatives)
این نوع معاملات، قراردادهای استاندارد شده‌ای هستند که در یک صرافی فیوچرز سازمان‌دهی شده معامله میشوند. این معاملات، شامل قرارداد آتی (Futures)، اختیار خرید (Call Option) و اختیار فروش (Put Option) هستند. ترید با استفاده از چنین ابزارهای یکنواختی، نیازمند پرداخت وجه اولیه‌ای است که توسط یک اتاق پردازش (Clearing House) تعیین شده و هدف آن، حذف هر گونه ریسک عدم عمل به تعهدات همتایان معاملاتی است.
معاملات مشتقه فرابورس (Over-the-counter derivatives)
این نوع قراردادها بدون استفاده از واسطه‌هایی نظیر صرافی، به صورت خصوصی و مستقیم بین دو همتای معاملاتی صورت می‌گیرند. اوراق بهاداری همچون قراردادهای پیشرو (Forwards)، قراردادهای معاوضه یا همان سواپ‌ها (Swaps)، توافق‌نامه‌های نرخ پیشرو (Forward Rate Agreements)، مشتقات اعتباری (Credit Derivatives)، اختیار معامله های اگزاتیک (Exotic Options) و غیره عموما بدین صورت معامله میشوند. این نوع معاملات، قراردادهای دست‌سازی هستند که عمدتا قانون خاصی نداشته و انعطاف بیشتری را برای خریدار و فروشنده در جهت ارضای نیازهایشان فراهم میکنند.
بازار بیمه (Insurance Market)
بازار بیمه، از دیگر بازارهای مالی است که به تغییر مکان ریسکهای مختلف کمک می‌کند. از بیمه عموما برای انتقال ریسک ضرر از یک شخص به شخص دیگر در ازای پرداخت مبلغی استفاده میشود. بازار بیمه جایی است که دو همتا، یعنی بیمه‌گر و بیمه‌گذار یا به عبارتی «صاحب سیاست»، درصدد بستن قراردادی هستند که در درجه اول برای کاهش ریسک ضررهای نامعلوم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این متن ما به این سعی داشتیم که انواع بازارهای مالی را به طور خلاصه شرح داده و برای شما دیدی کلی نسبت آن ایجاد کنیم.
در صورت داشتن هر نوع سوالی، از طریق چت سایت یا باقی راه‌های ارتباطی، با ما در ارتباط باشید. از دیدن و شنیدن نظرات ارزشمند شما خوشحال می‌شویم.
دیدگاه شما